Азимов Холмумин Гулбоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Қурилиш конструксияларининг иссиқлик изоляциялаш ва оловбардошлилик хусусиятларини ошириш усулларини такомиллаштириш”, 05.10.02 – “Фавқулодда ҳолатларда хавфсизлик. Ёнғин, саноат, ядро ва радиация хавфсизлиги” ихтисослигида диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/Т3528.
Илмий раҳбар: Ўзбекистон Республикаси ФВВ Академияси “Умумкасбий ва умумилмий фанлар” кафедраси бошлиғи, т.ф.д, доцент Муртазаев Қувондиқ Мустафаевич.
Диссертация бажарилган ташкилот номи: Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлиги Академияси
ИК фаолият кўрсатаётган ташкилот номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлиги Академияси ҳузуридаги DSc.40/29.12.2022.Т.129.01 рақамли Илмий кенгаши.
Расмий оппонентлар сифатида Ўзбекистон-Белоруссия қўшма таълим институти директори, т.ф.д, профессор Бахадиров Азизбек Абдулазизович ва Ўзбекистон Республикаси ФВВ Ёнғин хавфсизлиги ва фавқулодда вазиятлар муаммолари илмий татқиқот институти бошлиғи, т.ф.ф.д. (PhD), профессор, Джураев Собир Мирзаевичлар.
Етакчи ташкилот сифатида Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
II. Тадқиқотнинг мақсади Темир-бетон конструксияларининг ёнғинга чидамлилигини ошириш ҳамда иссиқлик физик хусусиятларига эга бўлган полимер қопламаларни оловга бардошлилигини ошириш имкониятларини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгиликлари:
акрил сополимерлари асосида ёнғиндан ҳимояловчи қопламаларнинг маҳаллий ва иккиламчи хомашёлардан янги таркибли полимер композитлари таркибларининг металл, темир-бетон конструксияларни иссиқлик ва олов таъсиридан самарали ҳимояловчи янги намунадаги қопламалар таркиблари олинган;
янги таркибли полимер қопламалар физик-кимёвий ва механик хоссалари полифунксионал таъсирга эга кимёвий қўшимчаларни оптимал нисбатлардан келиб чиқиб полимер қопламанинг адгезияси 1 балл, майдаланиш даражаси 40 мкм, таъсирларига нисбатан мустаҳкам эканлиги аниқланган;
бино-иншоотларда қўлланадиган темир-бетон конструксияларининг ёнғиндан ҳимояловчи қопламаларининг ёнғин-техник талаблари асосида кислород индексини 19,5 % дан 40 % гача оширишга эришилган бўлиб, иссиқлик ўтказувчанлик коеффициенти λ=0,386 [W/(м•К)] дан λ=0,181 [W/(м•К)] гача эканлиги асосланган;
акрил сополимерлари асосида ёнғиндан ҳимояловчи қопламаларнинг олов ва термикбардош қавариқланадиган полимер композитларнинг иссиқлик ўтказувчанлиги паст, иссиқлик сиғими юқори эканлиги, ташқи таъсир омилларига чидамлиги эканлиги, юқори ҳарорат таъсирида қавариқланиши ҳисобига металл, темир-бетон конструксияларнинг олов ва термикбардошлигини 900-1200 0С гача мухофазалашга эришилган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қурилиш конструксияларининг иссиқлик изоляциялаш ва оловбардошлик хусусиятларини ошириш усулларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бино-иншоотларнинг темир-бетон конструксияларини ёнғиндан ҳимоялашда қўлланадиган ёнғиндан ҳимояловчи акрил сополимерлари асосида ёнғиндан ҳимояловчи қопламалар таркиблари олинган. Олинган янги таркибли қопламалар, “Ўзоғирсаноатлойиҳа” институтига жорий этилган (2023-йил 3-октябрдаги 7/801-сон далолатнома). Натижада ишлаб чиқариш жараёнида қопламалар темир-бетон конструксияларини ёнғин ва иссиқлик ўтказувчанликдан юқори даражада ҳимоялаш имкониятини бериши билан биргаликда, юқори ва кўп қаватли иморатларнинг хавфсизлигини таъминлашга лойиҳа сметаларига киритилишига эришилган.
акрил сополимерлари асосида ёнғиндан ҳимояловчи қопламаларнинг янги таркиблари Ўзбекистон Республикаси ФВВнинг тегишли хизматларига татбиқ этилган (2024-йил 15-январ кунидаги 5/4/40–125-сонли маълумотномаси). Натижада термик ва ёнғинбардош қавариқланувчи композитларнинг янги таркибларии, металл, темир-бетон ва пўлат конструксияларининг термик ва иссиқлик изоляциялаш хусусиятлари 20-25 % гача яхшилашга, мустаҳкамлигини 10-12% гача, авария-қутқарув ишларини ташкиллаштиришга кетадиган вақт, сарфланадиган куч ва воситаларнинг харакатини 2-3 дақиқагача қисқаришига эришилган.