Искандарова Дилдорахон Маннобжоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Замонавий талаба ёшлар аксиологик ориентациясининг ижтимоий фалсафий таҳлили (Фарғона водийси ОТМлари талабалари мисолида)”, 09.00.04 – Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Fal.972.
Илмий раҳбар: Юлдашева Фарида Хужамқуловна фалсафа фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилаётган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03.30.06.2020.Fal.60.04.
Расмий оппонентлар: Ғаниев Баходиржон Содиқжонович–фалсафа фанлари доктори, доцент. Актамалиев Асанбек Тургунбаевич–фалсафа фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: Фарғона водийси ОТМлари талаба ёшларининг аксиологик ориентацияси муаммосини ижтимоий фалсафий таҳлил этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
замонавий талаба ёшларнинг қадриятлари ва аксиологик танлови ва ориентациясининг генезиси, тараққиёти ижтимоий-аксиологик ва тизимли диалектик феномен (авлодларнинг миллий-тарихий, меросий узлюксизлиги, давомийлиги, зиддиятлилиги ва ўзаро алоқадорлиги, ёшлар эҳтиёжларининг муттасил ортиб, диалектик ўзгариб боришини акс эттирувчи ижтимоий ҳодиса) сифатида жамиятнинг барқарор ва модернизацион, инновацион тараққиётини таъминлашдаги роли очиб берилган;
талаба ёшларнинг ўсиб бораётган ва англанган эҳтиёжлари уларнинг замонавий аксиологик ориентациясининг (интеллектуал ва маданий-маънавий салоҳиятга, интилиш ва уни реализация қилиш, фаоллик, креатив тафаккур, танқидий фикрлаш, мобиллик, ахборот маданияти, фаол фуқаролик позицияси, жамиятда модернизация жараёнининг субъектив омили бўлиши) динамик ўсиб борувчи детерминанти ва келажакка хизмат қилувчи, салоҳиятини реализация қилувчи ҳаёёёёёмда ҳаётий ижтимоий – аксиологик эҳтиёжга айланиб борувчи омил эканлиги диалектик ва аксиологик нуқтаи назардан аниқланган;
талаба ёшларни инновацион қадриятларни ташувчи ва тарқатувчи инноватор ва жамият барқарор динамикасини таъминловчи юксак маънавиятли шахс, эволюцион давомчилари сифатида миллий аксиологик мерос ва инновацияларни диалектик уйғунлиги контекстида янги авлодларга етказувчи, уларни креативликка йўналтирувчи фаол субъектив омил эканлиги мантиқий далилланган;
Ўзбекистонда ёшларнинг манфаатларини ҳимоя қилишга, интеллектуал, маданий, маънавий салоҳиятини реализация қилиш асосида ёшларнинг фаол позицияга эга бўлиши учун шароитлар яратишга қаратилган ва гуманистик тамойил асосида амалга оширилаётган ёшлар сиёсатининг мақсади ва истиқболларини (ёшлар салоҳиятини юзага чиқариш ва реализация қилиш, инновацион онгини юксалтириш, фаолиятида инновацияларни татбиқ қилиш, креативлик, танқидий фикрлаш) прогнозлаштириш методи орқали асослаб берилган;
талаба ёшларнинг келажакда мамлакатимизда зиёлилар қатламини тўлдириб борувчи, ижтимоий демографик гуруҳ – интеллектуал салоҳиятли фаол субъектив омил статусига эга бўлишида жамиятда имкониятлари ва ҳуқуқларини ошиб боришида жамият барқарорлигини таъминловчи аксиологик ориентацияси ва яратувчилик роли очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий талаба ёшлар аксиологик ориентациясининг ижтимоий- фалсафий таҳлили (Фарғона водийси ОТМлари талабалари мисолида) тадқиқ этиш асосида:
талаба ёшлар қадриятлар тизими ва аксиологик ориентациясининг методологик жихатларини ўрганиш асосида жамият барқарорлигини таъминлашда талаба ёшлар ориентациясининг ўрни очиб берилган бўлиб, Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил учун чора тадбирлар дастурининг ВИИИ ёʻналишида белгиланган “Миллий қадриятлар, маънавий фазилатлар ва ижтимоий одоблар тарғиботи” 45 банди “Ахоли айниқса ёш авлоднинг кийиниш маданиятини ривожлантиришда миллийлик ва замонавийликни уйғунлаштириш бўйича ҳамкорлик ишларини ёʻлга қўйиш” мавзусидаги тарғибот ишларини ўтказишда диссертация материалларидан фойдаланилган (Республика Манавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2023-йил 27-июндаги 238 сон далолатномаси). Натижада, диссертацияда илгари сурилган таклифлар, тавсия ва хулосалар мамлакатимизда замонавий талаба ёшлар аксиологик ориентациясининг ижтимоий фалсафий таҳлил қилишга хизмат қилган.
Ёшлар ишлари агентлиги фаолиятида диссертациянинг олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг зиммасига илм фан, таълим ва ишлаб чиқаришнинг ҳудудий узвий боғлиқлигини таъминлаш бўйича чора тадбирларни белгилаши ва амалга оширилиши, худудлардаги олий таълим муассасалари билан ўзаро хамкорлик қилиш ва уларнинг имкониятларидан келиб чиқиб, инновацион инфратузилмаларни барпо этиш. Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги томонидан таъминланиши зарурлиги асослантирилган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлиги ҳузуридаги Ёшлар ишлари агентлигининг 2023-йил 30-июндаги 4-13-21-1798-сон далолатномаси). Натижада, диссертацияда келтирилган таклиф, тавсия ва хулосалардан ёшлар ўртасида амалга оширилаётган тарғибот тадбирларида кенг фойдаланилган.
Диссертация ишида келтирилган таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси фаолиятида партия тизимидаги ходимларнинг сиёсий-ҳуқуқий, маънавий-маърифий ёʻналишдаги билим ва кўникмаларини ошириш, ўқув услубий ҳамда мафкуравий тарғибот ишларида фойдаланилган (ЎзМТДП Марказий кенгаши 21-июн 2023-йил 02/05-35-сон далолатномаси). Натижада диссертация ишида илгари сурилган таълим жараёнида талаба ёшларни инновацион қадриятлар ташувчи ва тарқатувчи инноватор ва жамият барқарор тараққиётини эволюцион давомчилари сифатида миллий аксиологик мерос ва инновацияларни уйғунлаштирган ҳолда янги авлодларга етказувчи субектив омил эканлиги исботлаб берилган.