Кудратова Лола Равшановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Уюшмаган ёшлар ижтимоий-психологик портретининг ўзига хос хусусиятлари», 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.1.PhD/P794.
Илмий раҳбар:. Каршиева Дилафруз Суюновна, психология фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қўқон давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Умаров Бахриддин Менгбоевич, психология фанлари доктори, профессор; Назаров Азамат Сатторович, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD),доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқот мақсади уюшмаган ёшларнинг ижтимоий-психологик портретини ўзига хос жиҳатларини аниқлаштириш асосида уларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
оилавий муносабатлар негизида уюшмаган ёшлар ижтимоий-психологик портретининг шаклланиши ўзаро мулоқотда “бир-бирини тушунмаслик”, “меҳрсизлик”, “шахсга нисбатан талабларнинг юқорилиги” каби омилларни дифференциал намоён бўлиши туфайли шахснинг “ўзи ва ҳаётидан қониққанлик даражаси”га боғлиқ эканлиги исботланган;
уюшмаган ёшларнинг ижтимоий-психологик портрети шахснинг “ўзига берадиган баҳоси”ни конформизм, мустақиллик, ижтимоий муносабатларда устунликка эришиш, “шахснинг ўзидан ва ҳаётидан қониққанлик даражаси”ни рағбатлантириш, хавфсизликни ҳис қилиш билан детерминасиялашганлиги туфайли норматив ва индивидуал идеаллар билан боғлиқ қадриятлар негизида намоён бўлиши асосланган;
уюшмаган ёшлар ижтимоий-психологик портретининг шахс хусусиятлари профилида мулоқот услубидаги мулоқотчанлик-одамовилик, ўз хулқ-атворини бошқариш, вазиятли хавотирланиш, ўзидан ва ҳаётидан қониққанлик даражасидаги фаоллик-пассивлик, хавотирли-депрессив эмоцияларни ижтимоий муносабатлар таъсирида ўзгарганлинги туфайли “экстроверсия-интроверсия”, “импулсивлик”нинг дуал жиҳатлари ҳиссий ҳолатларга боғлиқ устувор ҳарактерга эга эканлиги асосланган;
уюшмаган ёшларнинг ижтимоий-психологик портрети асосида уларга манзилли ёрдам кўрсатиш модели шахсда ҳаётив вазиятлар билан боғлиқ қарорларни қабул қилишга жавобгарликни олиш учун психологик тайёрлик, конструктив қадриятларга мос фикр, хулқ-атвор, эмоцияларни бошқариш кўникмасини шаклланиши муҳимлиги туфайли “ҳиссий-аффектив-мотивацион”, “когнитив”, “ижтимоий кўникмаларни ривожлантириш”га қаратилган интеграл компонентни киритиш орқали такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Уюшмаган ёшлар ижтимоий-психологик портретининг ўзига хос хусусиятларини тадқиқ этиш натижасида:
оилавий муносабатлар негизида уюшмаган ёшлар ижтимоий-психологик портретининг шаклланиши ўзаро мулоқотда “бир-бирини тушунмаслик”, “меҳрсизлик”, “шахсга нисбатан талабларнинг юқорилиги” каби омилларни дифференциал намоён бўлиши туфайли шахснинг “ўзи ва ҳаётидан қониққанлик даражаси”га боғлиқ эканлиги исботланганлигига оид маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 9-июлдаги ПМ-161 сон буйруғи билан «Оила психологияси» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 13-июлдаги ПМ-161 а-сон маълумотномаси). Натижада уюшмаган ёшлар ижтимоий-психологик портретининг ўзига хос жиҳатларини аниқлаштириш имконияти яратилган;
уюшмаган ёшларнинг ижтимоий-психологик портрети шахснинг “ўзига берадиган баҳоси”ни конформизм, мустақиллик, ижтимоий муносабатларда устунликка эришиш, “шахснинг ўзидан ва ҳаётидан қониққанлик даражаси”ни рағбатлантириш, хавфсизликни ҳис қилиш билан детерминасиялашганлиги туфайли норматив ва индивидуал идеаллар билан боғлиқ қадриятлар негизида намоён бўлиши асосланган таклифлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 9-июлдаги ПМ-161 сон буйруғи билан «Ижтимоий психология» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 13-июлдаги ПМ-161 а-сон маълумотномаси). Натижада уюшмаган ёшлар ижтимоий-психологик портретининг намоён бўлишида қадриятлар тизимининг ўрни асослаб берилган;
уюшмаган ёшлар ижтимоий-психологик портретининг шахс хусусиятлари профилида мулоқот услубидаги мулоқотчанлик-одамовилик, ўз хулқ-атворини бошқариш, вазиятли хавотирланиш, ўзидан ва ҳаётидан қониққанлик даражасидаги фаоллик-пассивлик, хавотирли-депрессив эмоцияларни ижтимоий муносабатлар таъсирида ўзгарганлинги туфайли “экстроверсия-интроверсия”, “импулсивлик”нинг дуал жиҳатлари ҳиссий ҳолатларга боғлиқ устувор ҳарактерга эга эканлиги асосланганлигига оид маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 9-июлдаги ПМ-161 сон буйруғи билан «Умумий » модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 13-июлдаги ПМ-161 а-сон маълумотномаси). Натижада шахс хусусиятлар ҳамда эмоционал ҳолатларининг ёшлар ижтимоий-психологик портретидаги ўзига хос профилини тадқиқ этиш имконияти яратилган;
уюшмаган ёшларнинг ижтимоий-психологик портрети асосида уларга манзилли ёрдам кўрсатиш модели шахсда ҳаётив вазиятлар билан боғлиқ қарорларни қабул қилишга жавобгарликни олиш учун психологик тайёрлик, конструктив қадриятларга мос фикр, хулқ-атвор, эмоцияларни бошқариш кўникмасини шаклланиши муҳимлиги туфайли “ҳиссий-аффектив-мотивацион”, “когнитив”, “ижтимоий кўникмаларни ривожлантириш”га қаратилган интеграл компонентни киритиш орқали такомиллаштирилганлигига доир маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 9-июлдаги ПМ-161сон буйруғи билан «Ижтимоий психология» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 13-июлдаги ПМ-161 а-сон маълумотномаси). Натижада уюшмаган ёшларнинг ижтимоий-психологик портрети асосида уларга манзилли ёрдам кўрсатиш бўйича амалий тавсиялар ишлаб чиқилган.