Байжанова Гоззал Сарсенгалиевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “ Тижорат банклари томонидан кичик бизнес субъектларини кредитлаш амалиётини такомиллаштириш (Қорақалпоғистон Республикаси мисолида)”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Iqt2561.
Илмий раҳбар: Исаков Жанабай Якипбаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
 Расмий оппонентлар: Омонов Акром Абдиназарович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Салаев Расул Шавкатович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистон тижорат банклари томонидан кичик бизнес субъектларини кредитлаш амалиётини такомиллаштириш (Қорақалпоғистон Республикаси мисолида) бўуича илмиу таклиф ва амалиу тавсиуалар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
тижорат банклари кредитлаш амалиётида кичик бизнес субектларининг кредитлаш механизмини 3 та тоифага: “яхши”, “ўрта” ва “ёмон” шкалаларга ажратиш орқали кредитлаш амалиётини такомиллаштириш таклиф этилган;
тижорат банклари кредитлаш амалиётида кичик бизнес субектларининг кредит таъминотининг сифатини 5 тоифага ажратиш орқали кредитларнинг қайтмаслик хавфини камайтириш таклиф этилган;
рақамли иқтисодиёт шароитида кичик бизнес субектларини кредитлаш амалиётини смарт рақамли банк фазасига трансформациялаш асосида кредитлаш механизмини ривожлантириш таклиф этилган;
тижорат банклари томонидан кичик бизнес субектларини кредитлаш амалиётини такомиллаштириш асосида 2030 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тижорат банклари томонидан кичик бизнес субъектларини кредитлаш амалиётини такомиллаштириш бўуича олинган илмиу натижалар асосида:
тижорат банклари кредитлаш амалиётида кичик бизнес субектларининг кредитлаш механизмини 3 та тоифага: “яхши”, “ўрта” ва “ёмон” шкалаларга ажратиш орқали кредитлаш амалиётини такомиллаштириш таклифи Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги амалиётида ва «Микрокредитбанк» Акциядорлик тижорат банкининг амалиётига жорий этилган. (Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2023 йил 19 декабрдаги №С1/05-05/1451 ва «Микрокредитбанк» Акциуадорлик тижорат банкининг 2023 уил 22 декабрдаги 04-16/23384-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасига ко'ра, Қогақалпог'истон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги кичик бизнес субектларининг молиялаштириш ҳажмининг ошириш имконини берди ҳамда «Микрокредитбанк» Акциядорлик тижорат банкининг 2021 йилги кредит сиёсатида қўлланилган. Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида банкнинг 2022 йил 1 январ ҳолатига банк кредит портфели олдинги йилга нисбатан 26,6 фоизга ошиб 10,81 млрд.сўмни ташкил этди.
тижорат банклари кредитлаш амалиётида кичик бизнес субектларининг кредит таъминотининг сифатини 5 тоифага ажратиш орқали кредитларнинг қайтмаслик хавфини камайтириш таклиф этилган таклифи Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги амалиётида ва «Микрокредитбанк» Акциядорлик тижорат банкининг амалиётига жорий этилган. (Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2023 йил 19 декабрдаги №С1/05-05/1451 ва «Микрокредитбанк» Акциуадорлик тижорат банкининг 2023 уил 22 декабрдаги 04-16/23384-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг «Микрокредитбанк» Акциядорлик тижорат банки амалиётига жорий этилиши, хавфли мижозлар сегментларини фаол равишда кредитланишига қарамай, кредит портфелининг сифати юқори даражада сақланиб қолишга эришилди, негаки муддати ўтган кредитлар қолдиғи 0,33 млрд.сўмни ташкил қилиб, бу умумий кредит портфелидаги улуши 3,4 фоизни ташкил қилиш имконини берди.
рақамли иқтисодиёт шароитида кичик бизнес субектларини кредитлаш амалиётини смарт рақамли банк фазасига трансформациялаш асосида кредитлаш механизмини ривожлантириш таклифи Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги амалиётида ва «Микрокредитбанк» Акциядорлик тижорат банкининг амалиётига жорий этилган. (Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2023 йил 19 декабрдаги С1/05-05/1451 ва «Микрокредитбанк» Акциуадорлик тижорат банкининг 2023 уил 22 декабрдаги 04-16/23384-сон маълумотномаси). Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги амалиётида ҳамда «Микрокредитбанк» Акциядорлик тижорат банкининг амалиётга жорий этилиши натижасида, кичик бизнес субектларини кредитлашда инсон омили иштирок этмайдиган янги тизим йўлга қўйилди. Бу билан аввалги 5 поғонали кредитлаш тизими 2 поғоналига туширишга эришиб, масофавий хизматлардан фойдаланувчилар сонининг сезиларли даражада ошириш имкони яратилди.
тижорат банклари томонидан кичик бизнес субектларини кредитлаш амалиётини такомиллаштириш асосида 2030 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги амалиётида ҳамда Микрокредитбанкнинг амалиётига жорий этилган. (Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2023 йил 19 декабрдаги С1/05-05/1451 ва «Микрокредитбанк» Акциуадорлик тижорат банкининг 2023 уил 22 декабрдаги 04-16/23384-сон маълумотномаси). Ушбу янгилик натижаси, Қорақалпоғистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ва «Микрокредитбанк» Акциядорлик тижорат банкининг ривожланиш стратегияларига киритилиши белгиланган.