Якубов Нурбек Алишеровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Ҳудудларда аҳоли турмуш даражасини мониторинг қилишнинг ўзига хос хусусиятлари (Хоразм вилояти мисолида)”, 08.00.12 – “Минтақавий иқтисодиёт”(иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD /Iqt1579.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Ахмедов Турсун Мухитович, иқтисодиёт фанлари доктори, (DSc) профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти, DSc.14/30.12.2019.И.84.01.
Расмий оппонентлар: Эгамбердиев Фармонқул Турсунқулович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Отабоев Шерзодбек Худайберганович, фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Хоразм вилоятида аҳоли турмуш даражасини мониторинг қилиш бўйича таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳудудий-функционал иерархия (республика - вилоят - туман - маҳалла) тамойилига асосланган тизимли ва мониторингни ташкил этишни оммавий, даврий ва эпизодик хизматлар турларига ажратган ҳолда аҳоли эҳтиёжлари асосида шакллантириш услубиёти такомиллаштирилган;
Хоразм вилоятининг энг қолоқ ҳудудларида хизмат кўрсатиш соҳаси ҳолатини социологик сўровлар ёрдамида мониторинг қилиш Боғот, Шовот ва Хива туманларининг маҳаллаларида хизмат кўрсатиш соҳасини ривожлантириш ва жойлаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқилган;
чекка қишлоқ ҳудудларидаги аҳоли жойлашуви хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда уларда тезкор интернет, электрон савдо, онлайн шифокор, масофавий таълим каби инновацион хизмат турларини ривожлантириш тавсия этилган;
вилоят аҳолисининг эҳтиёжларидан келиб чиққан ҳолда вилоят ва туманлар кесимида хизмат кўрсатиш соҳасини 2030 йилгача ривожлантиришнинг мақсадли прогноз параметрлари ишлаб чиқилган ва уларни мониторинг қилувчи ахборот-таҳлилий тизим архитектураси тегишли вазирлик ва ҳудудий идоралар фаолиятини мувофиқлаштириш асосида таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Хоразм вилояти ҳудудларда аҳоли турмуш даражасини мониторинг қилишнинг ўзига хос хусусиятлари ва ундан самарали фойдаланиш бўйича таклифлар асосида:
вилоят – туман – маҳалла кесимларида аҳолининг турмуш даражасини тизимли мониторинг қилишни ташкил этиш бўйича услубий ёндашув бўйича берилган таклифлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 4 апрелдаги 154-сон “2022 – 2026 йилларда Хоразм вилояти ҳудудларини комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш ва аҳоли турмуш даражасини янада яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” қарорнинг 4-иловасини ишлаб чиқишда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлигининг 2022 йил 30 декабрдаги 02/22-1/48 сон маълумотномаси ва Ўзбекистон Республикаси Хоразм вилояти ҳокимлиги маҳкамасининг 2024 йил 14 майдаги 7-1477 сон маълумотномаси). Мазкур тавсиянинг амалга оширилиши аҳолининг реал эҳтиёжидан келиб чиққан ҳолда мамлакат, вилоятлар, шаҳарлар, туманлар ва маҳаллалар миқёсида хизматлар турларини ривожлантириш стратегиясини ишлаб чиқиш, мақсадли инвестиция лойиҳаларини жойлаштириш имконини берган;
Хоразм вилоятининг нисбатан паст ривожланган ҳудудлари маҳаллаларида хизматлар соҳасининг ҳолати мониторинги натижалари бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 27 январдаги ПҚ-104-сон “Хизматлар соҳасини ривожлантиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” қарорининг 11.13-иловасини тайёрлашда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлигининг 2022 йил 30 декабрдаги 02/22-1/48 сон маълумотномаси ва Ўзбекистон Республикаси Хоразм вилояти ҳокимлиги маҳкамасининг 2024 йил 14 майдаги 7-1477 сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг қўлланилиши вилоятнинг нисбатан паст ривожланган туманларида тадиркорлар томонидан янги хизмат объектларини жойлаштириш орқали хизматлар соҳасининг барқарор ўсиш суръатларини таъминлашга имкон берган;
қишлоқ жойларида аҳоли жойлашувининг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда уларда инновацион хизматларнинг тезкор интернет, электрон савдо, онлайн доктор, масофавий ўқитиш каби турларини жойлаштириш бўйича тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 27 январдаги ПҚ-104-сон “Хизматлар соҳасини ривожлантиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” қарорининг 10-иловасини шакллантиришда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлигининг 2022 йил 30 декабрдаги 02/22-1/48 сон маълумотномаси ва Ўзбекистон Республикаси Хоразм вилояти ҳокимлиги маҳкамасининг 2024 йил 14 майдаги 7-1477 сон маълумотномаси). Мазкур таклиф Хоразм вилоятининг қишлоқ жойларида инновацион хизмат турларини ривожлантиришни манзилли қўллаб-қувватлаш орқали амалга оширилган;
Аҳолининг эҳтиёжларидан келиб чиққан ҳолда Хоразм вилоятнинг туманларида хизмат соҳасини 2030 йилгача ривожлантиришнинг мақсадли прогноз параметрлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 4 апрелдаги 154-сон “2022 – 2026 йилларда Хоразм вилояти ҳудудларини комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш ва аҳоли турмуш даражасини янада яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” қарори лойиҳасини 1-иловасини тайёрлашда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлигининг 2022 йил 30 декабрдаги 02/22-1/48 сон маълумотномаси ва Ўзбекистон Республикаси Хоразм вилояти ҳокимлиги маҳкамасининг 2024 йил 14 майдаги 7-1477 сон маълумотномаси). Хизматлар соҳасини ривожлантиришнинг тавсия этилган мақсадли параметрларини туманлар кесимида қўллаш минтақалар орасидаги фарқни 2 марта камайтиришга имкон беради.