Хўжжиев Маъмуржон Янгибоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Талабаларни инновацион касбий фаолиятга тайёрлашда ихтисослик фанларини когнитив-визуал ёндашув асосида ўқитиш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.05 – Касб-ҳунар таълими назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Ped1042.
Илмий раҳбар: Алимов Аъзам Анварович, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Профессионал таълимни ривожлантириш институти, DSc.03/30.12.2019.Ped.48.01.
Расмий оппонентлар: Химматалиев Дўстназар Омонович, педагогика фанлари доктори, профессор; Хакимов Жамшид Октямович, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади талабаларни инновацион касбий фаолиятга тайёрлашда ихтисослик фанларини когнитив-визуал ёндашув асосида ўқитиш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
олий таълим муассасаларида бўлажак муҳандисларнинг шахсий компетенсиялари (танқидий фикрлаш, муаммони тезкор аниқлаш, мақбул қарор қабул қилиш ва мослашувчанлик) билан интеллектуал дизайн ва 3Д моделлаштириш каби муҳандислик парадигмаларини интегратив ёндашувга кўра трансформациялаш орқали ихтисослик фанларини тизимли контент, дифференциал баҳолаш ва электрон қайднома каби ўзлаштириш имкониятлари кенгайтирилган;
глобаллашув муҳитида бўлажак муҳандисларнинг визуал тасаввур, лойиҳавий конструкторлик ва техник яратувчанлик каби инновацион касбий фаолиятига тайёргарлик қобилиятларини мултипредметлилик ва яхлитлик тамойиллари асосида ривожлантириш мазмуни (визуал стенд, кейслар банки) такомиллаштирилган;
куррукулим назарияси асосида талабаларни инновацион муҳандислик касбий фаолиятига тайёрлашда висуал cлуес, проблем-басед леарнинг, мистаке-лед теачинг каби интерфаол таълим методларини қўллаш орқали дастурий таълим воситаларига кўра ихтисослик фанларини ўқитиш методикаси такомиллаштирилган;
ихтисослик фанларини когнитив-визуал ўзлаштириш асосида репродуктив, продуктив, қисман изланувчан ва креативлик каби касбий тайёргарлик даражаларини шакллантириш бўйича визуал-интуитив, когнитив, фаолиятли ва инновацион баҳолаш мезонлари таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олий таълим муассасаларида талабаларни инновацион касбий фаолиятга тайёрлашда ихтисослик фанларини когнитив-визуал ёндашув асосида ўқитиш методикасини такомиллаштириш бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари асосида:
куррукулим назарияси асосида талабаларни инновацион муҳандислик касбий фаолиятига тайёрлашда дастурий таълим воситаларидан фойдаланиш учун ишлаб чиқилган методик тавсиялар бўлажак касб таълими ўқитувчиларини касбий фаолиятга тайёрлашда педагогик туркум фанларини ўқитишга қаратилган “Нефт ва газконденсатни қайта ишлаш технологиясидан лаборатория практикуми” ўқув-қўлланмаси мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020-йил 28 декабрдаги 676-455–рақамли гувоҳномаси). Мазкур материаллар бўлажак муҳандисларни касбий фаолиятга тайёрлашнинг ўқув-услубий таъминотини такомиллаштиришга хизмат қилган;
олий таълим муассасаларида бўлажак муҳандисларнинг шахсий компетенсиялари билан интеллектуал дизайн ва 3Д моделлаштириш каби муҳандислик парадигмаларини интегратив ёндашув асосида трансформациялаш орқали ихтисослик фанларини ўзлаштиришга оид тавсиялар “Нефт ва газконденсатни қайта ишлаш технологияси” ва “Газни қайта ишлаш технологияси” фанларидан визуал электрон қўлланмалар мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 17-апрелдаги 89-02-388-сон маълумотномаси). Натижада олий таълим сифатини ошириш ва талабаларининг касбий компетентлилигини ривожлантириш имконини берган;
ахборот комуникацион технологияларнинг (Адобе Флаш, 3Д Мах, Гоогле формс) функсияларидан фойдаланиш асосида бўлажак муҳандисларни касбий фаолиятга тайёрлашда “висуал cлуес”, “проблем-басед леарнинг” ва “мистаке-лед теачинг” каби интерфаол методларни қўллаш орқали ихтисослик фанларни ўқитишга оид таклифлардан АИФ 2/20 – “Шахсга йўналтирилган инновацион технологиялар асосида техник йўналишлар бўйича малакали муҳандис кадрлар тайёрлаш ва ўқитувчилар малаксини ошириш сифатини яхшилаш” (2019-2022 йй.) мавзусидаги халқаро грант лойиҳасини амалга оширишда фойдаланилган (Бухоро муҳандислик-технология институтининг 2022-йил 30-сентябрдаги 02/02-84-885-сон маълумотномаси). Мазкур таклифлар техника йўналишидаги оилй таълим муассасалари талабалари учун ихтисослик фанлардан амалий машғулотларни ўқитиш мазмунини такомиллаштиришга хизмат қилган;
ихтисослик фанларини когнитив-визуал ўзлаштириш асосида репродуктив, продуктив, қисман изланувчан ва креативлик каби касбий тайёргарлик даражаларини шакллантириш бўйича визуал-интуитив, когнитив, фаолиятли ва инновацион баҳолаш мезонлари таклиф этилганлигига оид таклифлар 5321400-Нефт–газ кимё саноати технологияси таълим йўналиши ўқув режаси фанлари блокидаги “Нефт базалар ва автоёқилғи қуйиш шахобчаларини ишлатиш” фанидан “Автомобилларга ёқилғи қуйиш шаҳобчалари ва автомобилларга газ тўлдириш компрессор станцияларини қуриш ва ишлатиш” номли дарслик (Гувоҳнома 233-0933-Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 19-июлдаги 233-0933-рақамли гувоҳномаси) мазмуни умумкасбий ва ихтисослик фанлараро интеграция асосида ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 17-апрелдаги 89-02-388-сон маълумотномаси). Мазкур дарслик бўлажак мутахассисларни амалий ўқитиш асосида инновацион фаолиятга тайёрлаш методикасини такомиллаштиришга хизмат қилган.