Абдулхакимов Арсен Ренатовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болаларда ташқи қулоқнинг морфофункционал параметрларини антропометрик кўрсаткичлар билан ўзаро боғлиқлиги», 14.00.02 – Морфология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Tib3472.
Илмий раҳбар: Мамасаидов Жамолидин Тургинбаевич, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Миршарапов Уткур Миршарапович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Самиева Гулноза Уткуровна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ош давлат университети (Қирғизистон Республикаси).
II. Тадқиқотнинг мақсади: болаларда ташқи қулоқнинг морфофункционал параметрларини эшитиш ўткирлиги ва антропометрик кўрсаткичлар ўртасидаги эхтимолий боғлиқликни аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мактаб ўқувчиларида ташқи қулоқнинг антропометрик кўрсаткичлар, ташқи қулоқнинг вертикал ва горизонтал ўлчамлари ва эшитиш ўткирлиги ўртасида мутаносиб боғлиқлик мавжудлиги, шунингдек эшитиш органларининг ёшга боғлиқ ўзгаришларга морфофункционал мослашув тезлиги ва хусусиятларидаги гендер фарқлари туфайли бу нисбатлар қизларда яққол намоён бўлиши аниқланган;
илк бор ташқи қулоқнинг анатомик ва физиологик хусусиятларини аниқлаш учун болаларнинг ёш гуруҳларига қараб пропорционал қулоқ ўсишининг оригинал индекси ва товушни идрок этишининг етуклик индекси ишлаб чиқилган;
ташқи қулоқнинг морфофункционал параметрлари ва ва антропометрик кўрсаткичларнинг корреляцион таҳлили орқали уларнинг аудиологик хусусиятлар (эшитиш ўткирлиги) билан боғликлиги аниқланган ва бу кўрсаткичлар ўртасидаги боғликлик ўнг қулоқ кўрсаткичлари билан янада яққолроқ эканлиги исботланган;
турли ёш даврларида тоғай пластинкасининг қалинлашиши, етук ва ёш тоғайнинг нисбати, ҳужайралараро модданинг ҳажмий зичлиги ҳамда якка хондроцитлар ва изогуруҳларнинг тарқалиш зичлиги ўзгариши билан намоён бўладиган тоғай тўқималарининг тузилишидаги морфологик ўзгаришлар аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Болаларда ташқи қулоқнинг морфофункционал параметрларини антропометрик кўрсаткичлар билан ўзаро боғлиқлиги баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: мактаб ўқувчиларида ташқи қулоқнинг антропометрик кўрсаткичлар, ташқи қулоқнинг вертикал ва горизонтал ўлчамлари ва эшитиш ўткирлиги ўртасида мутаносиб боғлиқлик мавжудлиги, шунингдек эшитиш органларининг ёшга боғлиқ ўзгаришларга морфофункционал мослашув тезлиги ва хусусиятларидаги гендер фарқлари туфайли бу нисбатлар қизларда яққол намоён бўлиши аниқлангани бўйича таклифлар Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 22 декабрда 01-02/u-t-x-06-сон билан тасдиқланган «Болаларда ташқи эшитув аъзоси параметрларини ва антропометрик кўрсаткичларни боғликлигини текшириш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Фарғона вилоят соғлиқни сақлаш бошқармаси бўйича 12.07.2024 йилдаги 108-сон ҳамда Фарғона шаҳар «Фаровон» клиникаси бўйича 28.11.2023 йилдаги 9-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни  сақлаш  вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 июндаги 01/24-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: товушларни эшитиш турли ёш даврларда турлича бўлганлиги мактабларда тиббий кўриклар ўтказишда, дарс жараёнларида, спорт машғулотларида ҳамда болаларни синфда ўтиришнинг ҳуқуқий меъёрларини ишлаб чиқишда ҳисобга олиниб коррекция ишлари олиб борилади. Иқтисодий самарадорлиги: стационар шароитида мазкур касалликни даволаш учун сарфланадиган 500000 сўм бюджет маблағлари болалар орасида эшитиш аъзолари касалликларни эрта аниқлаш ва тўғри ёндашиш орқали иқтисод қилинади;
