Нуримбетов Рахматулла Ибрагимовичнинг
доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Шанхай Ҳамкорлик Ташкилоти доирасида Ўзбекистон Республикасининг стратегик ёндашувлари: ҳозирги ҳолати ва истиқболлари”, 23.00.04 – Халқаро муносабатлар, жаҳон ва минтақа тараққиётининг сиёсий муаммолари
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам B2022.2.DSc/Сс68
Илмий маслаҳатчи: Султанова Эътибор Сидиковна, сиёсий фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети,  DSc.03/29.12.2022.Ss.21.02.
Расмий оппонентлар: Рахимов Мирзохид Акрамович, тарих фанлари доктори, профессор; Убайдуллаева Саодат Фатхуллаевна, сиёсий фанлар доктори, профессор; Шералиев Ойбек Рихсиллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон Республикасининг Шанхай ҳамкорлик ташкилоти доирасидаги ҳамкорлик стратегиясининг устувор йўналишлари ва уларнинг ривожланиш истиқболларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Ўзбекистоннинг минтақа ва халқаро майдондаги нуфузини янада мустаҳкамлашда Шанхай ҳамкорлик ташкилотининг кенг имкониятларидан самарали фойдаланиш, Марказий Осиёни мазкур ташкилотнинг минтақавий ядросига айлантиришга қаратилган прагматик ташаббуслари ва бундай ёндашув орқали минтақада тинчлик ва хавфсизликни таъминлаш билан боғлиқ стратегияси "янги минтақавийлик" назариясига кўра асослаб берилган;
Ўзбекистон Республикасининг ШҲТга нисбатан стратегиясини белгилаб берувчи миллий-минтақавий хавфсизлик ва ташқи сиёсатда мустақилликни таъминлаш, Марказий Осиёда етакчи ташқи куч марказларининг рақобатчи манфаатларини стратегик жиҳатдан мутаносиблаштириш, ташкилотнинг ягона куч назоратига ўтишига йўл қўймаслик ва тузилма доирасида тенг ҳуқуқлиликни сақлаш ҳамда ШҲТни ҳарбий блокка айланишига йўл қўймаслик каби тамойиллардан келиб чиқиб, Ўзбекистоннинг ШҲТ доирасидаги “юмшоқ куч” стратегияси ва “ўртамиёна давлат дипломатияси” консепсияси лойиҳаларини ишлаб чиқиш зарурати далилланган;
ШҲТ маконидаги мавжуд транспорт ва транзит соҳасидаги йирик салоҳиятини рўёбга чиқариш, хусусан Афғонистоннинг Марказий ва Жанубий Осиёни ўзаро боғловчи, Озарбайжоннинг Марказий Осиёни Кавказ орқали Европа билан боғловчи стратегик аҳамияти ҳамда Шанхай ҳамкорлик ташкилотида кузатилаётган жуғрофий кенгайиб бориш тенденсиясидан келиб чиққан ҳолда, Афғонистон ва Озарбайжон давлатларини ШҲТга тўлақонли аъзо этиш таклифи Ўзбекистон миллий манфаатларига тўлиқ мос келиши исботланган;
Ўзбекистон ташқи сиёсатида Шанхай ҳамкорлик ташкилоти фаолиятининг самарадорлигини миллий манфаатларга асосланган ҳолда ошириш, истиқболда аъзо давлатлар ўртасидаги ички зиддиятларни маданий дипломатик чора-тадбирлар асосида юмшатиш ҳамда ўзаро ишонч, ҳурмат ва ҳамкорлик руҳини мустаҳкамлаш мақсадида Самарқанд шаҳрида ШҲТнинг Таълим, фан ва маданият масалалари билан шуғулланувчи махсус ташкилотини (СCЕСCО) таъсис этиш зарурати асослаб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон Республикасининг ШҲТга нисбатан стратегиясини белгилаб берувчи миллий-минтақавий хавфсизлик ва ташқи сиёсатда мустақилликни таъминлаш, Марказий Осиёда етакчи ташқи куч марказларининг рақобатчи манфаатларини стратегик жиҳатдан мутаносиблаштириш, ташкилотнинг ягона куч назоратига ўтишига йўл қўймаслик ва тузилма доирасида тенг ҳуқуқлиликни сақлаш ҳамда ШҲТни ҳарбий блокка айланишига йўл қўймаслик каби тамойиллардан келиб чиқиб, Ўзбекистоннинг ШҲТ доирасидаги “юмшоқ куч” стратегияси ва “ўртамиёна давлат дипломатияси” консепсияси лойиҳаларини ишлаб чиқиш зарурати Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги томонидан иш жараёнида фойдаланиш учун қабул қилинган (ТИВнинг 2024-йил 9-июлдаги далолатномаси). Натижа Ўзбекистон-ШҲТ ҳамкорлигининг истиқболларига бағишланган таҳлилий ва консептуал ҳужжатлар ҳамда “йўл хариталари”ни тайёрлашда манба сифатида қўлланилган.
