Маманазаров Сардор Шухратовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Биг датанинг фуқаролик-ҳуқуқий режими”, 12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ (юридик фанлар).
Илмий раҳбар: Рашидов Комил Каюмович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01.
Расмий оппонентлар: Гулямов Саид Саидахрарович, юридик фанлар доктори, профессор; Сафоева Садоқат Мусоевна, юридик фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ҳузуридаги Парламент тадқиқотлари институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Биг Дата соҳасидаги ҳуқуқий муносабатларнинг фуқаролик-ҳуқуқий табиатини аниқлаш, уларни ҳуқуқий тартибга солиш, субектларнинг маълумотлари ҳимояси ва махфийлигини ҳуқуқий таъминлаш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
субектнинг шахсини аниқлаш учун фойдаланиладиган биометрик ва генетик маълумотларга фақат мазкур субектнинг розилиги шарти асосида амалга оширилиши асослаб берилган;
мулкдор ва (ёки) оператор қонунчиликда назарда тутилган ҳолларда субектнинг ўз шахсга доир маълумотларига ишлов бериш учун субектнинг розилиги олинганлиги далилини тақдим этиши талаби зарурати асослантирилган;
ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган маълумотлар, яъни субектнинг розилиги билан эркин фойдаланилиши мумкин бўлган ёки махфийликка риоя этишга доир талаблар татбиқ этилмайдиган маълумотлар тоифаси ва тушунчаси асослаб берилган;
шахсга доир маълумотларнинг хавфсизлигига таҳдидлар тушунчаларининг юридик таърифини қонунчиликда акс эттириш ҳақидаги таклифлар асослаб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот иши бўйича олинган илмий натижалар қуйидагиларда фойдаланилган:
субектнинг шахсини аниқлаш учун фойдаланиладиган биометрик ва генетик маълумотларга фақат мазкур субектнинг розилиги мавжуд бўлган тақдирда, бундан Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларини рўёбга чиқариш, одил судловни амалга ошириш, ижро ишини юритиш билан боғлиқ ҳоллар мустасно, шунингдек қонунчиликда назарда тутилган бошқа ҳолларда ишлов берилиши мумкинлиги ҳақидаги таклиф Ўзбекистон Республикасининг “Шахсга доир маълумотлар тўғрисида”ги қонуни 26-модданинг учинчи қисмини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик Палатасининг 2024-йил 18-апрелдаги далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий қилиниши субектнинг махсус махфий маълумотларига нисбатан ҳимоя чораларини кучайтириб, унга қўшимча кафолатлар беришга хизмат қилган;
мулкдор ва (ёки) оператор қонунчиликда назарда тутилган ҳолларда субектнинг ўз шахсга доир маълумотларига ишлов бериш учун розилиги олинганлиги далилини тақдим этишига оид таклиф Ўзбекистон Республикасининг “Шахсга доир маълумотлар тўғрисида”ги қонуни 31-модданинг иккинчи қисмининг олтинчи хатбошиси ишлаб чиқилишида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик Палатасининг 2024-йил 18-апрелдаги далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий қилиниши оператор (мулкдор) шахсга оид маълумотлар билан рухсациз фойдаланмаслигини таъминлайдиган, шахсга оид маълумотларга ўзбошимчалик билан ишлов беришга йўл қўймайдиган ва шахсга оид маълумотлар ишончли ҳуқуқий ҳимоя қилиниши таъминлашга замин бўлиб хизмат қилган;
субектнинг розилиги билан эркин фойдаланилиши мумкин бўлган ёки махфийликка риоя этишга доир талаблар татбиқ этилмайдиган маълумотлар ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган маълумотлар эканлиги ҳақидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022-йил
5-октябрдаги “Шахсга доир маълумотларга ишлов бериш соҳасидаги айрим норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни тасдиқлаш тўғрисида”ги 570-сон қарори билан тасдиқланган Шахсга доир маълумотларга ишлов беришда уларнинг ҳимоя қилинганлик даражасини белгилаш тўғрисидаги низомнинг 5-банди ўнинчи хатбошисини ишлаб чиқишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 27-июндаги маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий қилиниши ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган маълумотларга нисбатан ягона ёндашувни таъминланишига хизмат қилган;
шахсга доир маълумотларнинг хавфсизлигига таҳдидлар деганда, маълумотлар базасига рухсациз, шу жумладан тасодифий кириш натижасида шахсга доир маълумотларни ўзгартириш, тўлдириш, улардан фойдаланиш, уларни бериш, тарқатиш, узатиш, эгасизлантириш, йўқ қилиш, нусхалаш, шунингдек, бошқа ноқонуний ҳаракатларга олиб келиши мумкин бўлган шарт-шароитлар ва омиллар йиғиндиси эканлиги ҳақидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022-йил
5-октябрдаги “Шахсга доир маълумотларга ишлов бериш соҳасидаги айрим норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни тасдиқлаш тўғрисида”ги 570-сон қарори билан тасдиқланган Шахсга доир маълумотларга ишлов беришда уларнинг ҳимоя қилинганлик даражасини белгилаш тўғрисидаги низомнинг 7-банди биринчи хатбошисини ишлаб чиқишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 27-июндаги маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий қилиниши шахсга доир маълумотларнинг хавфсизлигига таҳдидлар тушунчасига, қандай хатти-ҳаракатлар маълумотларнинг хавфсизлигига таҳдид деб топилишига аниқлик киритган.