иккинчи илмий янгилик: илк бор ташқи қулоқнинг анатомик ва физиологик хусусиятларини аниқлаш учун болаларнинг ёш гуруҳларига қараб пропорционал қулоқ ўсишининг оригинал индекси ва товушни идрок этишининг етуклик индекси ишлаб чиқилгани бўйича таклифлар Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 22 декабрда 01-02/u-t-x-06-сон билан тасдиқланган «Болаларда ташқи эшитув аъзоси параметрларини ва антропометрик кўрсаткичларни боғликлигини текшириш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Фарғона вилоят соғлиқни сақлаш бошқармаси бўйича 12.07.2024 йилдаги 108-сон ҳамда Фарғона шаҳар «Фаровон» клиникаси бўйича 28.11.2023 йилдаги 9-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни  сақлаш  вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 июндаги 01/24-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: товушларни эшитиш турли ёш даврларда турлича бўлганлиги мактабларда тиббий кўриклар ўтказишда, дарс жараёнларида, спорт машғулотларида ҳамда болаларни синфда ўтиришнинг ҳуқуқий меъёрларини ишлаб чиқишда ҳисобга олиниб коррекция ишлари олиб борилади. Иқтисодий самарадорлиги: стационар шароитида мазкур касалликни даволаш учун сарфланадиган 500000 сўм бюджет маблағлари болалар орасида эшитиш аъзолари касалликларни эрта аниқлаш ва тўғри ёндашиш орқали иқтисод қилинади;
учинчи илмий янгилик: ташқи қулоқнинг морфофункционал параметрлари ва ва антропометрик кўрсаткичларнинг корреляцион таҳлили орқали уларнинг аудиологик хусусиятлар (эшитиш ўткирлиги) билан боғликлиги аниқланган ва бу кўрсаткичлар ўртасидаги боғликлик ўнг қулоқ кўрсаткичлари билан янада яққолроқ эканлиги исботлангани бўйича таклифлар Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 22 декабрда 01-02/u-t-x-06-сон билан тасдиқланган «Болаларда ташқи эшитув аъзоси параметрларини ва антропометрик кўрсаткичларни боғликлигини текшириш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Фарғона вилоят соғлиқни сақлаш бошқармаси бўйича 12.07.2024 йилдаги 108-сон ҳамда Фарғона шаҳар «Фаровон» клиникаси бўйича 28.11.2023 йилдаги 9-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни  сақлаш  вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 июндаги 01/24-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: товушларни эшитиш турли ёш даврларда турлича бўлганлиги мактабларда тиббий кўриклар ўтказишда, дарс жараёнларида, спорт машғулотларида ҳамда болаларни синфда ўтиришнинг ҳуқуқий меъёрларини ишлаб чиқишда ҳисобга олиниб коррекция ишлари олиб борилади. Иқтисодий самарадорлиги: стационар шароитида мазкур касалликни даволаш учун сарфланадиган 500000 сўм бюджет маблағлари болалар орасида эшитиш аъзолари касалликларни эрта аниқлаш ва тўғри ёндашиш орқали иқтисод қилинади;
тўртинчи илмий янгилик: турли ёш даврларида тоғай пластинкасининг қалинлашиши, етук ва ёш тоғайнинг нисбати, ҳужайралараро модданинг ҳажмий зичлиги ҳамда якка хондроцитлар ва изогуруҳларнинг тарқалиш зичлиги ўзгариши билан намоён бўладиган тоғай тўқималарининг тузилишидаги морфологик ўзгаришлар аниқлангани бўйича таклифлар Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 22 декабрда 01-02/u-t-x-06-сон билан тасдиқланган «Болаларда ташқи эшитув аъзоси параметрларини ва антропометрик кўрсаткичларни боғликлигини текшириш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Фарғона вилоят соғлиқни сақлаш бошқармаси бўйича 12.07.2024 йилдаги 108-сон ҳамда Фарғона шаҳар «Фаровон» клиникаси бўйича 28.11.2023 йилдаги 9-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни  сақлаш  вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 июндаги 01/24-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: товушларни эшитиш турли ёш даврларда турлича бўлганлиги мактабларда тиббий кўриклар ўтказишда, дарс жараёнларида, спорт машғулотларида ҳамда болаларни синфда ўтиришнинг ҳуқуқий меъёрларини ишлаб чиқишда ҳисобга олиниб коррекция ишлари олиб борилади. Иқтисодий самарадорлиги: стационар шароитида мазкур касалликни даволаш учун сарфланадиган 500000 сўм бюджет маблағлари болалар орасида эшитиш аъзолари касалликларни эрта аниқлаш ва тўғри ёндашиш орқали иқтисод қилинади.