Шарафутдинова Хадичахон Гулямутдиновнанинг
фан доктори (DSc) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Оилавий муносабатлар деструкциясида когнитив психотерапияни қўллаш амалиёти (ёш ва ўрта ёш оилалар мисолида)», 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.DSc/P39.
Илмий маслаҳатчи: Умаров Бахриддин Менгбаевич, психология фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Каримова Васила Маманасировна, психология фанлари доктори, профессор; Шоумаров Ғайрат Бахрамович, психология фанлари доктори, профессор, академик; Жабборов Хазрат Хусейнович, психология фанлари доктори (DSc), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади оилавий муносабатлар деструкциясида когнитив психотерапияни ёш ва ўрта ёш оилаларда қўллаш амалиётини очиб бериш ҳамда уни такомиллаштириш юзасидан амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ёш ва ўрта ёш оилалардаги психологик муҳитнинг барқарорлиги қайсарлик, манманлик, ўжарлик, худбинлик, ялқовлик, ғийбатчилик, ёвузлик, қўпорувчилик, агрессивликни шахсда устуворлигидаги дифференциал фарқлар туфайли шахслараро муносабатлар деструкцияси «деструктив шахс», «деструктив муносабат»ларга идентив намоён бўлиши далилланган;
шахсдаги эмоционал беқарорлик, қарашларнинг номувофиқлигидаги ижтимоий омилларга кўра оилавий муносабатларда юқори хавотирлилик, айбдорлик ҳисси, ишончсизлик, рефлексивлилик, ўзаро қўллаб-қувватлаш, ўзаро тушуниш даражасининг пастлиги кучайганлиги туфайли деструктив муносабатлар фаоллашишига тўғри пропорционал та'сир этиши далилланган;
ёш ва ўрта ёш оилаларда когнитив-бихевиорал психотерапияга мувофиқ саноген фикрлаш, позитив тафаккур компонентларини, шахсий ва оилавий ривожланиш тамойили идентификация, рефлекция, эмпатияни фаоллашишига олиб келганлиги туфайли оилавий муносабатлар деструкциясини бартараф этишда «Симбиоз», «Демократия», «Қоллаб-қувватлаш» усулларни қўллашнинг муҳимлиги исботланган;
«дисфункционал оила»ларда рефлекция, манипуляция, қўллаб-қувватлаш мотивациясидаги номувофиқлик, нерв-психик беқарорлик ҳолатлари туфайли юзага келган оилавий муносабатлар деструкциясини бартараф этиш ҳамда конструктив муносабатларни барқарорлаштиришда «Конструктив оилага айланамиз!” тренинг дастурининг самарали эканлиги далилланган;  
оилада шахслараро муносабатлар деструкциясига хос «талаб қилиш», «мажбурлаш», «бажартириш» усулларини «англаш», «тушуниш», «фикрни ассоциатив-апперцепцион шакллантириш», «когнитив ўзгариш» усулларига трансформация қилишда «Когнитив оилавий муносабат терапияси» психокоррекцион моделини та'сир этиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Оилавий муносабатлар деструкциясида когнитив психотерапияни қўллаш амалиёти (ёш ва ўрта ёш оилалар мисолида) ни тадқиқ этиш асосида:
ёш ва ўрта ёш оилалардаги психологик муҳитнинг барқарорлиги қайсарлик, манманлик, ўжарлик, худбинлик, ялқовлик, ғийбатчилик, ёвузлик, қўпорувчилик, агрессивликни шахсда устуворлигидаги дифференциал фарқлар туфайли шахслараро муносабатлар деструкцияси «деструктив шахс», «деструктив муносабат»ларга идентив намоён бўлиши далилланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 21-августдаги ПМ-180 сон буйруғи билан «Ижтимоий психология» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 26-августдаги ПМ-180 а-сон маълумотномаси). Натижада ёш ва ўрта ёш оилалардаги психологик муҳитнинг барқарорлиги шахслараро муносабатларга боғлиқлигини асослаш имконияти яратилган;
шахсдаги эмоционал беқарорлик, қарашларнинг номувофиқлигидаги ижтимоий омилларга кўра оилавий муносабатларда юқори хавотирлилик, айбдорлик ҳисси, ишончсизлик, рефлексивлилик, ўзаро қўллаб-қувватлаш, ўзаро тушуниш даражасининг пастлиги кучайганлиги туфайли деструктив муносабатлар фаоллашишига тўғри пропорционал та'сир этиши далилланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 21-августдаги ПМ-180 сон буйруғи билан «Ижтимоий психология» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 26-августдаги ПМ-180 а-сон маълумотномаси). Натижада оилада деструктив муносабатлар фаоллашувида негативе ҳиссий-эмоционал хусусиятларнинг роли устувор характерга эгалиги очиб берилган;
ёш ва ўрта ёш оилаларда когнитив-бихевиорал психотерапияга мувофиқ саноген фикрлаш, позитив тафаккур компонентларини, шахсий ва оилавий ривожланиш тамойили идентификация, рефлекция, эмпатияни фаоллашишига олиб келганлиги туфайли оилавий муносабатлар деструкциясини бартараф этишда «Симбиоз», «Демократия», «Қоллаб-қувватлаш» усулларни қўллашнинг муҳимлиги исботланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 21-августдаги ПМ-180 сон буйруғи билан «Оила психологияси» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 26-августдаги ПМ-180 а-сон маълумотномаси). Натижада оилада шахслараро конструктив муносабатларни ўрнатишда миллий йўналтирилган усулларнинг самарали таъсир қилиши ҳақидаги ёндашув асослантирилган;
«дисфункционал оила»ларда рефлекция, манипуляция, қўллаб-қувватлаш мотивациясидаги номувофиқлик, нерв-психик беқарорлик ҳолатлари туфайли юзага келган оилавий муносабатлар деструкциясини бартараф этиш ҳамда конструктив муносабатларни барқарорлаштиришда «Конструктив оилага айланамиз!” тренинг дастурининг самарали эканлиги далилланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 21-августдаги ПМ-180 сон буйруғи билан «Оила психологияси» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 2024-йил 26-августдаги ПМ-180 а-сон маълумотномаси). Натижада оилавий муносабатлар деструкциясини бартараф этишда махсус тренинг дастури конструктив муносабатларни барқарорлаштиришга хизмат қилиши асослаб берилган;
оилада шахслараро муносабатлар деструкциясига хос «талаб қилиш», «мажбурлаш», «бажартириш» усулларини «англаш», «тушуниш», «фикрни ассоциатив-апперцепцион шакллантириш», «когнитив ўзгариш» усулларига трансформация қилишда «Когнитив оилавий муносабат терапияси» психокоррекцион моделини та'сир этиши асосланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 21-августдаги ПМ-180 сон буйруғи билан «Оила психологияси» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 2024-йил 26-августдаги ПМ-180 а-сон маълумотномаси). Натижада когнитив психотерапияга асосланган «Когнитив оилавий муносабат терапияси» усулини миллий хусусиятга кўра қўллаш мезонлари таклиф этилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish