Бердиев Фазлиддин Шобидиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон.
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Замонавий жамият тизимида ижтимоий тартиб муаммоларининг фалсафий таҳлили”, 09.00.04 – Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Fal1055
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат педагогика институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/27.02.2020.F.72.08.
Илмий раҳбар: Сафарова Нигора Олимовна, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Хажиева Мақсуда Султановна, фалсафа фанлари доктори, профессор, Жўраев Нарзулла Касимович, сиёсий фанлар доктори профессор,
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон-Финландия педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади замонавий жамиятда ижтимоий тартиб муаммоларининг ижтимоий-фалсафий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ижтимоий тартиб категориясининг жамият тартибини яхлит ва мураккаб шаклланувчи модел сифатидаги консепсияси асосида ан'анавий ва замонавий жамиятда ижтимоий тартибнинг ижтимоий-маданий ва сиёсий институтлар каби таркибий қисмлари аниқлаштирилган.
синергетик парадигма контекстида ижтимоий тартиб вертикал иеерархияланган ижтимоий тузилмалардан горизонтал тармоқ тузилмаларига ўтиш билан тавсифланиши, замонавий жамиятда ижтимоий тартибнинг назарий модели барқарорлаштириш, ижтимоий ривожланиш тартибини объективлаштириш, бирлаштириш каби ижтимоий-иқтисодий компонентлари асослаб берилган;
замонавий жамиятдаги марказлаштириш ўрнига иеерархия, бюрократизация ўрнига демократлаштириш, оила, турмуш тарзи, меҳнат ва бўш вақтни ташкил этиш, янги қадриятлар тизими билан боғлиқ ижтимоий ўзгаришлар, ахборотлаштириш, рақамлаштириш жараёнининг глобал таъсири янги ижтимоий тартиб мезонларини белгиловчи детерминант эканлиги, ижтимоий тартиб жамиятнинг демократик ривожланиш кўрсаткичларини аниқловчи индикатор эканлиги мантиқий даллиланган;
замонавий жамиятдаги табақаланиш моделларига асосланиб ижтимоий тартиб тизимини такомиллаштириш ва ижтимоий муносабатлар барқарорлигини таъминлашда ижтимоий тузумни ташкил этишнинг тамойиллари, қонунлари ва шахслараро муносабатларининг инновацион йўналишлари очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий жамият тизимида ижтимоий тартиб муаммоларининг фалсафий таҳлилини тадқиқ этиш асосида:
ижтимоий тартиб категориясининг жамият тартибини яхлит ва мураккаб шаклланувчи модел сифатидаги консепсияси асосида ан'анавий ва замонавий жамиятда ижтимоий тартибнинг ижтимоий-маданий ва сиёсий институтлар каби таркибий қисмларига оид янгиликлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали “Маъданий-маърифий ва бадий эшиттиришлар” муҳарриятининг 2024-йил январ ва апрел ойларида эфирга узатилган “Таълим ва тараққиёт”, “Миллат-маънавият” “Ўзбекистон ёшлари” дастурлари ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган. (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали” давлат муассасасининг 2024-йил 30-апрелдаги 04-36-571-сон маълумотномаси). Натижада, жамиятда ижтимоий муносабатлар барқарорлигини таъминлаш, фуқаролар ахлоқида ҳуқуқийлик, қонунларга ҳурмат тамойилини оширишга, дастур ссенарийларининг мазмун-моҳиятини сўнгги илмий янгиликлар билан бойитишга ва сифат жиҳатдан замон талаблари доирасида кенг аудиторияни йиғишда назарий ва прагматик аҳамият касб этишга хизмат қилган;
синергетик парадигма контекстида ижтимоий тартиб вертикал иеерархияланган ижтимоий тузилмалардан горизонтал тармоқ тузилмаларига ўтиш билан тавсифланиши, замонавий жамиятда ижтимоий тартибнинг назарий модели барқарорлаштириш, ижтимоий ривожланиш тартибини объективлаштириш, бирлаштириш каби ижтимоий-иқтисодий компонентларига оид илмий-назарий таҳлиллар, фалсафий хулосалар ва таклиф тавсияларидан Республика Маънавият ва маърифат маркази ёшлар маънавияти ва ахлоқини юксалтириш билан боғлиқ амалий лойиҳалари, жумладан “Маънавият фестивали”, “Бир зиёли бир маҳаллага маънавий ҳомий”, “Янги Ўзбекистон - янгича дунёқараш”, “Маърифат улашиб” каби тарғибот тадбирларини ташкиллаштиришда фойдаланилган. (Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2024-йил 19-апрелдаги 01/11-538-сон маълумотномаси). Натижада, ёшлар ижтимоий тартибини юксатириш ва ижтимоий тартиб моҳияти, жамият барқарор ривожланишидаги муҳим тамойил эканлиги, назарий, прогматик моҳиятини тушунтириш орқали тадбирлар сифати, мазмуни илмий ва академик жиҳатдан такомиллашишга хизмат қилган;
замонавий жамиятдаги марказлаштириш ўрнига иеерархия, бюрократизация ўрнига демократлаштириш, оила, турмуш тарзи, меҳнат ва бўш вақтни ташкил этиш, янги қадриятлар тизими билан боғлиқ ижтимоий ўзгаришлар, ахборотлаштириш, рақамлаштириш жараёнининг глобал таъсири янги ижтимоий тартиб мезонларини белгиловчи детерминант эканлиги, ижтимоий тартиб жамиятнинг демократик ривожланиш кўрсаткичларини аниқловчи индикатор эканлигига доир фалсафий таҳлиллар илмий-назарий хулосалар ва таклиф-тавсиялардан Бухоро давлат университетида бажарилган ПЗ-202005236-рақамли “Оила психология фанидан мултимедиа маҳсулотларини яратиш” (2021-2022 йй) инновацион лойиҳа доирасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Бухоро давлат университетининг 2024-йил 4-июлдаги 01-04/3827-сон маълумотномаси) Натижада, лойиҳа доирасидаги ижтимоий соҳа тадқиқотлари билан боғлиқ ёшларга оид давлат сиёсатини такомиллаштириш жараёнида ижтимоий тартиб ва унинг тарбиявий аҳамият касб этувчи категориялардан кенг фойдаланиш лойиҳа доирасидаги назарий методологик таҳлилларни янада бойитишда, илмий-методологик сифатини такомиллаштиришда ва академик таҳлилларни бойитишда муҳим илмий далиллар сифатида хизмат қилган;
замонавий жамиятдаги табақаланиш моделларига асосланиб ижтимоий тартиб тизимини такомиллаштириш ва ижтимоий муносабатлар барқарорлигини таъминлашда ижтимоий тузумни ташкил этишнинг тамойиллари, қонунлари ва шахслараро муносабатларининг инновацион йўналишларига оид назарий умумлашмалар ва таклифлардан Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2020-2024 йилларга мўлжалланган сайловолди дастурининг “И. Давлат ҳокимияти ва бошқарувини янада демократлаштириш, маънавий баркамол фуқаролик жамиятини ривожлантиришнинг устувор йўналишлари”да келтирилган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2024-йил 29-апрелдаги 02/02-26-сон маълумотномаси). Натижада, партия фаолиятида тизимдаги ходимларнинг ижтимоий, маънавий-маърифий йўналишдаги билим ва кўникмаларини ошириш ҳамда ислоҳотларнинг таъсирчанлигини ошириш, ижтимоий адолат, қадриятларга ҳурмат ва фуқаро эркинликларини таъминлаш соҳасида билим ва кўникмаларнинг кенгайишига хизмат қилган.