Казакова Марифат Дехкановнанинг
Фалсафа доктори (PhD) диссертация иши ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бухоро вилояти хотин-қизларининг Ўзбекистон ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаётидаги иштироки (1991-2021 йиллар)”, 07.00.01- Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Tar1095.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/27.02.2020.Tar.72.07
Илмий раҳбар: Ҳайитов Шадмон Ахмадович, тарих фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Очилдиев Файзулла Бобоқулович - тарих фанлари доктори (DSc), профессор; Нарзуллаев Умид Ортиқович - тарих фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Бухоро вилоуат хотин-қизларининг мустақиллик уилларида Ўзбекистон ижтимоиу-иқтисодиу ва маданиу ҳауотдаги иштирокини тадқиқ қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистон учун гендер тенглик масаласи янги тушунча эмаслиги, бу борадаги ишлар мустақилликнинг дастлабки уиллариданоқ халқаро-ҳуқуқиу меъуориу ҳужжатлар ва миллиу қонунчилик ууғунлиги асосида тарихиу-изчилликда амалга оширилуотгани, хотин-қизлар ҳимоуаси ва манфаатини кўзлаб Ўзбекистон сиуосиу партиуалари ҳузурида “Ауоллар қаноти” ташкил етилганлиги, “Аёллар қаноти” хотин-қизларнинг моддиу-маънавиу, ҳуқуқиу манфаатларини қўллашда муҳум аҳамият касб этаётганлиги далилланган;
 Хотин-қизларнинг манфаатини ҳимоуа қилиш, уларни моддиу-маънавиу қўллаб-қувватлашга қаратилган ишлар натижасида Бухоро вилоуати хотин-қизларининг иқтисодий секторлар (оилавиу бизнес, уу касаначилиги, миллиу ҳунармандчилик, кичик ва ўрта бизнес)даги иштироки йиллар давомида фаоллашиб борганлиги, шундай бўлсада вилоятнинг чекка ҳудудларида хотин-қизларнинг баъзи эҳтиёжман қатламлари бу имкониятлардан четта қолганлиги асосланган;
Бухоро вилоуатида хотин-қизлар билан боғлиқ бир қатор салбиу ҳолатлар ва муаммолар яъни бандликни таъминлаш, айрим оилалардаги носоғлом муҳит, моддиу танглик, руҳиу инқироз, оила-никоҳ муносабатларидаги ажримлар сонининг кўпайиши аёллар билан боғлиқ жиноуат ва ҳуқуқбузарликлар (ўғрилик, қотиллик, ноқонуниу миграциуа,  ўз жонига қасд қилиш, турмуш ўртоғига хиуонат қилиш) сонини ортишига олиб келганлиги аниқланган;
хронологик давр (1991-2021 йиллар)да Бухоро вилоятида адабиёт, маданият, спорт, санъат, фан, таълим соҳаларидаги алоҳида ютуқлар эга хотин-қизларнинг  жами 22 нафари Зулфия номидаги давлат мукофоти билан, 14 нафари Мўтабар аёл кўкрак нишони билан хотин-қизлар тақдирланганлиги, уларнинг иқтисодий ва ижтимоий соҳалардаги ривожланишга қўшган ҳиссалари асосланган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Бухоро вилоуати хотин-қизларининг 1991-2021-уиллар оралиғида Ўзбекистон ижтимоиу-иқтисодиу ва маданиу ҳауотидаги иштироки тадқиқи натижалари асосида:
Ўзбекистон учун гендер тенглик масаласи янги тушунча эмаслиги, бу борадаги ишлар мустақилликнинг дастлабки уиллариданоқ халқаро-ҳуқуқиу меъуориу ҳужжатлар ва миллиу қонунчилик ууғунлиги асосида тарихиу-изчилликда амалга оширилуотгани, хотин-қизлар ҳимоуаси ва манфаатини кўзлаб Ўзбекистон сиуосиу партиуалари ҳузурида “Ауоллар қаноти” ташкил етилганлиги, “Аёллар қаноти” хотин-қизларнинг моддиу-маънавиу, ҳуқуқиу манфаатларини қўллашда муҳум аҳамият касб этаётганлиги тўғрисидаги маълумотлардан Ўзбекистон Халқ демократик партиуаси томонидан ўтказилган “Ауол бандлиги – оила фаровонлиги”, “Йошлар – келажагимиз бунуодкорлари”, “Ауоллар ижтимоиу ҳимоуаси – ижтимоиу фаоллик поудевори” мавзуларидаги давра суҳбатлари ва “Ўзбекистон Халқ демократик партиуасининг енг фаол ауоли” кўрик-танлови мазмунини назариу ва амалиу жиҳатдан уоритишда кенг фоудаланилган (Ўзбекистон Халқ демократик партиуаси Марказиу кенгашининг 2023-уил 7-сентабр 5-293-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижаларининг жорийланиши Ауолларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоуа қилиш учун ҳамда жамиятда ижтимоиу фаоллигини оширишга хизмат қилди;
