Тураева Гулизахро Каххаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Дон ишлаб чиқариш барқарорлигини таъминлаш истиқболлари”, 08.00.04–“Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Iqt2733
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Бурханов Алишер Хаджимурадович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети, DSc.03/30.01.2020.I.10.03.
Расмий оппонентлар: Назарова Фотима Хакимовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Алиев Яшнаржон Эгамбердиевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади дон ишлаб чиқариш барқарорлигини таъминлаш истиқболлари бўйича илмий асосланган тавсиялар ва амалий таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳудудларнинг ялпи дон ҳосили билан таъминланганлик даражасини “барқарорлиги юқори” (67,1-79,0), “барқарорлиги ўрта” (55.1-67,0), “барқарорлиги паст” (43,1-55,0) ва “барқарор эмас” (31,0-43,0) каби мезон ва чегаралар асосида баҳолаш бўйича услубий ёндашув таклиф этилган;
юқори ликвидли ва монопол маҳсулотлар нархларини шакллантиришнинг бозор механизмларини яратиш ва биржа фаолиятини эркинлаштиришга қаратилган дон бозорини рақамлаштириш диагностикасининг дастлабки шартлари асосланган;
дон маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи субектларни техник-технологик модернизациялашни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш йўналишлари ва амалга ошириш механизмлари таклиф этилган;
ишлаб чиқариш барқарорлигига таъсир этувчи омилларни назарда тутган ҳолда ялпи дон ҳосили ҳажмининг 2030 йилгача бўлган прогноз параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Дон ишлаб чиқариш барқарорлигини таъминлашнинг асосий йўналишлари бўйича олинган натижалар асосида:
донли маҳсулотлар етиштириш барқарорлигини баҳолаш бўйича услубий ёндашувни такомиллаштириш бўйича тавсиялари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳамда “Ўздонмаҳсулот” акциядорлик компанияси тизимидаги ташкилотлар томонидан амалиётга жорий қилинган (“Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 10 октябрдаги 04/34-05/5167-сон, Ўздонмаҳсулот” АКнинг 2023 йил 20 июндаги 04-121-056 сон маълумотномалари). Натижада, ҳудудларнинг дон маҳсулотлари билан таъминланганлик даражасини ишлаб чиқилган мезонлар ва чегаралар асосида табақали баҳолаш имкониятлари яратилган;
эркин бозорга ўтиш шароитида дон бозори тизимини рақамлаштиришнинг диагностика шартлари юзасидан тавсиялари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизим ташкилотлари томонидан амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 10 октябрдаги 04/34-05/5167-сон маълумотномаси). Натижада, рақамли форматдаги дон бозорини шакллантириш орқали дон ишлаб чиқарувчи тадбиркорлик субектлари учун ташқи ва ички бозорда қўшимча имкониятлар яратилади;
дон маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи субектларни техник модернизациялашни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш йўналишлари ва амалга ошириш механизмлари бўйича таклифлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ва “Ўздонмаҳсулот” акциядорлик компанияси тизими ташкилотлари томонидан амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 10 октябрдаги 04/34-05/5167-сон, “Ўздонмаҳсулот” АКнинг 2023 йил 20 июндаги 04-121-056-сон маълумотномалари). Натижада, дон маҳсулотлари ишлаб чиқарувчиларни иқтисодий рағбатлантириш ҳисобига инновацион технологиялар жорий этиш асосида тизимда рақамлаштириш кўламини янада кенгайтириш учун катта имкониятлар яратилади;
ишлаб чиқариш барқарорлигига таъсир этувчи омилларни назарда тутган ҳолда ялпи дон ҳосили ҳажмининг 2030 йилгача бўлган прогноз параметрлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизими ташкилотлари томонидан амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 10 октябрдаги 04/34-05/5167-сон маълумотномаси). Натижада, республикамиз қишлоқ хўжалигида ялпи дон ҳосили ҳажми 2023 йилда эришилган 8453,4 тоннадан 2030 йилга бориб 9000,0 минг тоннага, яъни 6,5 фоизга ошиши асосланган.