Худоёрова Ҳафиза Хуррамовнанинг
диссертация ҳимоясисиз селекция ютуғи (ихтиро патенти) асосида фалсафа доктори (PhD)
илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хитой баргли карами (Брассиcа рапа субсп. чиненсис Л.) нинг эртапишар, серҳосил, истиқболли навини яратиш”, 06.01.05–Селекция ва уруғчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Qx962.
Илмий раҳбар: Аманова Махфурат Эшмурадовна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Илмий-тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/04.03.2022.Qx.13.01.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти: хитой баргли карамининг “Иммунитет” нави (№ НАП 00395).  
II. Тадқиқотнинг мақсади хитой баргли карамининг жаҳон коллекциясидан фойдаланган ҳолда республикамиз иқлим шароитига мос қимматли хўжалик белги ва хусусиятларига эга, истиқболли намуналарни танлаш, селекцияга жалб этиш ва эртапишар, серҳосил, товарбоп янги навини яратиш ҳамда ишлаб чиқаришга жорий этишдан иборат.   
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
республикамиз иқлим шароитида хитой баргли карамининг четдан интродуксия қилинган 13 та нав намуналари морфо-биологик ва қимматли хўжалик белгилари бўйича ўрганилган ва олинган натижалар таҳлил этилиб, маълумотлар асосида ахборот базаси яратилган;
географик келиб чиқиши турлича бўлган хитой баргли карами нав намуналарининг эртапишарлиги, ҳосилдорлиги ва товарбоплиги бўйича бошланғич манбалар ажратиб олинган;
хитой баргли карамининг ҳосилдорлиги юқори, эртапишар ва экспортбоп янги “Иммунитет” нави яратилиб, Ўзбекистон Республикаси Интелектуал Мулк агентлиги томонидан селекция ютуғига НАП 00395 рақамли патент олинган;
янги яратилган “Иммунитет” навининг андоза “Шарқ гўзали” навига нисбатан ўсув даври 2-3 кунга қисқалиги, умумий ҳосилдорлиги 16,8 % га, товарбоп ҳосил миқдори 4,2 % га, рентабеллик даражаси 27,2 % га юқори эканлиги аниқланган;
янги “Иммунитет” навининг биокимёвий таркиби ўрганилиб, андоза “Шарқ гўзали” навига нисбатан умумий қанд (2,9 %), қуруқ модда (9,2 %), аскорбин кислота (69 мг) миқдори бўйича юқори кўрсаткичларга эга эканлиги исботланган;
янги яратилган “Иммунитет” навининг ўсиши, ривожланиши ҳамда асосий қимматли-хўжалик белгилари таҳлил қилинган ва навдорлиги юқори оригинал уруғлари кўпайтирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хитой баргли карамининг жаҳон генофондини комплекс ўрганиш асосида морфобиологик ва қимматли хўжалик белги ва хусусиятларига эга навларни яратиш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
хитой баргли карамининг эртапишар, ҳосилдорлиги юқори, янги “Иммунитет” нави яратилган ва Ўзбекистон Республикаси Интелектуал Мулк агентлиги томонидан селекция ютуғи сифатида патент (НАП 00395) берилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023-йил 5-январ № 07/23-10 сон маълумотномаси). Натижада, ушбу нав 2022-йилда Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия этилган қишлоқ хўжалиги экинлари давлат реестрига киритилган;
хитой баргли карамининг эртапишар, ҳосилдорлиги юқори ва товарбоп янги “Иммунитет” нави 2021-2022 йилларда Тошкент вилоятининг Қибрай туманида 0,10 га, Андижон вилоятининг Асака туманида 0,13 га ҳамда Хоразм вилоятининг Янгибозор туманида 0,09 га ҳамда Тошкент давлат аграр университет ҳузуридаги Ахборат маслаҳат марказининг (Эхтенсион Cентер) ДУК тажриба даласида 0,22 га, жами 0,54 га майдонда эртаки ва такрорий экин сифатида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023-йил 5-январ № 07/23-10 сон маълумотномаси). Натижада, гектаридан ўртача 18,5 тонна ҳосил ва 22,1 млн сўм соф даромад олишга эришилган;
хитой баргли карамининг янги “Иммунитет” навини импорт товар ўрнини босувчи ва кам тарқалган сабзавот экини сифатида фермер хўжаликларида етиштиришда эртапишарлилиги, серҳосиллиги, товарбоп ҳосил миқдори ва биокимёвий кўрсаткичлари юқори эканлиги аниқланган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022-йил 13-декабрдаги № 07/23-9331-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу навда андоза “Шарқ гўзали” навига нисбатан 38,8 % га юқори ҳосилдорликка ва иқтисодий самарадорликка эришилган.