Салаев Тахирбек Камилжановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бошланғич тайёргарлик босқичидаги ёш гандболчи қизларга ўйин техникасини ўргатишда ҳаракатли ўйинлардан фойдаланиш методикаси”, 13.00.04 - Жисмоний тарбия, спорт машғулотлари, соғломлаштириш ва адаптив жисмоний тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).  
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.3.PhD/Ped.2773.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Жисмоний тарбия ва спорт илмий тадқиқотлар институти, DSc.33/01.02.2022.Ped.146.01.
Илмий раҳбар: Шарипов Аллаберган Камилович, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Расмий оппонентлар: Кочкаров Атабек Ахматваевич, педагогика фанлари доктори, (DSc) доцент; Усмонхўжаев Талат Саидович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бошланғич тайёргарлик босқичидаги ёш гандболчи қизларнинг жисмоний ва техник тайёргарлигини ривожлантиришда ҳаракатли ўйинлардан фойдаланиш услубиятини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
9-10 ёшли гандболчи қизларнинг жисмоний сифатлари ва техник тайёргарлигини ривожлантирувчи “Чаққон қўллар”, “Тўп билан тун-кун” ва “Пингивинлар югуриши” каби махсус элементлар билан бойитилган ҳаракатли ўйинларни машғулот жараёнида қўллаш ҳисобига шуғулланувчиларнинг индивидуал техник ҳаракатларни ўзлаштириш имкониятлари кенгайтирилган;
бошланғич тайёргарлик босқичидаги гандболчи қизларнинг ҳимоя ва ҳужумдаги техник ҳаракатларни самарадорлигини ошириш учун тўп билан ва тўпсиз бажариладиган махсус ҳаракатли ўйинларни жисмоний ва техник жиҳатдан иккита методик блокка ажратиб машғулотлар дастурига киритиш ҳисобига шуғулланувчилар техник-тактик ва жисмоний тайёргарлигини ривожлантириш имконияти кенгайтирилган;
9-10 ёшли гандболчи қизларнинг жисмоний ва техник тайёргарлигини ривожлантиришда анъанавий воситалар ва усуллар, махсус ҳаракат техник элементлари ўзгартирилган ҳаракатли ўйинларни ўз ичига олган, шуғулланувчиларга мустақил назарий ва амалий ўзлаштириш имконини берувчи инновацион “Ҳандбалл” мобил дастурини машғулот жараёнларига киритиш ҳисобига ўқув-машғулотларини креатив ташкил қилиш имконияти оширилган;
бошланғич тайёргарлик босқичидаги гандболчи қизларнинг умумий ва махсус жисмоний тайёргарлигини ривожлантиришда елка камари, оёқлар орқа ва олди тос – сон ҳамда орқа ва қорин пресс мушаклари бўйича жисмоний юкламани ўрта ва паст шиддатда таъсир даражасига қараб машғулотда (кириш қисмида 2 та ва якуний қисмида 1 та) ҳаракатли ўйинларни қўллаш ҳисобига спортчиларнинг ўйин техник элементларини ўзлаштириш имкониятлари оширилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бошланғич тайёргарлик босқичида ёш гандболчи қизларни жисмоний ривожлантириш ва ўйин техникасига ўргатишда ҳаракатли ўйинлардан фойдаланиш методикасини такомиллаштириш бўйича спорт мактаблари шароитларида ўтказилган тажрибалар асосида:
9-10 ёшли гандболчи қизларнинг жисмоний сифатлари ва техник тайёргарлигини ривожлантирувчи махсус элементлар билан бойитилган ҳаракатли ўйинларни машғулот жараёнида қўллаш бўйича таклиф ва тавсиялар “Спорт ва ҳаракатли ўйинларни ўқитиш методикаси (Гандбол)” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 09-сентябрдаги 302-сон буйруғига асосан 302-15 рақамли гувоҳномаси). Натижада, ёш гандболчиларнинг жисмоний ва техник тайёргарлиги кўрсаткичлари 16 % га ошган;
бошланғич тайёргарлик босқичидаги гандболчи қизларнинг ҳимоя ва ҳужумдаги техник ҳаракатларни самарадорлигини ошириш учун тўп билан ва тўпсиз бажариладиган махсус ҳаракатли ўйинлар мажмуасини Урганч шаҳар спортнинг ўйин турлари ва енгил атлетика бўйича ихтисослаштирилган спорт мактабида ёш гандболчиларнинг ўқув-машғулот жараёнига татбиқ қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 2023-йил 29-ноябрдаги 03-01/04/20/12780-сон маълумотномаси). Натижада, гандболчи қизларларнинг ҳимоя ва ҳужумдаги техник ҳаракатлар самарадорлиги 17 % га оширишга эришилган;
9-10 ёшли гандболчи қизларнинг жисмоний ва техник тайёргарлигини ривожлантиришда анъанавий воситалар ва усуллар, махсус ҳаракат техник элементлари ўзгартирилган ҳаракатли ўйинларни ўз ичига олган, шуғулланувчиларга мустақил назарий ва амалий ўзлаштириш имконини берувчи инновацион “Ҳандбалл” мобил дастури  “Спорт ва ҳаракатли ўйинларни ўқитиш методикаси (Гандбол)” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 09-сентябрдаги 302-сон буйруғига асосан 302-15 рақамли гувоҳномаси). Натижада, ёш гандболчиларда техник тайёргарлик кўрсаткичлари 15 % га ошган;
бошланғич тайёргарлик босқичидаги гандболчи қизларнинг умумий ва махсус жисмоний тайёргарлигини ривожлантиришда елка камари, оёқлар орқа ва олди тос – сон ҳамда орқа ва қорин пресс мушаклари бўйича жисмоний юкламани ўрта ва паст шиддатда таъсир даражасига қараб машғулотда ҳаракатли ўйинлардан фойдаланиш методикаси Боғот туман спорт мактаби ёш гандболчиларнинг ўқув-машғулот жараёнига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 2023-йил 29-ноябрдаги 03-01/04/20/12780-сон маълумотномаси). Натижада, ёш гандболчи қизларнинг ўйин техник элементларини ўзлаштириш имкониятлари 14 % га ўсган.