Olimjonova Nigora Alisherovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Tijorat banklari kapitalida davlat ulushini kamaytirish yo‘llari», 08.00.07 - «Moliya, pul muomalasi va kredit».
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.2.PhD/Iqt2984.
Ilmiy rahbar: Berdiyarov Baxriddin Tavasharovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Respublikasi Bank-moliya akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent Xalqaro universiteti, DSc.22/29.12.2023.I.175.01
Rasmiy opponentlar: Kadirova Xadicha Turaevna, iqtisodiyot fanlari doktori, professor; Isakov Janabay Yakipbaevich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Biznes va tadbirkorlik oliy maktabi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi O‘zbekiston tijorat banklari kapitali tarkibida davlat ulushini kamaytirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
tijorat banklarining barqarorlik reytingida davlat ulushi 50 foiz va undan yuqori bo‘lgan banklarning ustav kapitali tarkibidagi davlat ulushini 10%iga kamayishiga 5 ball, 20% kamayishiga 10 ball hamda 30% kamayishiga 20 balldan qo‘shimcha ball berish taklif etilgan;
tijorat banklarining yangidan chiqarayotgan aksiyalari umumiy hajmining kamida 25 foizdan ortiq qismini fond birjalarida ommaviy joylashtirish orqali banklar kapitalidagi davlat ulushini kamaytirishning maqsadga muvofiqligi asoslangan;
Davlat ulushiga ega bo‘lgan banklarni transformatsiya qilishda bank tomonidan berilgan imtiyozli kreditlarning kredit porfelidagi hajmini 8 foizdan oshirmaslikning maqsadga muvofiqligi asoslangan;
tijorat banklari kapitali tarkibida ustav kapitali hajmini oshirishda olingan sof foydaning 20 foizini ustav kapitaliga yo‘naltirish orqali banklarning kapital buferini ta’minlash taklif etilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Tijorat banklari kapitalida davlat ulushini kamaytirish yo‘llari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
tijorat banklarining barqarorlik reytingida davlat ulushi 50 foiz va undan yuqori bo‘lgan banklarning ustav kapitali tarkibidagi davlat ulushini 10%iga kamayishiga 5 ball, 20% kamayishiga 10 ball hamda 30% kamayishiga 20 balldan qo‘shimcha ball berish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2024 yil 30 yanvardagi 55-son «Tadbirkorlik sub’ektlarining barqarorlik reytingini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida» Qaroriga kiritilgan. («O‘zbekiston sanoat-qurilish banki» ATBning 2024 yil 11 martdagi 09-06/1932-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklif natijasida banklarda davlat ulushini kamaytirish borasida olib borilayotgan ishlarni faollashtirishga hissa qo‘shgan;
tijorat banklarining yangidan chiqarayotgan aksiyalari umumiy hajmining kamida 25 foizdan ortiq qismini fond birjalarida ommaviy joylashtirish orqali banklar kapitalidagi davlat ulushini kamaytirish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 2 sentyabrdagi PQ-291-son «Kapital bozorini rivojlantirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Qarori bilan tasdiqlangan «2023-2025 yillarda kapital bozorini rivojlantirish bo‘yicha yo‘l xaritasi»ni ishlab chiqishda foydalanilgan. («O‘zbekiston sanoat-qurilish banki» ATBning 2024 yil 11 martdagi 09-06/1932-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklif natijasida bankning 25 foizdan ortiq aksiyalari fond birjalarida ommaviy joylashtirilgan;
Davlat ulushiga ega bo‘lgan banklarni transformatsiya qilishda bank tomonidan berilgan imtiyozli kreditlarning kredit porfelidagi hajmini 8 foizdan oshirmaslik taklifi «O‘zbekiston sanoat-qurilish banki» ATB aksiyadorlari umumiy yig‘ilishining 2023 yil 30 noyabrdagi 07/11-sonli bayonnomasi bilan tasdiqlangan «O‘zbekiston sanoat-qurilish bankni 2024-2026 yillarda rivojlantirish strategiyasi»ga kiritilgan. («O‘zbekiston sanoat-qurilish banki» ATBning 2024 yil 11 martdagi 09-06/1932-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklif natijasida bankda imtiyozli kreditlash amaliyotlarini cheklash, tadbirkorlik sub’ektlarini, yirik korxonalarni va aholini bozor tamoyillari asosida kreditlash belgilangan hamda 2023 yilda imtiyozli kreditlar ulushi 2022 yilga nisbatan 7,2 foizga kamaygan;
tijorat banklari kapitali tarkibida ustav kapitali hajmini oshirishda olingan sof foydaning 20 foizini ustav kapitaliga yo‘naltirish orqali banklarning kapital buferini ta’minlash taklifi «O‘zbekiston sanoat-qurilish banki» ATB aksiyadorlari umumiy yig‘ilishining 2023 yil 30 noyabrdagi 07/11-sonli bayonnomasi bilan tasdiqlangan «O‘zbekiston sanoat-qurilish bankni 2024-2026 yillarda rivojlantirish strategiyasi»ga kiritilgan. («O‘zbekiston sanoat-qurilish banki» ATBning 2024 yil 11 martdagi 09-06/1932-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklif natijasida «O‘zbekiston sanoat-qurilish banki» ATBida har yili Aksiyadorlar umumiy yig‘ilishining qaroriga ko‘ra olingan sof foydaning 20 foizdan oshiq qismi zaxira kapitalini oshirishga yo‘naltirilgan.