Муҳамедова Гули Баходировнананинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Талабаларни касбий-педагогик фаолиятга тайёрлашда креатив компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш (хорижий тилларни ўрганиш мисолида)”, 13.00.05 – Касб-ҳунар таълими назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Ped4648.
Илмий раҳбар: Химматалиев Дўстназар Омонович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Профессионал таълимни ривожлантириш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Профессионал таълимни ривожлантириш институти, DSc.03/30.12.2019.Ped.48.01.
Расмий оппонентлар: Олимов Қаҳрамон Танзилович, педагогика фанлари доктори, профессор; Каландарова Сафия Тахировна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах политехника институти.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади талабаларни касбий-педагогик фаолиятга тайёрлашда хорижий тилларни ўқитиш орқали креатив компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
педагогика олий таълим муассасаларида талабаларнинг креатив комретентлилигини ривожлантиришни такомиллаштириш жараёни шахсга йўналтирилган таълимнинг тузилмавий компонентларини ижтимоий, махсус, шахсий, технологик ва эктремал компетенсиялар билан интеграциялаш асосида очиб берилган;
нофилологик таълим ёналишларида талабаларнинг касбий компетенсийаларини ривожлантиришда продуктив тил кўникмалари (оғазаки нутқ)ни педагогик масалаларнинг кўп хиллиги ва уларни ҳал этишнинг вариативлиги ҳамда талабалар ижодий изланишни рағбатлантириш асосида бойитиш орқали оғзаки креатив фикрлаш даражасига эга бўлишни ривожлантиришнинг ташкилий-педагогик шарт-шароитлари такомиллаштирилган;
хорижий тилни ўқитиш жараёнида талабаларнинг креативлик компетенсиясини ривожлантиришнинг методик модели ўқувчиларнинг ижодий фаоллиги, ўқитувчи ва талабанинг ўзини ўзи англаши ҳамда мотивацион, когнитив, хулқ-атворга оид, ижодий-конструктив функсионал компонентларининг ривожланиши даражаларини мотивацион, когнитив, амалий ва рефлексив мезонлар асосида белгилаш орқали такомиллаштирган;
талабаларни касбий, педагогик фаолийатга тайёрлашда хорижий тилни ўқитиш орқали креатив компетенсийасини ривожлантириш методикаси талабаларнинг оғзаки қайтма алоқаларини самарали таъминловчи CЛП (лингвистик психологийа маркази), грамматика-таржима (тҳе граммар транслатион) аудио-лингуал (аудио-лингуал), проприоцептив (проприосертиве) ва пимслеур (пимслеур) методларига кўра такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Талабаларни касбий-педагогик фаолиятга тайёрлашда креатив компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришга қаратилган услубий ва амалий таклифлари асосида:
педагогика олий таълим муассасаларида талабаларнинг креатив комретентлилигини шахсга йўналтирилган таълимнинг тузилмавий компонентлари асосида такомиллаштиришга ҳамда нофилологик таълим ёналишларида талабаларнинг касбий компетенсийаларини ривожлантиришнинг ташкилий-педагогик шарт-шароитлари такомиллаштиришга оид таклиф ва тавсиялари асосида “Педагогик менежмент” деб номланган ўқув қўлланма яратилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 25-августдаги 391-сон буйругига асосан 391149-сон гувоҳномаси). Натижада талабаларнинг хорижий тилларни ўқишида касбий-педагогик фаолиятга тайёрлаш ижодий компетентлигини ривожлантиришнинг услубий-дидактик таъминоти тизимли, компетенсиявий, интегратив ва методологик ёндашувларда уларнинг самарадорлик даражаси такомиллаштирилган;
хорижий тилни ўқитиш жараёнида талабаларнинг креативлик компетенсиясини ривожлантиришнинг методик моделини такомиллаштиришга оид таклифларидан МУЗ-2015-0908164325 сонли номли “Коммуникатив-кумулиятив метод асосида умумтаълим мактаби ўқувчиларига инглиз тилини самарали ўқитиш технологиялари” мавзусидаги амалий лойиҳани амалга оширишда фордаланилган (Т.Н. Қори Ниёзий номидаги Ўзбекистон педагогика фанлари тадқиқот институтининг 2023 йил 14-сентябрдаги 01/15/09/186-сон маълумотномаси). Натижада, “Амалий хорижий тил” ўқув курси мазмуни касбий-педагогик фаолиятга тайёрлашда креатив компетентлигини ривожлантиришнинг услубий-дидактик таъминоти тизимли, компетенсиявий, интегратив ва методологик ёндашувларда самарали такомиллаштирилган, талабаларнинг тил органишдаги мотивациясини ривожланишига хизмат қилган;
талабаларни касбий, педагогик фаолийатга тайёрлашда хорижий тилни ўқитиш орқали креатив компетенсийасини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришга оид илмий хулосаларидан “ХТИ-2015-1 Бошланғич синфларда чет тилларини ўқитишни жадаллаштириш методикаларини яратиш ва жорий этиш” ғояларидан” номли инновациён лойиҳани амалга оширишда фойдаланилган (Т.Н. Қори Ниёзий номидаги Ўзбекистон педагогика фанлари тадқиқот институтининг 2023-йил 14-сентябрдаги, 01/15/09/186-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларни касбий-педагогик фаолиятга тайёрлашда хорижий тилни ўқитишда креатив компетентлигини ривожлантириш методикаси лингво-маданий, коммуникатив ёндашув, интенсив, эмоционал-семантик, тест, CЛП, аудио-лингуал, пимслеур каби метод ва технологияларни таълим жараёнига фаол қўллаш асосида такомиллаштирилган ва ривожлантирилган.