Орипов Хасан Абдивахобовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Демократик жамиятни ривожлантиришда сўз эркинлигининг аҳамияти (ижтимоий-фалсафий таҳлил), 09.00.04 - Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Fal691.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.F.02.02
Илмий раҳбар: Негматова Шахзода Шухратовна, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Саиткасимов Акбар Исаханович, фалсафа фанлари доктори (DSc), профессор; Азизова Насиба Бахритдиновна, фалсафа фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади демократик жамиятни ривожлантиришда сўз эркинлигининг аҳамиятини ижтимоий-фалсафий жиҳатдан очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сўз эркинлиги рақамлашган медиа маконда инсон қарашлари ва тамойилларининг расмий қобиққа тобе бўлмаган ифодаси бўлиб, унинг маданият феномени сифатидаги ўрни асосланган;
 глобаллашув шароитида исегория (барчанинг ўз фикрини ифодалашда тенг ҳуқуқлилиги) ва парресия (ҳақиқатни гапириш) жараёнлари сўз эркинлигининг ривожлантирувчи ва прагматик аҳамиятини кўрсатувчи омили эканлиги аниқланган;
жамият аʼзолари томонидан сўз эркинлигини идрок этилиши ва қабул қилиши унинг герменевтик, принципиал, тартиблаштирувчи, мувозанатлаштирувчи талабларининг комплекс тарзда амал қилишига боғлиқлиги ва бу эркинликнинг аксиологик аҳамиятини мустаҳкамлаши илмий-амалий аргументлар билан далилланган;
 инсон борлиғининг моҳиятини тавсифловчи, инсон қарашлари ва тамойилларини расмий фикрларга тобе бўлмаган ҳолда ҳар қандай тазйиқ ва таъсирлардан ҳоли равишда ифодаловчи омил сўз эркинлиги эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Тадқиқот натижасида демократик жамиятни ривожлантиришда сўз эркинлигининг аҳамияти  борасида борасида ишлаб чиқилган таклиф ва тавсиялар асосида:
сўз эркинлиги рақамлашган медиа маконда инсон қарашлари ва тамойилларининг расмий қобиққа тобе бўлмаган ифодаси бўлиб, унинг маданият феномени сифатидаги ўрни асосланганлигига оид илмий таклиф-тавсияларидан Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси Марказий кенгашининг 2020-2024-йилларга мўлжалланган Сайловолди дастури ВИИИ. “Миллий ахборот маконини ривожлантириш соҳасидаги устувор йўналишлар” бандининг 8.1. “Миллий ахборот маконини ривожлантириш соҳасида” ги ва 8.2. “Миллий ахборот маконини барқарор ва хавфсиз ривожлантириш соҳасида”ги вазифаларини амалга оширишда ҳамда партия ташаббуси билан ўтказиладиган “Медиа майдон-ахборот хуружисиз” мавзусидаги турли акциялар, танловлар ва “2019-2024 йилларда Ўзбекистон Республикасида ахборот кутубхона соҳасини ривожлантириш консепсияси”нинг  лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган. (Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси Марказий кенгашининг 2023-йил 20-июндаги 02/02/117-сон маълумотномаси). Натижада диссертация ишида келтирилган таклиф ва тавсиялардан партия фаолиятидаги маънавий-маърифий йўналишдаги мафкуравий тарғибот ишларнинг самарадорлигини оширилишига ҳамда партия ходимлари учун мазкур мавзуда услубий тавсиялар ишлаб чиқишга хизмат қилган.
глобаллашув шароитида исегория (барчанинг ўз фикрини ифодалашда тенг ҳуқуқлилиги) ва парресия (ҳақиқатни гапириш) жараёнлари сўз эркинлигининг ривожлантирувчи ва прагматик аҳамиятини кўрсатувчи омили эканлиги аниқланганлигига оид илмий таклиф-тавсияларидан “Ўзбекистон” телерадиоканалида эфирга узатилган “Таълим ва тараққиёт”, “Ўзбекистон ёшлари” номли эшиттириш сенарийларини тайёрлашда (2022-2023-йиллар) фойдаланилган. (“Ўзбекистон” телерадиоканали давлат муассасасининг 2023-йил 9-августдаги 04-36-1194-сон маълумотномаси). Натижада мазкур  таклиф ва тавсиялардан жамият тараққиётида сўз эркинлигини таъминлаш борасида олиб борилаётган ишлар самарадорлигини ошишига, шунингдек, аҳоли ўртасида фаол фуқаролик позициясини шакллантириш, жамиятда миллий ва умуминсоний қадриятларга асосланган демократик тамойилларни қарор топтиришга хизмат қилган.
жамият аʼзолари томонидан сўз эркинлигини идрок этилиши ва қабул қилиши унинг герменевтик, принципиал, тартиблаштирувчи, мувозанатлаштирувчи талабларининг комплекс тарзда амал қилишига боғлиқлиги ва бу эркинликнинг аксиологик аҳамиятини мустаҳкамлаши илмий-амалий аргументлар билан далилланганлигига оид илмий таклиф-тавсияларидан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил учун чора-тадбирлар дастурининг Х йўналишида белгиланган “Янги замонавий таъсирчан тарғибот технологияларини ишлаб чиқиш ва жорий этиш” 18-банди “Мамлакатда ижтимоий-маънавий муҳитни соғломлаштириш, тарғибот-ташвиқот ишларининг замонавий ва таъсирчан усулларини ишлаб чиқиш ҳамда ҳудудларнинг ўзига хослигидан келиб чиқиб, янги мафкуравий технологияларни кенг жорий этиш” мавзусида ўтказилган тарғибот ишларини ташкил этиш ва ўтказишда фойдаланилган. (Республика маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил 11-августдаги 02-22/768-сон далолатномаси). Натижада мамлакатимизда демократик жамиятни ривожлантиришда сўз эркинлигининг аҳамияти бўйича ўтказилган маънавий - маърифий соҳадаги тадбирларини амалга оширишда тарғиботчилар учун услубий қўлланмалар ишлаб чиқишга хизмат қилган.
инсон борлиғининг моҳиятини тавсифловчи, инсон қарашлари ва тамойилларини расмий фикрларга тобе бўлмаган ҳолда ҳар қандай тазйиқ ва таъсирлардан ҳоли равишда ифодаловчи омил сўз эркинлиги эканлиги исботланганлигига доир илмий таклиф-тавсияларидан “Истиқбол” минтақавий тадқиқот марказида “Аҳоли ҳуқуқий маданиятини юксалтиришда жамоатчилик таъсирини оширишнинг инновацион йўлларини жорий этиш” мавзусидаги 68-11/78 рақамли грант режасининг “Оммавий ахборот воситаларида аҳолини ҳуқуқий маданиятини ошириш борасида чиқишлар таҳлилий тадқиқот олиб бориш ва тегишли таклифлар бериш” деб номланган 7-бандида кўзда тутилган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган. (“Истиқбол” минтақавий тадқиқот марказининг 2023-йил 15-июндаги 17-сонли маълумотномаси). Натижада, жамиятни модернизациялашуви ва янада демокрациялашуви шароитида ижтимоий-маданий тараққиётда сўз эркинлигини таъминлаш борасидаги амалий ишларда таклиф-тавсиялар ишлаб чиқиш масалаларида муҳим манба бўлиб хизмат қилган.