Саидов Жасур Дониёр ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бўлажак информатика ўқитувчиларида маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.02–Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (информатика) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.4.PhD/Ped4177.
Илмий раҳбар: Мўминов Баҳодир Болтаевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Нукус давлат педагогика институти, DSc.03/30.12.2019.Ped.34.01.
Расмий оппонентлар: Сеитназаров Куанишбай Кенесбаевич, техника фанлари доктори, профессор; Файзиев Мирзаали Асфандиярович, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак информатика ўқитувчиларида маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсийалар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак информатика ўқитувчиларида маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантиришнинг ташкилий-педагогик, педагогик, эргономик шарт-сароитлари бошқариш, ташкил этиш, лойиҳалаш, технологик, методик педагогик функсийаларини ва мослашувчанлик, қўллаш, назорат қилиш, саводхонлик бўйича электрон-дидактик воситалар функсияларига тизимли-мазмуний ҳамда дастурий-методик мувофиқлаштириш асосида аниқлаштирилган;
бўлажак информатика ўқитувчиларида маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш модели мақсад, жараён, мониторинг, натижа компонентлар узвийлигида ва тизимли, компетентли, фаолиятли ёндашувлар, дидактик, методик, психологик-педагогик, техник тамойилллар устуворлигида ҳамда таълим натижасини башоратловчи дастурий-алгоритмик кетма-кетликни таъминлаш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак информатика ўқитувчиларида маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантириш методикаси тизимлаштириш, алгоритмлаш, дастурлаш, мантиқий-тузилмавий бошқарув сифати ва самарадорлигини оширувчи электрон-дидактик восилаларини методик мослаштириш асосида такомиллаштирилган;
олий таълим муассасаларида маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантиришга йўналтирилган ўқув контентларини яратиш технологияси мотивацион, когнитив, фаолиятли, интеллектуал дастурий, лойиҳалаш, алгоритмлаш, формаллаштириш, моделлаштириш, дастурлаш, визуаллаштириш ва бошқариш каби баҳолаш даражаларига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак информатика ўқитувчиларида маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
олий таълим муассасаларида бўлажак информатика ўқитувчиларида маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантиришнинг ташкилий-педагогик, педагогик, эргономик шарт-сароитлари бошқариш, ташкил этиш, лойиҳалаш, технологик, методик педагогик функсийаларини ва мослашувчанлик, қўллаш, назорат қилиш, саводхонлик бўйича электрон-дидактик воситалар функсияларига тизимли-мазмуний ҳамда дастурий-методик мувофиқлаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан 60540200 – Амалий математика бакалавриат таълим ёʻналиши талабалари учун “Маълумотлар базасини бошқариш тизимлари” номли дарслигини яратишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги Гулистон давлат университетининг 2023-йил 27-июндаги 11-сонли қарори асосида берилган 88-32-рақамли нашр рухсатномаси). Натижада яратилган дарслик бўлажак информатика ўқитувчиларининг маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантиришда дидактик материал сифатида хизмат қилган;
бўлажак информатика ўқитувчиларида маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш модели мақсад, жараён, мониторинг, натижа компонентлар узвийлигида ва тизимли, компетентли, фаолиятли ёндашувлар, дидактик, методик, психологик-педагогик, техник тамойилллар устуворлигида ҳамда таълим натижасини башоратловчи дастурий-алгоритмик кетма-кетликни таъминлашга доир таклиф ва тавсиялардан 110000 - Педагогик таълим соҳасидаги барча бакалавриат таълим ёʻналиши талабалари учун “Таълимда ахборот технологиялари” номли ўқув қўлланмасини яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020-йил 7-декабрдаги 648-сон буйруғи, 648-133-рақамли гувоҳномаси). Натижада яратилган ўқув қўлланма асосида бўлажак информатика ўқитувчиларининг маълумотлар базасини бошқариш тизимлари билан ишлаш компетентлигини ривожлантиришга хизмат қилган;
маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантириш методикаси тизимлаштириш, алгоритмлаш, дастурлаш, мантиқий-тузилмавий бошқарув сифати ва самарадорлигини оширувчи электрон-дидактик восилаларини методик мослаштириш асосида такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар 60540200 – Амалий математика бакалавриат таълим ёʻналиши талабалари учун “Алгоритмлар ва берилганлар структураси” номли ўқув қўлланмасини яратишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги Гулистон давлат университетининг 2023-йил 28-февралдаги 7-сонли қарори асосида берилган 28-11-рақамли нашр рухсатномаси). Натижада яратилган ўқув қўлланма бўлажак информатика ўқитувчиларининг маълумотлар тузилмаси билан ишлаш компетентлигини ривожлантиришга хизмат қилган;
маълумотлар базасини яратиш компетентлигини ривожлантиришга йўналтирилган ўқув контентларини яратиш технологияси мотивацион, когнитив, фаолиятли, интеллектуал дастурий, лойиҳалаш, алгоритмлаш, формаллаштириш, моделлаштириш, дастурлаш, визуаллаштириш ва бошқариш каби баҳолаш даражаларига устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан 5110700 – Информатика ўқитиш методикаси бакалавриат таълим ёʻналиши талабалари учун “Маълумотлар базаси” номли ўқув қўлланмасини яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021-йил 25-декабрдаги 538-сонли буйруғи, 583-469-рақамли гувоҳнома). Натижада бўлажак информатика ўқитувчиларининг маълумотлар базасини йаратиш бўйича билимларини назорат қилиш ва ўқув жараёнини методик жихатдан таъминлаш имконийатлари кенгайтирилган.