Кушанова Юлдуз Бахромовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Марказий Осиё ва Франциянинг таълим, фан ва маданият соҳаларидаги ҳамкорлиги (1991-2022 йй.)”, 07.00.05-Халқаро муносабатлар ва ташқи сиёсат тарихи.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Tar315.
Илмий раҳбар: Рахимов Мирзоҳид Акрамович, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: ЎзР ФА ҳузуридаги Ўзбекистоннинг энг янги тарихи масалалари бўйича Мувофиқлаштирувчи-методик марказ.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSc.03/31/01/2024/Tar.21.03 Расмий оппонентлар:
Маврулов Абдухалил Абдулхаевич, тарих фанлари доктори, профессор.
Фармонов Рахмон Фармонович, тарих фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади 1991-2022-йилларда Марказий Осиё ва Франция таълим, фан ва маданият соҳаларидаги ҳамкорлик алоқаларининг тарихий шаклланиш шарт-шароитлари ва ривожланиш йўналишларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Марказий Осиё давлатларининг Франция билан давлатлараро муносабатлари шаклланиши ва ҳуқуқий асосларнинг яратилиши (1991-2016 йй.) ҳамда 2017 йилдан бошлаб минтақа давлатлари ташқи сиёсатини диверсификация қилиш йўналишида Франция билан ҳамкорлик алоқаларига янгидан эътибор қаратаётгани ва бу йўналишда маданий дипломатия устуворлиги (2017-2022 йй.) каби икки босқичда ривожланганлиги далилланган;
Франциянинг минтақа давлатлари билан маданий-гуманитар алоқалар нотекис ривожланишида олий таълим ва кадрлар тайёрлашдаги ҳамкорлик турли динамик кўринишда кечганлиги, бунда фан ва таълим йўналишида Марказий Осиё учун аниқ минтақавий дастурга эга эмаслиги ва унинг бу йўналишдаги ҳаракатлари чегараланганлиги каби муаммолар мавжудлиги очиб берилган;
Мустақилликнинг дастлабки мураккаб даврида Марказий Осиё давлатларининг мафкуравий жиҳатдан янгиланиши, миллий давлатчиликни қайта тиклаш жараёнидаги ижтимоий-маданий соҳадаги тадқиқотларни амалга ошириш учун молиявий маблағлар етишмовчилиги шароитида Марказий Осиёни тадқиқот қилиш француз институтининг (ИФЕАC) муҳим ўрин тутганлиги исботланган;
CНРС, УМИФРЕ, CАМПУС ФРАНCЕ, CАСЕУ каби давлат ва нодавлат институтларининг лойиҳа ва дастурлари ижобий тажрибасини минтақа мамлакатларидаги илмий-тадқиқот муассасалари ва университетларини интернализациясини оширишда интеграция қилиш зарурлигини, давлатлараро муносабатларни янада ривожлантиришга қаратилган “Марказий Осиё ва Франция” форматида кўптомонлама мулоқот ўрнатиш муҳимлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Марказий Осиё ва Франциянинг таълим, фан ва маданият соҳаларидаги ҳамкорлик алоқаларига оид ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлардан:
Франция минтақада маданий дипломатия тармоқларини кенгайтириш ва бу йўналишда Ўзбекистон билан ҳамкорлик қилишдан манфаатдор эканлиги, Ўзбекистонда француз тили ва маданиятини ўрганиш миқёси билан, Францияда эса ўзбек халқининг маданий мероси ва бой тарихига нисбатан катта қизиқишига оид маълумотлардан Тошкент Француз Алянси фаолиятига доир жорий режалар ва кўп йиллик дастурларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (ННТ Тошкент Француз Алянсининг 2023-йил 15-мартдаги № 17-сонли маълумотномаси). Натижада Марказий Осиё давлатларининг Франция билан таълим, фан ва маданият соҳаларидаги алоқаларини фактлар асосида ўрганиш ва таҳлил қилиш имконини берган;
Марказий Осиё давлатларининг Франция билан давлатлараро муносабатлари шаклланиши ҳамда Франциянинг Марказий Осиё бўйича сиёсати Европа Иттифоқи стратегияларига (2007, 2014, 2019-йиллар) мос равишда кўриб чиқилиб, сиёсий-ижтимоий, иқтисодий-инвестициявий соҳаларига оид илмий натижалар Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети Жеан Моннет Cентер оф Эхcелленcе фор Эуропеан Студиес халқаро лойиҳаси доирасида “Cентрал Асиа анд Эуропеан Унион ин сеарч оф сустаинабилитй” номли монографиянинг минтақавийликни қиёсий ўрганиш масалалари, Европа Иттифоқининг минтақага нисбатан стратегиясининг ютуқ ва камчиликлари, давлатлараро иқтисодий ва маданий-гуманитар муносабатлар динамикасини ёритишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университетининг 2023-йил 31-мартдаги № 01/4-356 сон маълумотномаси). Натижада стратегик шериклик вазифаларининг амалий фаолияти ҳамда Марказий Осиё ва Франция ўртасидаги ўзаро илм-фан ва маданият соҳасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлашга хизмат қилган.
Ўзбекистонда француз тили ва маданиятини таргʻиб қилиниши, Францияда ўзбек халқининг маданий мероси ва бой тарихига доир йирик кўргазмалар ўтказилиши икки давлатнинг ўзаро маданий дипломатия тармоқларини кенгайтиришдан манфаатдорлигига оид маълумотлардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Аслида қандай?” кўрсатувини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали” давлат муассасасининг 2023-йил 27-сентябрдаги 06-32-1607 сон маълумотномаси). Натижада Франциянинг Марказий Осиё, хусусан, Ўзбекистон билан маданий-гуманитар соҳадаги ҳамкорлиги, шунингдек, икки давлатнинг илм-фан, таълим, маданият ва туризм йўналишлардаги алоқалари тўгʻрисида кенгроқ маълумот олиш имконини берган.