Ходжаева НаргизаТаваккаловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Халқаро ва минтақавий туризм терминалогиясининг лингвомаданий тадқиқи (рус ва ўзбек материаллари асосида), 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Fil2313.
Илмий раҳбар: Зокиров Мухтар Турдалиевич, филология фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: филология фанлари доктори, профессор Набиева Дилора Абдухамидовна; филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент Алтмишева Ёрқиной Мажидовна.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институтини.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади рус ва ўзбек тилларидаги туристик терминларни лингвокултурология нуқтайи назаридан чоғиштирма ўрганишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
халқаро ҳамда минтақавий туризм терминларининг келиб чиқиш хусусиятлари (бевосита ўзлашмалар; билвосита ўзлашмалар ёки калкалар; шунингдек, ярим калкалар деб номланадиган аралаш шакллар) ва шаклланиш усуллари (шаклланиши, аббревиатура) асосланган;
халқаро ва минтақавий туризм терминларининг замонавий рус ва ўзбек тилларидаги туризм соҳасида таклиф этилаётган товарлар, хизматлар, ускуналар ва тизимларнинг номлари, туризм турларининг номлари, туризм саноати ходимларининг мутахассислик номлари; ташкилотлар, идоралар ва дастурларнинг номлари каби лексик-тематик гуруҳлари аниқланган;
рус ва ўзбек тиллари ҳамда маданиятларини акс эттирувчи туристик терминлар тузилишига кўра, туб ва ясама, бир компонентли ва кўп компонентли лексик бирликлардан иборат эканлиги исботланган;
Россия ва Ўзбекистон халқларининг маданияти, анъаналари ва урф-одатларини ҳисобга олган ҳолда рус минтақавий туризм терминларининг асосий лексик гуруҳи диний ва маданий-тарихий мавзудаги терминлардан, ўзбек минтақавий туризм терминларининг асосий лексик гуруҳларини маданий, тарихий ва гастрономик мавзудаги терминлар ташкил этиши далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Россия ва Ўзбекистон халқларининг маданияти, анʼаналари ва урф-одатларини ҳисобга олган ҳолда рус минтақавий туризм терминларининг асосий лексик гуруҳи диний ва маданий-тарихий мавзудаги терминлардан, ўзбек минтақавий туризм терминларининг асосий лексик гуруҳларини маданий, тарихий ва гастрономик мавзудаги терминлар ташкил этишига оид тавсиялардан
2020-2021-йилларга мўлжалланган Ф3-2019081663-сонли “Миллий рақс тарғиботига бағишланган веб-сайт ва мултимедиа маҳсулотлари (электрон луғатлар) тўпламини яратиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳани амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон Давлат хореография академиясининг 2023-йил 20-декабрдаги 1/04-сон маълумотномасиномаси). Натижада лойиҳа доирасида яратилган “Ўзбек халқ амалий санʼати терминларининг қисқача ўзбекча-русча-инглизча-французча изоҳли лугʻати” тегишли халқаро ва минтақавий терминлар билан бойитилган;
халқаро ва минтақавий туризм терминларининг замонавий рус ва ўзбек тилларидаги туризм соҳасида таклиф этилаётган товарлар, хизматлар, ускуналар ва тизимларнинг номлари, туризм турларининг номлари, туризм саноати ходимларининг мутахассислик номлари; ташкилотлар, идоралар ва дастурларнинг номлари каби лексик-тематик гуруҳларига оид материалларидан 2022-йил 20-июндан 20-декабргача “Дўстлик – тинчлик гарови” номли 1-сонли давлат гранти лойиҳасини амалга оширишда фойдаланилган (Республика тожик миллий маданият маркази Фарғона вилояти бўлимининг 2023-йил 28-июлдаги 24-сон маълумотномаси). Натижада туризм терминларидан фойдаланишга оид илмий хулоса ва тавсиялар иқтисодий маданият ва туризм салоҳиятини ошириш ҳамда туризм соҳасини барқарор ривожлантириш мезонларини ишлаб чиқишга хизмат қилган;
халқаро ҳамда минтақавий туризм терминларининг келиб чиқиш хусусиятлари (бевосита ўзлашмалар; билвосита ўзлашмалар ёки калкалар; шунингдек, ярим калкалар деб номланадиган аралаш шакллар) ва шаклланиш усуллари (шаклланиши, аббревиатура)нинг хусусиятларига оид хулосалардан “Адабий муҳит”, “Очиқ мулоқот”, “Ёшлар вақти” телекўрсатувлари ва радио дастурлари учун материаллар тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фарғона вилояти Миллий телерадиокомпаниясининг 2022-йил 13-июлдаги 01-12-04/81-сон маълумотномаси). Натижада телекўрсатув ва радиоешиттиришларни янги маълумотлар билан таъминлашга хизмат қилди, радио ва телекўрсатувларнинг тайёрланган материаллари мазмуни туризм терминологияси, ҳар икки давлатнинг терминларини шакллантириш ва қўллаш усулларига оид янги, долзарб маълумотлар билан бойитилган.