Нурматова Мунисхон Машрабовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида ижтимоий юз (фаcе) ҳодисасини воқелантирувчи воситаларнинг лингвопрагматик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/Fil3880.
Илмий раҳбар: Ганиева Дилдорахон Азизовна, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Содиков Зоҳиджон Якубжонович, филология фанлари доктори, профессор; Воситов Валижон Абдувахобович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади замонавий инглиз ва ўзбек тилларида ижтимоий юз ҳодисасини воқелантирувчи лисоний воситаларни лингвопрагматик жиҳатдан очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
хушмуомалалик ва ижтимоий юз ҳодисасининг қўлланиш тамойиллари, стратегиялари, субстратегиялари, ижтимоий юзни сақловчи ва унга путур етказувчи ҳаракатларга доир лингвистик қарашлар аниқланиб, ўзбек тилига “ижтимоий юз” тушунчасининг киритилиши асосланган;
тингловчи ва сўзловчининг ижтимоий юзига путур етказувчи салбий баҳо бериш, бефарқликни намоён этиш, бирор иш ёки ҳаракатни амалга оширишга ундаш, сўзловчининг яхши/ёмон хислатларига нисбатан фикр билдириш, жисмоний ёки эмоционал назоратни йўқотиш, ўзини камситиш, айбини тан олиш; узр сўраш ёки узрини қабул қилиш, ижтимоий жиҳатдан номақбул ҳолатларга жавоб бериш каби нутқий ҳаракатлар инглиз ва ўзбек тиллари материаллари орқали асосланган;
инглиз ва ўзбек тилларини чоғиштириш натижасида мулоқот жараёнида ижтимоий юзни воқелантирувчи лисоний ва нолисоний воситалар орқали мулоқот иштирокчиларининг ижобий юзи (хушмуомалалик орқали қабул қилиниш, эътироф этилиш), салбий юзи (шахсий чегараларини бузмаган ҳолда, ўзаро масофани сақлаб муомала қилиш)нинг лингвопрагматик хусусиятлари  далилланган;
инглиз ва ўзбек тиллари материаллари асосида ижтимоий юзни сақлаш учун хизмат қиладиган ижобий ва салбий, директив ва нодиректив стратегиялар, паралингвистик воситаларнинг ижтимоий юз билан боғлиқ хусусиятлари мулоқот жараёнининг мукаммал ва тўлиқ бўлиши учун хизмат қилиши исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. замонавий инглиз ва ўзбек тилларида ижтимоий юз ҳодисасини воқелантирувчи лисоний воситаларни лингвопрагматик жиҳатдан тадқиқ этиш бўйича олинган натижалар асосида:
хушмуомалалик ва ижтимоий юз ҳодисасининг қўлланиш тамойиллари, стратегиялари, субстратегиялари, ижтимоий юзни сақловчи ва унга путур етказувчи ҳаракатларга доир лингвистик қарашлар аниқланиб, ўзбек тилига “ижтимоий юз” тушунчасининг киритилганиги;  инглиз ва ўзбек тиллари материаллари асосида ижтимоий юзни сақлаш учун хизмат қиладиган ижобий ва салбий, нодиректив ва директив стратегиялар, паралингвистик воситаларнинг ижтимоий юз билан боғлиқ хусусиятлари мулоқот жараёнининг мукаммал ва тўлиқ бўлиши учун хизмат қилишига доир хулосалардан Фарғона давлат университетида 2019-2021-йилларда  бажарилган “ЭМИ (Энглиш ас а Медиум оф Инструcтион)” номли халқаро лойиҳада фойдаланилган (Фарғона давлат университети томонидан 2024-йил 19-февралда берилган 04/979-сон маълумотнома). Натижада талабаларнинг инглиз ва ўзбек тилларида огʻзаки ҳамда ёзма нутқий кўникмаларини ривожлантиришга, уларнинг маданиятлараро мулоқот жараёнларидаги фаолиятларини яхшилашга эришилган;
тингловчи ва сўзловчининг ижтимоий юзига путур етказувчи салбий баҳо бериш, бефарқликни намоён этиш, бирор иш ёки ҳаракатни амалга оширишга ундаш, сўзловчининг яхши/ёмон хислатларига нисбатан фикр билдириш, жисмоний ёки эмоционал назоратни йўқотиш, ўзини камситиш, айбини тан олиш; узр сўраш ёки узрини қабул қилиш, ижтимоий жиҳатдан номақбул ҳолатларга жавоб бериш каби нутқий ҳаракатлар инглиз ва ўзбек тиллари материаллари орқали асосланганлиги юзасидан хулосалардан Фарғона давлат университетида 2021-2022-йилларда бажарилган “Чанге аcадемй” номли халқаро лойиҳада фойдаланилган мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Фарғона давлат университети томонидан 2023-йил 19-декабрда берилган 04/6417-сон маълумотнома). Натижада диссертация материаллари лойиҳа доирасида амалга оширилган машғулотлар ва тадбирларнинг самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларини чоғиштириш натижасида мулоқот жараёнида ижтимоий юзни воқелантирувчи лисоний ва нолисоний воситалар орқали мулоқот иштирокчиларининг ижобий юзи (хушмуомалалик орқали қабул қилиниш, эътироф этилиш), салбий юзи (шахсий чегараларини бузмаган ҳолда, ўзаро масофани сақлаб муомала қилиш)нинг лингвопрагматик хусусиятлари юзасидан олинган илмий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлиги фаолиятида ёш авлодни маънавий комиллик, ҳар томонлама баркамол ва истиқлолга содиқлик руҳида тарбиялашга қаратилган чора-тадбирлар режасини ишлаб чиқишда, тарғибот-ташвиқот ишлари учун маърузалар тайёрлаш ҳамда ижодкор ёшлар учун турли семинар ва тадбирлар ташкил қилишда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёшлар ишлари агентлиги Фарғона вилоят кенгашининг 2023-йил 14-декабрдаги  02-22/993-сон маълумотномаси). Натижада диссертация хулосалари баркамол шахсни тарбиялаш ва улар онгига миллий мустақиллик ғоясини сингдириш масалаларида муҳим асос бўлиб  хизмат қилган.