Ахматова Моҳигул Эргаш қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Туризмда транспорт хизматлари сифатини яхшилашда инновацион технологиялардан фойдаланиш (Бухоро вилояти мисолида)”, 08.00.17 – Туризм ва меҳмонхона фаолияти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Iqt3156.
Илмий раҳбар: Ҳамроев Ҳалим Розиқович, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/05.05.2023.I.72.05.
Расмий оппонентлар: Ибрагимов Нутфилло Салимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Ходжаниязов Элбек Сардорович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: туризм соҳасида транспорт хизматлари сифатини яхшилашда инновацион технологиялардан фойдаланиш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий жиҳатдан транспорт хизмати сифатини баҳолаш ёндашуви туризмда транспорт хизматларини кўрсатувчи корхоналарининг инновацион технологиялар билан таъминланганлигига кўра 1-даража (0:0,2), 2-даража (0,2:0,4), 3-даража (0,4:0,6), 4-даража (0,6:0,8) ва 5-даража (0,8:1) коеффициентли гуруҳларга табақалаштириш ҳамда ҳар бир тегишли гуруҳ бўйича инновацион ўзгаришларни баҳолаш кўрсаткичларини киритиш асосида такомиллаштирилган;
туризмда транспорт хизмати билан таъминланганлик даражасини баҳолаш услубиёти туристик ташиш (биринчи даража), трансфер (иккинчи даража), тур-сафар (учинчи даража) ва транспорт таминоти (тўртинчи даража)га асосланган “4Т” даражалар тизими орқали такомиллаштирган;
туризм соҳасидаги автотранспорт корхоналарининг рақобатбардошлиги ва самарадорлигини оширишда Херфиндал-Хиршман индексига асосанланган ҳолда ўзаро бирлашиш, бозорга таъсирини баҳолаш ва монополияга қарши курашишда ўзаро манфаатли ҳамкорликни ривожлантириш мақсадга мувофиқлиги таклифи асосланган;
Бухоро вилоятига ташриф буюрувчи туристларга кўрсатиладиган транспорт хизматлари динамикаси асосида транспорт хизматининг полинимал тренд тенгламаси орқали 2024-2028-йилларнинг прогноз параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Туризмда транспорт хизматлари сифатини яхшилашда инновацион технологиялардан фойдаланиш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
услубий жиҳатдан транспорт хизмати сифатини баҳолаш ёндашуви туризмда транспорт хизматлари кўрсатувчи корхоналарнинг инновацион технологиялар билан таъминланганлигига кўра 1-даража (0:0,2), 2-даража (0,2:0,4), 3-даража (0,4:0,6), 4-даража (0,6:0,8) ва 5-даража (0,8:1) коеффициентли гуруҳларга табақалаштириш ҳамда ҳар бир тегишли гуруҳ бўйича инновацион ўзгаришларни баҳолаш кўрсаткичларини киритиш асосида такомиллаштириш таклифидан “Меҳмондўстлик ва туризм фанига кириш” ўқув қўлланмасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 29-майдаги 194-сонли буйруғи, рўйхатга олиш рақами 194-540 сонли гувоҳнома). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида туризмда транспорт хизматлари кўрсатувчи корхоналар фаолиятини 5 та гуруҳга стратегик баҳолаш натижалари аниқлигини ошириш имкони яратилган. Тадқиқот иши натижалари “Меҳмондўстлик ва туризм фанига кириш” фани мазмунини такомиллаштириш ва ўқитиш сифатини оширишга қаратилган;
туризмда транспорт хизмати билан таъминланганлик даражасини баҳолаш услубиёти туристик ташиш (биринчи даража), трансфер (иккинчи даража), тур-сафар (учинчи даража) ва транспорт таъминоти (тўртинчи даража)га асосланган “4Т” даражалар тизими орқали такомиллаштириш таклифидан “Меҳмондўстлик ва туризм фанига кириш” ўқув қўлланмасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 29-майдаги 194-сонли буйруғи, рўйхатга олиш рақами 194-540 сонли гувоҳнома). Тадқиқот иши натижалари “Меҳмондўстлик ва туризм фанига кириш” фани мазмунини такомиллаштириш ва ўқитиш сифатини оширишга қаратилган;
туризм соҳасидаги автотранспорт корхоналарининг рақобатбардошлиги ва самарадорлигини оширишда Херфиндал-Хиршман индексига асосланган ҳолда ўзаро бирлашиш, бозорга таъсирини баҳолаш ва монополияга қарши курашишда ўзаро манфаатли ҳамкорликни ривожлантириш мақсадга мувофиқлиги таклифидан “Меҳмондўстлик ва туризм фанига кириш” ўқув қўлланмасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 29-майдаги 194-сонли буйруғи, рўйхатга олиш рақами 194-540 сонли гувоҳнома). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Херфиндал-Хиршман индекси (ҲҲИ>0,25) оралиқда бўлганлиги ҳисобидан Бухоро вилоятига ташриф буюрган туристларга хизмат коʼрсатувчи транспорт хизматлари бозорининг юқори концентрацияланиши тўғрисида талабаларга таҳлилий маҳлумотлар берилган. Тадқиқот иши натижалари “Меҳмондўстлик ва туризм фанига кириш” фани мазмунини такомиллаштириш ва ўқитиш сифатини оширишга қаратилган;
Бухоро вилоятида ташриф буюрувчи туристларга кўрсатиладиган транспорт хизматлари динамикаси асосида транспорт хизматининг полинимал тренд тенгламаси орқали ишлаб чиқилган 2024-2028-йилларга мўлжалланган прогноз параметрларидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-йил 26-апрелдаги “Республиканинг туризм салоҳиятини жадал ривожлантириш ҳамда маҳаллий ва хорижий туристлар сонини янада оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-135-сонли Қарорининг 2а ва 2б-иловаларида белгиланган мақсадли параметрларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги туризм қўмитасининг 2023-йил 21-декабрдаги 02-12-17-2177-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Бухоро вилоятига ташриф буюрувчи туристларга кўрсатиладиган транспорт хизмати 2024-2028-йиллар давомида ўртача ўсиш 19,1 фоиз диапазонга тенг мақсадли прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.