Ўзбекистоннинг минтақа ва халқаро майдондаги нуфузини янада мустаҳкамлашда ШҲТнинг кенг имкониятларидан самарали фойдаланиш, Марказий Осиёни мазкур ташкилотнинг минтақавий ядросига айлантиришга қаратилган прагматик ташаббуслари ва бундай ёндашув орқали минтақада тинчлик ва хавфсизликни таъминлаш билан боғлиқ стратегияси “янги минтақавийлик” назариясига кўра асослаб берилгани тўғрисидаги хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институти томонидан мамлакатимизнинг ШҲТ кун тартибидаги долзарб масалаларга нисбатан ёндашувларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институтининг 2024-йил 24-июндаги маълумотномаси). Натижа “Самарқанд жараёни: ШҲТ фаолиятини модернизация қилиш истиқболлари” мавзусидаги “давра суҳбати” (2023-йил 14-июн, Тошкент шаҳри) ва ШҲТ Форумининг ХИХ йиғилиши (2024-йил 5-июн, Тошкент шаҳри) материалларини тайёрлашда манба бўлиб хизмат қилган.
ШҲТ маконидаги мавжуд транспорт ва транзит соҳасидаги йирик салоҳиятини рўёбга чиқариш. хусусан Афғонистоннинг Марказий ва Жанубий Осиёни ўзаро боғловчи, Озарбайжоннинг Марказий Осиёни Кавказ орқали Европа билан боғловчи стратегик аҳамияти ҳамда Шанхай ҳамкорлик ташкилотида кузатилаётган жуғрофий кенгайиб бориш тенденсиясидан келиб чиққан ҳолда, Афғонистон ва Озарбайжон давлатларини ШҲТга тўлақонли аъзо этиш таклифи Ўзбекистон миллий манфаатларига тўлиқ мос келишига доир хулосалар Халқаро муносабатлар ахборот-таҳлил Маркази томонидан халқаро конференциялар, семинарлар ва эксперт учрашувлари давомида фойдаланилган (Марказнинг 2024-йил 9-июлдаги маълумотномаси). Натижа соҳага оид ахборот-таҳлилий базани такомиллаштиришга ва амалда қўллашга хизмат қилган.
Ўзбекистон ташқи сиёсатида Шанхай ҳамкорлик ташкилоти фаолиятининг самарадорлигини миллий манфаатларга асосланган ҳолда ошириш, истиқболда аъзо давлатлар ўртасидаги ички зиддиятларни маданий дипломатик чора-тадбирлар асосида юмшатиш ҳамда ўзаро ишонч, ҳурмат ва ҳамкорлик руҳини мустаҳкамлаш мақсадида Самарқанд шаҳрида ШҲТнинг Таълим, фан ва маданият масалалари билан шуғулланувчи махсус ташкилотини (СCЕСCО) таъсис этиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлиги томонидан томонидан дастурий ҳужжатларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Маданият вазирлигининг 2024-йил 6-июлдаги далолатномаси). Натижа соҳага оид ахборот-таҳлилий базани такомиллаштиришга ва амалда қўллашга хизмат қилган.