Исманжанов Акбар Анваржановичнинг
фан доктори (DSc) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: «Ахборотнинг фуқаровий-ҳуқуқий мақоми» 12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси роʻйхатга олинган рақам: В2018.3.DSc/Yu81.
Илмий маслаҳатчи: Оманбай Окюлов, юридик фанлар доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият коʼрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01.
Расмий оппонентлар: Нарзиев Отабек Саъдиевич, юридик фанлар доктори, профессор; Раимова Наргиза Дороевна, юридик фанлар доктори, профессор; Бабакулов Зафар Курбонназарович, юридик фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ҳуқуқни муҳофаза қилиш академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ахборотнинг фуқаролик ҳуқуқий мақомини аниқлаш ва унинг махсус турлари билан ўзаро нисбатини белгилаш ва уйғунлаштириш, шунингдек унинг фуқаролик алмашинувининг оптимал механизмини аниқлаш ва шу қаторда ахборотнинг онлайн тармоқларда ҳуқуқ эгасининг манфаатларини ҳимоя қилиш билан боғлиқ ҳуқуқий ечимлар топишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистон Республикасида очиқ маълумотлар соҳасини ривожлантиришни сабабли асосий мақсадли кўрсаткичлар ва индикаторларга эришишга асосланган ҳолда ташкил этиш асослантирилган;
“маълумотлар сифати ва талаби” мониторинги сифатида талаб қилинган маълумотларда жамият учун энг катта қизиқиш ва аҳамиятга эга бўлган ахборотни тушуниш асослантирилган;
очиқ маълумотлар бўйича интернет ҳамжамиятни шакллантириш ва интернет жаҳон ахборот тармоғида очиқ маълумотлардан фойдаланган ҳолда фаолият юритаётган дастурий маҳсулотлар ва хизматлар бозорини яратиш ва такомиллаштириш зарурлиги асослантирилган;
геномга оид ахборотга ишлов бериш шарт-шароитлари унинг йўқотилиши, бузилиши ва ундан рухсациз фойдаланилиши, худди шунингдек қонунга хилоф равишда ва (ёки) бехосдан фойдаланилиши, ва (ёки) геномга оид ахборот мавжуд бўлган электрон ахборот ресурсларга таъсир кўрсатилиши имкониятини бартараф этиш асослантирилган;
геномга оид ахборотга ишлов бериш геномга оид ахборотга ишлов бериш шартларига кўра фақат олинган маълумотларнинг муҳофаза қилинишини таъминлаш бўйича шарт-шароитлар мавжуд бўлган тақдирда амалга оширилиши асослантирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ахборотнинг фуқаролик-ҳуқуқий мақоми ва фуқаролик-ҳуқуқий ахборот билан муносабатларда фойдаланиш ва уни муҳофаза қилишнинг ҳуқуқий жиҳатларини аниқлаш, тартибга солиш ва ҳал қилиш йўллари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Ўзбекистон Республикасида очиқ маълумотлар соҳасини ривожлантириш асосий мақсадли кўрсаткичлар ва индикаторларга эришишга асосланган ҳолда ташкил этиш тўғрисидаги таклифи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикасида очиқ маълумотлар соҳасини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 2020-йил 23-декабрдаги 808-сон қарори билан тасдиқланган 2021-2025-йилларда Ўзбекистон Республикасида очиқ маълумотлар соҳасини ривожлантириш консепсиясининг Ўзбекистон Республикасида очиқ маълумотлар соҳасидаги жорий ҳолат бўйича 2-бандини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021-йилинг 1-март 12/21-08 сондаги далолатномаси). Мазкур таклифни амалга оширилиши очиқ маълумотлар соҳасини ривожланишини аниқлаш учун тегишли кўрсаткичлар ва индикаторларини белгилашга имкон берган;