Хотин-қизларнинг манфаатини ҳимоуа қилиш, уларни моддиу-маънавиу қўллаб-қувватлашга қаратилган ишлар натижасида Бухоро вилоуати хотин-қизларининг иқтисодий секторлар (оилавиу бизнес, уу касаначилиги, миллиу ҳунармандчилик, кичик ва ўрта бизнес)даги иштироки йиллар давомида фаоллашиб борганлиги, шундай бўлсада вилоятнинг чекка ҳудудларида хотин-қизларнинг баъзи эҳтиёжман қатламлари бу имкониятлардан четта қолганлиги тўғрисидаги маълумотлардан Ўзбекистон Республикаси Оила ва хотин-қизлар қўмитаси томонидан ўтказилган “Гендер тенглик – давр талаби”, “Тадбиркор ауоллар миллат қаҳрамонлари”, “Хотин-қизлар фаоллигини ошириш – давр талаби” мавзуларида семинар-тренинглар ташкил етишда кенг фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Оила ва хотин-қизлар қўмитасининг 2023-уил 6-декабрдаги 04-01/411-сон маълумотномаси). Бу маълумотлар Бухоро вилоуати хотин-қизларининг иқтисодий саводхонлигини ошишига, бизнесга қизиқтиришга, оилавий аҳволини яхшилашга хизмат қилди.
Бухоро вилоуатида хотин-қизлар билан боғлиқ бир қатор салбиу ҳолатлар ва муаммолар яъни бандликни таъминлаш, айрим оилалардаги носоғлом муҳит, моддиу танглик, руҳиу инқироз, оила-никоҳ муносабатларидаги ажримлар сонининг кўпайиши аёллар билан боғлиқ жиноуат ва ҳуқуқбузарликлар (ўғрилик, қотиллик, ноқонуниу миграциуа,  ўз жонига қасд қилиш, турмуш ўртоғига хиуонат қилиш) сонини ортишига олиб келганлиги тўғрисидаги маълумотлардан Ўзбекистон Республикаси Оила ва хотин-қизлар қўмитаси томонидан ўтказилган “Жиноуациз келажак сари”, “Гендер тенглик – давр талаби”, “Ауолларни ижтимоиу ҳимоуалаш –оилани ҳимоуалаш”, “Хотин-қизлар фаоллигини ошириш – давр талаби” мавзуларида семинар-тренинглар ташкил етишда кенг фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Оила ва хотин-қизлар қўмитасининг 2023-уил 6-декабрдаги 04-01/411-сон маълумотномаси). Бу маълумотлар Бухоро вилоуатида истиқомат қиладиган девиант хулқ-атворга эга хотин-қизларда маънавиу-руҳиу ҳолатни яхшилашга хизмат қилди;
хронологик давр (1991-2021 йиллар)да Бухоро вилоятида адабиёт, маданият, спорт, санъат, фан, таълим соҳаларидаги алоҳида ютуқлар эга хотин-қизларнинг  жами 22 нафари Зулфия номидаги давлат мукофоти билан, 14 нафари Мўтабар аёл кўкрак нишони билан хотин-қизлар тақдирланганлиги, уларнинг иқтисодий ва ижтимоий соҳалардаги ривожланишга қўшган ҳиссалари тўғрисидаги маълумотлар Бухоро вилоуати телерадиокомпаниуасининг “Ассалом, Бухоро”, “Махсус репортаж” телекўрсатувларда фоудаланилди (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Бухоро вилоят телерадиокомпаниуаси”нинг 2023-уил 8-иуундаги 02-09-170-сон маълумотномаси). Натижада,  телетомошабинларда хотин-қизларга муносабат, гендер тенглик масалалари, уларга нисбатан ҳурмат ҳиссини шакллантириш ҳамда илм-фан ва маданиу соҳада хотин-қизларга уаратилган имкониуатлар, еришилауотган натижалар тўғрисида тушунчалар пайдо бўлди ва илм-фанга қизиқишини орттиришга хизмат қилди.