Дусанов Хуршид Тошпулотовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Шахсни овози асосида идентификациялаш ва аутентификациялаш алгоритмлари ҳамда дастурий таъминотини ишлаб чиқиш”, 05.01.03 – “Информатиканинг назарий асослари” ҳамда 05.01.04-“Ҳисоблаш машиналари, мажмуалари ва компютер тармоқларининг математик ва дастурий таъминоти” қўшма (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Т4627.
Илмий раҳбарларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Маматов Нарзилло Солиджонович техника фанлари доктори (DSc), профессор  ҳамда Бабомуродов Озод Жўраевич техника фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети Жиззах филиали, «Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти» Миллий тадқиқот университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: «Тошкент ирригасия ва қишлоқ хўжалигини механизасиялаш муҳандислари институти» Миллий тадқиқот университети, DSc.03/26.05.2022.Т.10.05.
Расмий оппонентлар: Примова Холида Анорбоевна,  техника фанлари доктори, доцент; Очилов Маннон Мусинович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD)
Етакчи ташкилот номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд Давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади овозли маълумотларга дастлабки ишлов бериш ва интеллектуал таҳлил қилиш орқали шахсни идентификациялаш, аутентификациялаш ва верификациялашнинг тезкор алгоритмлари ҳамда дастурий таъминотини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
сигнал амплитуда қийматлари инобатга олган ҳолда нутқ сигналини дискретлаш алгоритми таклиф этилган;
“Делта” ва “Максимум-минимум” дискретлаш алгоритмлари асосида нутқ белгилари мажмуасини шакллантириш алгоритмлари такомиллаштирилган;
нутқни текис талаффуз қилиш ҳолатларида ўтказиб юбориш эҳтимоллиги юқори бўлишини инобатга олган ҳолда кепстрал силлиқлик ўлчовини такомиллаштириш орқали чегараларни аниқлаш алгоритми таклиф этилган;
шахсни овози асосида идентификациялаш ва аутентификациялаш хосса ҳамда хусусиятларини инобатга олган ҳолда таниб олиш масаласи учун нутқли маълумотлар базасини шакллантириш ёндашуви ишлаб чиқилган;
сигнал-шовқин муносабатлари асосида шахс овоз моделини шакллантиришнинг чуқур нейрон тармоқ модели ишлаб чиқилган;
икки омилли аутентификация шартларини инобатга олган ҳолда такрорланмайдиган сўзлар матрисасини ҳосил қилиш алгоритми таклиф этилган;
таниб олиш тизими аниқлиги ва қобилиятини ошириш имконини таъминловчи мавжуд ва таклиф этилган алгоритмлар асосида яратилган дастурий модулларни қамраб олувчи шахсни овози асосида идентификациялаш ва аутентификациялаш дастурий таъминоти ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Овозли маълумотларга рақамли ишлов бериш ва таниб олишнинг мавжуд ҳамда таклиф этилган модел, усул ва алгоритмлари асосида яратилган дастурий таъминот асосида:
нутқ сигналларини дискретлаш, нутқли соҳаларига ишлов бериш ва шахсни таниб олиш масалаларини ечиш учун белгилар фазосини шакллантириш усул ва алгоритмлари асосида яратилган дастурий мажмуа Жиззах вилояти ички ишлар бошқармасида шахсни овози асосида идентификациялаш учун жорий қилинган (Жиззах вилояти ҳокимлигининг 2024 йил 22 августдаги 05-867-сон маълумотномаси). Натижада махсус хоналарга кириш-чиқишини назорат қилишга сарфланадиган вақтни ўртача 12%га қисқартириш имконини берган, Таниб олиш аниқлиги эса 96%ни ташкил этган;
нутқ сигналидан белгилар тўпламини шакллантириш алгоритмлари, шахс овози чуқур нейрон тармоқ модели ва икки омилли аутентификация шартларини инобатга олган ҳолда сўзлар кетма-кетлигини ҳосил қилиш алгоритми асосида яратилган дастурий мажмуа “Ҳамкорбанк” АТБ Жиззах филиали ҳамда “Ипотека-банк” ажсиадорлик тижорат Ипотека банки Жиззах филиалида ходимларни махсус хоналарга кириш-чиқишини назорат қилиш ва ходимларни овози асосида идентификациялашга жорий қилинган (Жиззах вилояти ҳокимлигининг 2024 йил 22 августдаги 05-867-сон маълумотномаси).  Натижада махсус хоналарга кириш-чиқишини назорат қилишга сарфланадиган вақтни ўртача 10%га қисқартириш имконини берган.