Эргашов Озоджон Илҳомовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Талаба ёшлар саломатлигига ичак микробиоценози ва иммунологик кўрсаткичларнинг боғлиқлиги», 14.00.36 – Аллергология ва иммунология; 03.00.04 – Микробиология ва вирусология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.4.PhD/Tib1606.
Илмий раҳбарлар: Гулямов Наримон Гулямович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Нурузова Зухра Абдукадировна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи- Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Иммунология ва инсон геномикаси институти хузуридаги DSc.02/30.12.2019.Тib.50.01 рақамли кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Зиядуллаев Шухрат Худойбердиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Нуралиев Неккадам Абдуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат стоматология институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: талаба ёшлар саломатлигига ичак микробиоценози ва иммунологик кўрсаткичларнинг боғлиқлигини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор соғлом ёшларнинг турли аъзо ва тўқималарида патология олди (4-6% холатларда) ва патологик (7% ва ундан юқори холатларда) жараёнларни аниқлашда антигенни боғловчи лимфоцитлар кўрсаткичларининг самарадорлиги исботланган;
илк бор иммунологик скрининг натижасида “амалий соғлом” талабаларнинг учдан икки қисмида ТАг нисбатан АБЛ миқдори энг юқори бўлган аъзолар тўқималарида (простата, меъда ости бези, буйрак ва ўпкада) турли даражадаги патология олди ва патологик (эндокард, ўпка ва жигар) жараёнларнинг алоҳида ёки биргаликдаги учраши аниқланган;
илк бор талаба ёшларда йўғон ичак микробиоценози индиген ва факультатив микроорганизмларнинг меъёрдаги миқдорий ҳамда сифатий қиёсий кўрсаткичларида лактозанегатив, гемолитик Escherichia coli миқдори меъёрга нисбатан мос равишда 1,8 ва 4,0 мартага, Candida spp 1,6 мартага ишонарли кўп унгани йўғон ичак дисбиозининг асосий элементлари сифатида аниқланган;
илк бор нормал микробиотага нисбатан йўғон ичак дисбиози фонида аъзо ва тўқималарга хос зарарланишлар ривожланиш эҳтимоли 1,5 мартага юқорилиги уларнинг йўғон ичак дисбиозига олиб келувчи факультатив микрофлора вакиллари (Candida spp. ва гемолизловчи E.coli) миқдорий ортиши билан кучли тўғри корреляцион боғлиқлиги борлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Иммунология ва инсон геномикаси институти Эксперт кенгашининг 2024 йил 3 майдаги PhD 5a-2/013-сонли хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор соғлом ёшларнинг турли аъзо ва тўқималарида патология олди (4-6% холатларда) ва патологик (7% ва ундан юқори холатларда) жараёнларни аниқлашда антигенни боғловчи лимфоцитлар кўрсаткичларининг самарадорлиги исботланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: соғлом ёшларнинг турли аъзо ва тўқималарида патология олди ва патологик жараёнлар пайдо бўлишини аниқлаш антиген боғловчи лимфоцитлар миқдори кўрсаткичларига боғлиқлиги билан изохланади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази, Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Сурхондарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази лабораториялари амалий фаолиятига жорий килинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 8н-з/617-сонли маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ёшлар орасида ичак дисбиози ривожланишига сабаб бўлувчи омилларни аниқлаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартиради хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади, профилактикасини тўғри ташкил қилиш орқали ёшлар саломатлигини мустаҳкамлайди, улар орасида соғлом турмуш тарзини шакллантиради ва ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатади. илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази, Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Сурхондарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази лабораторияларида шуни кўрсатдики, антиген боғловчи лимфоцитлар ёрдамида иммунологик скрининг қилиш усулида эрта ташхислаш орқали 1 нафар патология аниқланган шахснинг стационар даволаниши олди олинган ҳолатда, 1 кун учун касалхонага ётган ўрин куни ва бюджетдан сарфланган дориларга ўртача 208811 сўм миқдорда, 5 кун учун 1044405 сўм миқдорда бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини берган; хулоса: Эргашов Озоджон Илҳомовичнинг «Амалий соғлом талабалар саломатлигини иммунологик скрининг орқали бахолаш» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 8н-з/617-сонли маълумотномаси).
иккинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор иммунологик скрининг натижасида “амалий соғлом” талабаларнинг учдан икки қисмида ТАг нисбатан АБЛ миқдори энг юқори бўлган аъзолар тўқималарида (простата, меъда ости бези, буйрак ва ўпкада) турли даражадаги патология олди ва патологик (эндокард, ўпка ва жигар) жараёнларнинг алоҳида ёки биргаликдаги учраши аниқланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: иммунологик скрининг натижасида “амалий соғлом” талабаларнинг учдан икки қисмида ТАг нисбатан АБЛ миқдори энг юқори бўлиши аъзолар тўқималарида турли даражадаги патология олди ва патологик жараёнларнинг алоҳида ёки биргаликдаги учраши билан изохланади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази, Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Сурхондарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази лабораториялари амалий фаолиятига жорий килинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 8н-з/617-сонли маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ёшлар орасида ичак дисбиози ривожланишига сабаб бўлувчи омилларни аниқлаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартиради хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади, профилактикасини тўғри ташкил қилиш орқали ёшлар саломатлигини мустаҳкамлайди, улар орасида соғлом турмуш тарзини шакллантиради ва ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатади. илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази, Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Сурхондарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази лабораторияларида шуни кўрсатдики, антиген боғловчи лимфоцитлар ёрдамида иммунологик скрининг қилиш усулида эрта ташхислаш орқали 1 нафар патология аниқланган шахснинг стационар даволаниши олди олинган ҳолатда, 1 кун учун касалхонага ётган ўрин куни ва бюджетдан сарфланган дориларга ўртача 208811 сўм миқдорда, 5 кун учун 1044405 сўм миқдорда бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини берган; хулоса: Эргашов Озоджон Илҳомовичнинг «Амалий соғлом талабалар саломатлигини иммунологик скрининг орқали бахолаш» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 8н-з/617-сонли маълумотномаси).
учинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор талаба ёшларда йўғон ичак микробиоценози индиген ва факультатив микроорганизмларнинг меъёрдаги миқдорий ҳамда сифатий қиёсий кўрсаткичларида лактозанегатив, гемолитик Escherichia coli миқдори меъёрга нисбатан мос равишда 1,8 ва 4,0 мартага, Candida spp., 1,6 мартага ишонарли кўп унгани йўғон ичак дисбиозининг асосий элементлари сифатида аниқланган;
илмий янгиликнинг аҳамияти: йўғон ичак микробиоценозида индиген ва факультатив микроорганизмлар меъёрдаги миқдорий ва сифатий қиёсий кўрсаткичларининг ортиши йўғон ичак дисбиозининг асосий элементлари сифатида изохланади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази, Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Сурхондарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази лабораториялари амалий фаолиятига жорий килинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 8н-з/617-сонли маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ёшлар орасида ичак дисбиози ривожланишига сабаб бўлувчи омилларни аниқлаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартиради хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади, профилактикасини тўғри ташкил қилиш орқали ёшлар саломатлигини мустаҳкамлайди, улар орасида соғлом турмуш тарзини шакллантиради ва ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатади. илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази, Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Сурхондарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази лабораторияларида шуни кўрсатдики, антиген боғловчи лимфоцитлар ёрдамида иммунологик скрининг қилиш усулида эрта ташхислаш орқали 1 нафар патология аниқланган шахснинг стационар даволаниши олди олинган ҳолатда, 1 кун учун касалхонага ётган ўрин куни ва бюджетдан сарфланган дориларга ўртача 208811 сўм миқдорда, 5 кун учун 1044405 сўм миқдорда бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини берган; хулоса: Эргашов Озоджон Илҳомовичнинг «Амалий соғлом талабалар саломатлигини иммунологик скрининг орқали бахолаш» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 8н-з/617-сонли маълумотномаси).
тўртинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор нормал микробиотага нисбатан йўғон ичак дисбиози фонида аъзо ва тўқималарга хос зарарланишлар ривожланиш эҳтимоли 1,5 мартага юқорилиги уларнинг йўғон ичак дисбиозига олиб келувчи факультатив микрофлора вакиллари (Candida spp. ва гемолизловчи E.coli) миқдорий ортиши билан кучли тўғри корреляцион боғлиқлиги борлиги исботланган. илмий янгиликнинг аҳамияти: талабаларда йўғон ичак дисбиозида факультатив микрофлора вакиллари (Candida spp. ва гемолизловчи E.coli) миқдорий ортиши салбий ўзгаришларга, яъни аъзо ва тўқималарда зарарланишлар ривожланиш эҳтимолига олиб келиши билан изохланади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази, Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Сурхондарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази лабораториялари амалий фаолиятига жорий килинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 8н-з/617-сонли маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ёшлар орасида ичак дисбиози ривожланишига сабаб бўлувчи омилларни аниқлаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартиради хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади, профилактикасини тўғри ташкил қилиш орқали ёшлар саломатлигини мустаҳкамлайди, улар орасида соғлом турмуш тарзини шакллантиради ва ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатади. илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази, Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Сурхондарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази лабораторияларида шуни кўрсатдики, антиген боғловчи лимфоцитлар ёрдамида иммунологик скрининг қилиш усулида эрта ташхислаш орқали 1 нафар патология аниқланган шахснинг стационар даволаниши олди олинган ҳолатда, 1 кун учун касалхонага ётган ўрин куни ва бюджетдан сарфланган дориларга ўртача 208811 сўм миқдорда, 5 кун учун 1044405 сўм миқдорда бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини берган; хулоса: Эргашов Озоджон Илҳомовичнинг «Амалий соғлом талабалар саломатлигини иммунологик скрининг орқали бахолаш» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 8н-з/617-сонли маълумотномаси).