Мустафоева Дурдона Асиловнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Олий таълим муассасаларида кластерли ёндашув асосида мутахассис кадрларнинг бошқарувчанлик компетентлигини такомиллаштириш”, 13.00.07 – Таълимда менежмент (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.DSc/Ped645.
Илмий маслаҳатчи: Исмаилова Зухра Карабаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Олий таълим тизими кадрларини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти, PhD.03/30.09.2023. Ped.173.01.
Расмий оппонентлар: Тухтасинов Илхомжон Мадаминович, педагогика фанлари доктори, профессор; Исмоилов Темурбек Исломович, педагогика фанлари доктори, профессор; Хўжаев Алижон Атабекович, педагогика фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади олий таълим муассасаларида кластерли ёндашув асосида мутахассис кадрларни бошқарувчанлик компетентлигини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
кластерли ёндашув асосида мутахассис кадрларни бошқарув фаолиятига тайёрлашда бошқарувчанлик компетентлигининг таркибий қисмларини белгилаш (билиш даражаси, ижтимоий-шахсий ва касбий-педагогик) ҳамда танқидий-ижодий фикрлаш, шахсий ва касбий сифатлар, ўзини-ўзи бошқариш таянч компетенсияларни ривожлантиришга таъсир этувчи шарт-шароитларни аниқлашга устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
мутахассис кадрларни бошқарувчанлик компетентлигини такомиллаштириш модели мазмунли, диагностик, коммуникатив ҳамда лойиҳалаш ташкилий фаолият траекторияларни стратегик ташхислаш, мутахассис кадрлар билан ишлашда индивидуал-психологик ва педагогик шарт-шароитлари имконияларини продуктивлик даражасига барқарор мослаштириш орқали такомиллаштирилган;
таълимни модернизасиялаш шароитида мутахассис кадрларнинг самарали бошқарув фаолияти механизмлари кластерли ёндашув тамойиллари асосида антропологик, аутопсихологик хусусиятларига мувофиқ амалий ғояларни татбиқ этиш орқали такомиллаштирилган;
олий таълим муассасалари ва ишлаб чиқариш корхоналари ўртасидаги ташкилий-ҳамкорлик механизми бошқарув фаолиятини жамоада ривожлантириш динамикасига бўлган эҳтиёжлар, турли вазиятларда ижтимоий башоратлаш функциялари орқали кластерли ёндашув асосида адекватлик ва валидлик бўйича такомиллаштирилган;
мутахассис кадрларнинг бошқарувчанлик компетентлигини яратиш мезонлари аксиологик муносабатнинг баҳолаш кўрсаткичларини прогностик, диагностик, мотивасион, ижодкорлик сифатларни ишлаб чиқиш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Кластерли ёндашув асосида мутахассис кадрларни бошқарувчанлик компетентлигини ривожлантиришга оид тадқиқот натижалари асосида:
кластерли ёндашув асосида мутахассис кадрларни бошқарув фаолиятига тайёрлашда бошқарувчанлик компетентлигининг таркибий қисмларини белгилаш (билиш даражаси, ижтимоий-шахсий ва касбий-педагогик) ҳамда танқидий-ижодий фикрлаш, шахсий ва касбий сифатлар, ўзини-ўзи бошқариш таянч компетенсияларни ривожлантиришга таъсир этувчи шарт-шароитларни аниқлашга устуворлик бериш асосида такомиллаштирилганлиги юзасидан таклифлар Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги тасарруфидаги ташкилотлар фаолиятида фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 21-июндаги 02/01-01-98-сон маълумотномаси). Натижада, мутахассис кадрларнинг бошқарувчанлик компетентлигини ошириш имконияти яратилган;
мутахассис кадрларни бошқарувчанлик компетентлигини такомиллаштириш модели мазмунли, диагностик, коммуникатив ҳамда лойиҳалаш ташкилий фаолият траекторияларни стратегик ташхислаш, мутахассис кадрлар билан ишлашда индивидуал-психологик ва педагогик шарт-шароитлари имконияларини продуктивлик даражасига барқарор мослаштириш орқали такомиллаштирилганлигига оид таклиф ва тавсиялардан ёш мутахассис кадрларни бошқарув компетентлигини ривожлантириш технологиясини такомиллаштиришга йўналтирилган “Касбий педагогика” номли дарслик (№ 26964 гувоҳнома), магистратура йўналишлари учун “Методика преподавания специальных дисциплин” номли дарслик (№15644 гувоҳнома) ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 21-июндаги 02/01-01-98-сон маълумотномаси). Мазкур тавсиялар таълим жараёнида мутахассис кадрларда бошқарув компетентлигини ривожлантиришга қаратилган технологияларни такомиллаштириш бўйича дидактик таъминотни бойитишга хизмат қилган;
таълимни модернизасиялаш шароитида мутахассис кадрларнинг самарали бошқарув фаолияти механизмлари кластерли ёндашув тамойиллари асосида антропологик, аутопсихологик хусусиятларига мувофиқ амалий ғояларни татбиқ этиш орқали такомиллаштирилганлигига доир тавсиялардан “Профессионал таълим тизимида назария ва амалиёт бирлиги асосида малакали кадрлар тайёрлаш” (2021-2024 йй.) мавзусидаги грант лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 21-июндаги 02/01-01-98-сон маълумотномаси). Мазкур тавсиялар мутахассис кадрлар бошқарув ва касбий компетентлигини ривожлантириш даражаларини оширишга хизмат қилган;
олий таълим муассасалари ва ишлаб чиқариш корхоналари ўртасидаги ташкилий-ҳамкорлик механизми бошқарув фаолиятини жамоада ривожлантириш динамикасига бўлган эҳтиёжлар, турли вазиятларда ижтимоий башоратлаш функциялари орқали кластерли ёндашув асосида адекватлик ва валидлик бўйича такомиллаштирилганлигига оид таклифлар “Махсус фанларни ўқитиш методикаси” фани бўйича электон дарслик мазмунига сингдирилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 21-июндаги 02/01-01-98-сон маълумотномаси). Мазкур электрон таъминот таълим жараёнида кластерли ёндашув асосида мутахассис кадрларнинг бошқарувчанлик компетентлигини ривожлантириш сифати ва самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
мутахассис кадрларнинг бошқарувчанлик компетентлигини яратиш мезонлари аксиологик муносабатнинг баҳолаш кўрсаткичларини прогностик, диагностик, мотивасион, ижодкорлик сифатларни ишлаб чиқиш асосида такомиллаштирилганлигига оид тавсиялар мазмунига сингдирилган юзасидан таклифлар Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги тасарруфидаги ташкилотлар фаолиятида фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 21-июндаги 02/01-01-98-сон маълумотномаси). Натижада, мутахассис кадрларнинг бошқарувчанлик компетентлигини ривожлантириш, таълим жараёнида кластерли ёндашувнинг самарадорлигини ошириш ҳамда ўзини-ўзи бошқариш компетенсияларни ривожлантиришга таъсир этувчи шарт-шароитларни аниқлашга, услубий-методик таъминотини такомиллаштириш имконини берган.