маълумотлар сифати ва талаби мониторинги сифатида талаб қилинган маълумотлар жамият учун энг катта қизиқиш ва аҳамиятга эта бўлган ахборотни тушуниш таклифи, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикасида очиқ маълумотлар соҳасини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 2020-йил 23-декабрдаги 808-сон қарори билан тасдиқланган 2021-2025-йилларда Ўзбекистон Республикасида очиқ маълумотлар соҳасини ривожлантириш консепсиясининг маълумотлар очиқлигини методик кўллаб-қувватлашни таъминлаш бўйича 15-банди ва “б” кичик бандини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021-йилинг 1-март 12/21-08 сондаги далолатномаси); Мазкур таклифни амалга оширилиши очиқ маълумотларнинг сифатли маълумот талабларини аниқлашга ва консепсия томонидан белгиланган чора-тадбирлари орқали сифатли маълумотларни ривожлантиришига олиб келган;
очиқ маълумотлар бўйича ҳамжамиятни шакллантириш ва интернет жаҳон ахборот тармоғида очиқ маълумотлардан фойдаланган ҳолда фаолият юритаётган дастурий маҳсулотлар ва хизматлар бозорини яратиш ва такомиллаштириш бўйича таклифи, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикасида очиқ маълумотлар соҳасини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 2020-йил 23-декабрдаги 808-сон қарори билан тасдиқланган 2021-2025-йилларда Ўзбекистон Республикасида очиқ маълумотлар соҳасини ривожлантириш консепсиясининг очиқ маълумотлар асосидаги дастурий маҳсулотлар ва хизматлар бозорини яратиш ва такомиллаштириш бўйича 21-бандини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021-йилинг 1-март 12/21-08 сондаги далолатномаси). Мазкур таклифни амалга оширилиши очиқ маълумотлар бўйича ҳамжамиятни шакллантириш ва Интернет жаҳон ахборот тармоғида очиқ маълумотлардан фойдаланган ҳолда фаолият юритаётган дастурий маҳсулотлар ва хизматлар бозорини яратиш ва такомиллаштиришга хизмат қилган;
геномга оид ахборотга ишлов бериш шарт-шароитлари унинг йўқотилиши, бузилиши ва ундан рухсациз фойдаланилиши, худди шунингдек қонунга хилоф равишда ва (ёки) бехосдан фойдаланилиши, ва (ёки) геномга оид ахборот мавжуд бўлган электрон ахборот ресурсларга таъсир кўрсатилиши имкониятини истисно этишини таъминлаш талаби Ўзбекистон Республикасининг 2020-йил 24-ноябрдаги “Геном бўйича давлат рўйхатига олиш тўғрисида”ги ЎРҚ-649-сонли Қонуни 23-моддасини геномга оид ахборотга ишлов бериш ва уни муҳофаза қилишга доир асосий талабларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикасининг Олий Мажлис Сенатининг Суд-ҳукук масалалари ва Коррупсияга қарши курашиш қўмитасининг 24-март 2021-йил томонидан 8-сондаги далолатномаси). Мазкур таклифни амалга оширилиши геномга оид ахборот мавжуд бўлган электрон ахборот ресурсларга таъсир кўрсатилиши имкониятини бартараф этишини таъминлаган;
геномга оид ахборотга ишлов бериш, фақат олинган маълумотларнинг муҳофаза қилинишини таъминлаш бўйича шарт-шароитлар мавжуд бўлган тақдирда амалга оширилиш бўйича қоидаси Ўзбекистон Республикасининг 2020-йил 24-ноябрдаги “Геном бўйича давлат рўйхатига олиш тўғрисида”ги ЎРҚ-649-сонли Қонуни 23-моддасини, геномга оид ахборотга ишлов бериш ва уни муҳофаза қилишга доир асосий талабларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикасининг Олий Мажлис Сенатининг Суд-ҳукук масалалари ва Коррупсияга қарши курашиш қўмитасининг 24-март 2021-йил томонидан 8-сондаги далолатномаси). Мазкур таклифни амалга оширилиши геномга оид маълумотни шарт-шароитлар бўлмаса ишлов беришни бартараф этишни таъминлаган.