Хуррамов Аслиддин Шокир ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): Темир йўл транспорти радиоалоқа тармоғини замонавий технологиялар асосида такомиллаштириш, 05.08.03 – Темир йўл транспортини ишлатиш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Т4293.
Илмий раҳбар: Халиков Абдулхак Абдулхаирович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат транспорт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат транспорт университети ҳузуридаги PhD.15/31.08.2022.Т.73.01 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Давронбеков Дилмурод Абдужалилович, техника фанлари доктори, профессор; Болтаев Суннатилло Туймуродович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
II. Тадқиқотнинг мақсади темир йўл транспорти радиоалоқа тармоғини замонавий технологиялар асосида такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тезкор технологик тармоқларни рақамлаштириш ва заҳиралаш орқали ҳаракатланувчи таркиблар машинистлари билан станция навбатчиси ва поезд диспетчери ўртасида узлюксиз рақамли радиоалоқа сўзлашув усули такомиллаштирилган;
рақамли радиоалоқа тармоғи қурилмалари ишларини таҳлил қилиш ва рақамли ретрансляторни оптимал жойлаштиришни ҳисобга олиб овозли сўзлашувларни узлюксиз узатиш жараёнининг математик моделлари ишлаб чиқилган;
ишлаб чиқилган алоқа тармоғини мантиқий-эҳтимолий моделига асосланган ҳолда радиоалоқа қурилмаларини масофадан туриб уларнинг ишчи ҳолатини мониторинглаш орқали тезкор технологик тармоқда рақамли маълумотларни узатиш ишончлилиги оширилган;
рақамли алоқа тармоғига таъсир этувчи омилларни ҳисобга олган ҳолда тармоқлараро экранлаш орқали тезкор технологик радиоалоқа линияларидаги маълумотлар алмашинуви ва сўзлашувлар хавфсизлигини таъминлаш усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Темир йўл транспорти радиоалоқа тармоғини замонавий технологиялар асосида такомиллаштириш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
поезд радиоалоқаси тизимини берк (ёпиқ) бўшлиқда радиотўлқинлар тарқалишининг математик моделлари мажмуи ишлаб чиқилиб, улар ўз ичига қуйидагиларни олган: радиотўлқинлар билан қоплашга қўйиладиган талабларни қондирадиган рақамли ретрансляторларни оптимал жойлаштириш математик модели; радиоалоқа тармоғини частота-ҳудудий жиҳатидан режалаштиришнинг математик модели; радиоалоқа тизимининг алгоритми ва ишлашининг математик модели “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ га қарашли “Ангрен-Поп” тоннелида ва “Поп-1–Наманган–Андижон-2” участкаларида қўлланилган (“Ўзбекистон темир йўллари” АЖнинг 2022 йил 4 апрелдаги №01/1049-22-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган математик моделлаштиришлар асосида темир йўл участкаларида технологик жиҳатдан ягона темир йўл радиоалоқа тармоғини қуриш, радиоалоқа тизимининг тақдим этилаётган функсионаллигини кўпайтириш (ошириш), темир йўл радиоалоқаси тармоғи ишончлилигини ошириш орқали поезд радиоалоқаси маълумотлар узатиш аниқлиги ва халақитбардошлигини оширишга эришилган;
темир йўл транспортида рақамли радиоалоқага асосланган ДМР стандарти радиостанцияларининг ГПС сигналлари маълумотларига асосланган ҳолда шу участка деспетчерига поездлардан онлайн маълумотлари асосида ҳаракатдаги поездларни мониторинг қилиш усули “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ га қарашли “Поп-1–Наманган–Андижон-2” темир йўл участкасида қўлланилган (“Ўзбекистон темир йўллари” АЖнинг 4 апрелдаги №01/1049-22-сон маълумотномаси). Олинган натижалар темир йоъл учаскасида радиоалоқани ташкил қилиш ва поездлар ҳаракати хавфсизлигини ошириш шу билан бирга уларни онлайн мониторинг қилиш орқали олинган маълумотларни участка диспетчерига ва электромеханикларига онлайн узатиш имконияти яратилган.