Боликулов Жўрабек Сағдуллаевичнинг
диссертатсия ҳимоясисиз ихтиро патенти асосида фалсафа доктори (PhD)
илмий даражасини олиш бўйича тақдимнома ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Тадқиқот мавзуси, ихтисослик шифри: “Маҳаллий хомашёлар асосида ёнғин ўчириш кўпикларининг янги таркибларини ишлаб чиқиш”, 05.10.02 – Фавқулодда ҳолатларда хавфсизлик. Ёнғин, саноат, ядро ва радиатсия хавфсизлиги  тадқиқот мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Т3530.
Илмий раҳбар: Болтабоев Рахмат, кимё фанлари номзоди, профессор.
Тадқиқот бажарилган ташкилот номи: Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлиги Академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фавқулодда вазиятлар вазирлиги Академияси, DSc.40/29.12.2022.Т.129.01.
Тадқиқот йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: маҳаллий табиий ўсимлик ва қўшимча хомашйолар асосида йанги таркибли екологик безарар (хавфсиз) кўрик ҳосил қилувчи модда таркибини ишлаб чиқиш, унинг физик–кимйовий хоссаларини тадқиқ етиш ҳамда йонғин ўчириш амалийотига жорий етишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
илк бор сирт фаол модда ва сувда эрийдиган полимерлар асосида янги кўпикли ёнғин ўчирувчи таркибларнинг физик-кимёвий хоссалари тадқиқ қилиниши эвазига, етмак ўсимлик илдизидан олинган модда, сулфанол (сирт фаол модда), ОП–10 (ҳўлловчи модда), полиетиленгликол, поливинилспирт, карбоксиметилселлюлоза (полимер) каби кимёвий бирикмалар асосида янги таркибли кўпик ҳосил қилувчи модда олинган (№ИАР 20230625 рақамли ихтиро ратенти).
замонавий физик-кимёвий жиҳозлар асосида олинган таҳлилларга мувофиқ, етмак ўсимлик илдизидан олинган модда, сулфанол (сирт фаол модда), ОП–10 (ҳўлловчи модда), полиетиленгликол, поливинилспирт, карбоксиметилселлюлоза (полимер)  ва уларнинг турли хил нисбатли механик аралашмаларидан ташкил топган, самарадор кўпик ҳосил қилувчи моддани олишнинг оптимал консентратсиялари аниқланган;
олинган янги таркибли кўпик ҳосил қилувчи модда ёрдамида ёнғинларни тезкорлик билан ўчириш имконияти ва самарадорлиги 20–25% гача яхшиланганлиги, ёнғин ўчоғига кўпик моддасини тезкорлик билан пуркаш орқали қаттиқ ва суюқ моддаларни бенуқсон ўчира олиш хусусияти оширилган;
янги олинган кўпик ҳосил қилувчи таркиб ГОСТ–27331–87 (Ёнғинлар классификацияси) меёр талаби бўйича таҳлил қилинганда А1, А2, В1 ва В2 ёнғин синфларига мансуб бўлган моддаларни тезкорлик билан самарали ўчириши амалий жиҳатдан исботланиши билан биргаликда, кўпик ҳосил қилувчи таркибларини тоʻлиқ маҳаллийлаштириш ва ишлаб чиқариш имконияти борлиги асосланган.
IV.Тадқиқот натижаларини жорий қилиниши. Маҳаллий хомашйолар асосида олинган йанги таркибли йонғин ўчириш кўриги билан йонғинларни самарали бартараф етиш бўйича олинган натижалар асосида:
кўрик ҳосил қилувчи моддага Ўзбекистон Ресрубликаси интеллектуал мулк агентлиги томонидан (№ИАР 20230625) рақамли ихтиро ратенти олинган. Йанги олинган кўрик ҳосил қилувчи таркиб Ўзбекистон Ресрубликаси Фавқулодда вазийатлар вазирлиги тизимига жорий етилган (Ўзбекистон Ресрубликаси Фавқулодда вазийатлар вазирлигининг 2023–йил 4–майдаги 6/4/30–1284–сон маълумотномаси). Йанги олинган кўрик ҳосил қилувчи таркиб “Wесттехсинтез” МЧЖ корхонасида ишлаб чиқарилишга жорий қилинишига еришилган (“Wесттехсинтез” МЧЖ корхонасига ишлаб чиқаришга тадбиқ етилганлиги тўғрисидаги 2024–йил 28–феврал кунидаги далолатнома).
Натижада, техник кўрсаткичлари ва шартларга мос келадиган, таннархи арзонлашган кўрик ҳосил қилувчи модданинг йанги таркибини ишлаб чиқишга еришилиши билан биргаликда, маҳаллий хомашйолар асосида йанги таркибли екологик тоза кўрик ҳосил қилувчи моддаларни тўлиқ маҳаллийлаштириш ҳамда хориждан имрорт қилинайотган кўрик ҳосил қилувчи моддаларни харид қилишни камайтириш мумкинлиги аниқланган.