Узакова Салтанат Парахатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Адабиёт дарсларида инновацион технологияларни қўллаш методикасини такомиллаштириш (В-ИХ қорақалпоқ синфлари мисолида)”, 13.00.02 – “Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси” (қорақалпоқ адабиёти) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Ped7163.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Юсупов Қонисбай Абилович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети, DSc.03/30.04.2021.Fil.20.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Жумашева Гулнара Хамидуллаевна, педагогика фанлари доктори, доцент; Матекеев Сейтжан Тажатдинович, филология фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот номи: Навоий давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади умумтаълим мактабларининг В-ИХ синфларида қорақалпоқ адабиёти бўйича ўқув материалларини самарали ўқитишнинг илмий-назарий асослари, инновацион технологиялардан амалиётда фойдаланиш йўлларини ва қўллаш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
умумтаълим мактабларининг В-ИХ синф ўқувчиларида адабиёт дарсларида ўтилган мавзулар асосида билим ва кўникмаларини шакллантиришда инновацион технология турларини қўллаш методикаси замонавий дидактик илмий парадигмалар асосида шахснинг характерологик дунёқараши, мафкуравий ва эстетик позициясини герменевтик ривожлантириш орқали такомиллаштирилган;
В-ИХ синф қорақалпоқ адабиёти фанини ўқитишда инновацион технология турларини қўллашда адабиёт дарсларининг минтақавий-маданий хусусиятларини ривожлантириш, этноспесифик, этно-маданий типининг услубий жиҳатларини ўрганишга қаратилган метасистема ва гуманизм аксиологияси сингари доминантларнинг самарадорлик натижалари аниқлаштирилган;
умумтаълим мактабларининг В-ИХ синфларида қорақалпоқ адабиётини ўқитишда инновацион технологияларни қўллаш методикасини такомиллаштиришнинг тизимли-фаолиятли, ижтимоий-маданий ва прагматик компонентларини  ривожлантиришнинг  методик моделининг эстетик, изчиллик, мавжудлик, узлюксизлик ва истиқболлик тамойилларини рецептив+репродуктив ривожлантириш асосида такомиллаштирилган;
умумтаълим мактабларининг В-ИХ синф адабиёт дарсларида инновацион технологияларни қўллашнинг самарадорлиги ва сифати диалогик позицияни шакллантиришга ёрдам берадиган ўқув ҳаракатларининг алгоритми табақалаштирилган-аниқловчи, когнитив-шакллантирувчи жараёнлар асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Умумтаълим мактабларининг В-ИХ синф қорақалпоқ адабиёти дарсларида инзасновацион технологияларни қўллаш методикасини такомиллаштириш бўйича ўтказилган тадқиқот асосида:
умумтаълим мактабларининг В-ИХ синф ўқувчиларида адабиёт дарсларида ўтилган мавзулар асосида билим ва кўникмаларини шакллантиришда инновацион технология турларини қўллаш методикаси замонавий дидактик илмий парадигмалар асосида шахснинг характерологик дунёқараши, мафкуравий ва эстетик позициясини герменевтик ривожлантиришга доир таклиф ва тавсиялар Ўзбекистон Республикаси педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалида 2017-2020-йилларда бажарилган Ф3-2016-09081165532 рақамли  “Қорақалпоқ тилининг янги алифбоси ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2023-йил 18-августдаги 441-сон маълумотномаси). Натижада мактабларда ўқитиш жараёнини ташкил этишнинг назарий асослари ва дарсларни инновацион технологиялар асосида ташкиллаштиришнинг  самарадорлиги ошган;
В-ИХ синф қорақалпоқ адабиёти фанини ўқитишда инновацион технология турларини қўллашда адабиёт дарсларининг минтақавий-маданий хусусиятларини ривожлантириш, этноспесифик, этно-маданий типининг услубий жиҳатларини ўрганишга қаратилган метасистема ва гуманизм аксиологияси сингари доминантларнинг самарадорлик натижаларига доир таклифлар Қорақалпоғистон Республикаси Педагогларни янги методикага ўргатиш миллий марказида “Қорақалпоқ тили ва адабиёти фанидаги янгиликлар, фанни ўқитишнинг долзарб муаммолари” фани модулларини ишлаб чиқилиши ва яратилишида илмий-методологик манба сифатида фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги Республика таълим марказининг 2024-йил 20-майдаги 66-сон маълумотномаси). Натижада мактабларда педагогик-инновацион технологиялардан амалиётда  фойдаланиш усулларини қўллашга доир тавсиялар ва фан модулларининг яратилишида илмий-методологик манба сифатида фойдаланилиб, қорақалпоқ адабиётини ўқитиш методикаси мазмуни такомиллаштирилган;
умумтаълим мактабларининг В-ИХ синфларида қорақалпоқ адабиётини ўқитишда инновацион технологияларни қўллаш методикасини такомиллаштиришнинг тизимли-фаолиятли, ижтимоий-маданий ва прагматик компонентларини  ривожлантиришнинг  методик моделининг эстетик, изчиллик, мавжудлик, узлюксизлик ва истиқболлик тамойилларини рецептив+репродуктив ривожлантириш, адабиёт дарсларида инновацион технологияларни қўллашнинг самарадорлиги ва сифати диалогик позицияни шакллантиришга ёрдам берадиган ўқув ҳаракатларининг алгоритми табақалаштирилган-аниқловчи, когнитив-шакллантирувчи жараёнлар асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Қорақалпоғистон” телевидениесида “Эркин фикр”, “Муносабат” маданий-маърифий кўрсатувларида ва “Қорақалпоғистон” радиоканалининг “Маънавият бўстони” эшиттиришида диссертация материаллари оммалаштирилган (Қорақалпоғистон Республикаси телерадиокомпаниясининг 2024-йил 23-июлдаги 05-22/329-сон маълумотномаси).  Натижада  мазкур эшиттиришлар орқали тингловчиларга адабиёт дарсларида инновацион технологияларни қўллаш методикаси кенг тарғиб қилинган.