Akbarova Nigora Alimdjanovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Fizik o‘lchashlarda raqamli golografik interferometriya», 01.04.05–Optika (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.1. PhD /T20.
Ilmiy rahbar: Azamatov Zokirjon Taxirovich, fizika-matematika fanlari doktori.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Ion-plazma va lazer texnologiyalari instituti, DSc.30.05.2018.FM./T.65.01 raqamli bir martalik ilmiy kengash.
Rasmiy opponentlar: Semenov Denis Ivanovich, fizika-matematika fanlari doktori; Klichev Shavkat Isxakovich, texnika fanlari doktori.
Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat texnika universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: yuqori aniqlik va sezgirlikda raqamli golografik interferometriyaning o‘lchash uslublari va sxemalarini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
gologramma va ularning shifr echimlarini raqamli golografik interferometriya asosida harakat tezkorligi va o‘lchash aniqligini oshiradigan dastur ishlab chiqilgan;
ishlab chiqilgan raqamli golografik interferometriya sxemalarida tayanch va ob’ektli bog‘lamni qo‘llash bazaviy va g‘alayonlangan raqamli gologrammani yozish va ma’lumot hajmini oshirishni ta’minlovchi ikki fazali frontlarining farqini tiklash tajribada topilgan;
past quvvatli lazerli nurlantirish orqali raqamli golografik interferometriya bilan defektlar parametrlari baholangan;
golografik interferometriya uslubida ilk bor kristallarning fotorefraktiv nochiziqliligini turli darajali legirlashi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Yuqori aniqlik va sezgirlikda raqamli golografik interferometriyaning o‘lchash uslublari va sxemalarini ishlab chiqish asosida:
raqamli golografik interferometriya sxemasi uchun «Quyosh energiyasi golografik konsentratori»ga O‘zbekiston Respublikasi intellektual mulk agentligining (11.07.2016 y. Uz FAP 01121) foydali modelga patenti olingan. Ishlab chiqilgan golografik konsentrator yuqori narxdagi optik (30% gacha) va yarimo‘tkazgichli (4 martagacha) materiallarning sarf-xarajatini kamaytirish imkonini bergan;
tayanch va ob’ekt bog‘lamlarini qo‘llash asosida taklif qilingan raqamli golografik interferometriya sxemalari «MAXSUSENERGOGAZ» aksiyadorlik jamiyati («O‘zneftgazqazibchiqarish» aksiyadorlik jamiyati) qoshidagi diagnostik markazda masofali lazer defektoskopning ishlab chiqilgan maketning ishlanmasi O‘zbekiston Respublikasining neft` va gazni qazib chiqarish va qayta ishlash sohalaridagi qurilma, mashina detallari, gaz quvurlari uzatmalari va tugunlarining choklarini monitoring qilishda qo‘llanilgan. («O‘zbekneftegaz» aksiyadorlik jamiyatining 2018 yil 16 apreldagi 03/14-2-475-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijaning qo‘llanilishi neft` qazib chiqarish qurilmalarining detallari va tugunlari, neft` quvurlari uzatmalarining choklaridagi nuqsonlarni topish aniqligi (50 nmgacha) va sifatini oshirishga, bu esa ularning ekspluatatsiya muddatini uzaytirish imkonini bergan;
biologik mikroob’ektlarning laboratoriya diagnostikasi uchun raqamli golografik interferension mikroskopni qayta ishlash natijalari A-3-040 raqamli «Raqamli golografik interferension mikroskopni qayta ishlash va tayyorlash» loyihasida dasturiy ta’minotdan foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Fan va texnologiyalar agentligining 3 noyabr` 2017 yildagi FTA-02-02/1014-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarini qo‘llanilgan mikroob’ektlarning o‘lchash aniqligini (5 nmgacha) va o‘lchash natijalarini qayta ishlash vaqtini (3 martagacha) kamaytirish imkonini bergan.
