Маҳмуджонов Миролим Муҳаммад ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Газ анализаторларини метрологик таъминотининг назорат услубиётларини такомиллаштириш”, 05.03.02 – Метрология ва метрология таъминоти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Т3135.
Илмий раҳбар: Матякубова Парахат Майлиевна, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети, DSc.03/30.12.2019.Т.03.02.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Барат Махмудович, техника фанлари доктори, профессор; Тураев Шавкат Абдикаюмович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: “Ўзбекистон миллий метрология институти” ДМ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистон Республикасида метрология хизматини кўрсатувчи органлар учун газ анализаторларини қиёслаш ва калибрлашнинг халқаро талабларга мос метрологик таъминоти меъёрий асосини ишлаб чиқиш ва уни жорий қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
калибрлаш услубиётларини лойиҳалаш ва тақдим қилишнинг халқаро талаблари асосида давлат стандарти кўринишидаги газ анализаторларини калибрлаш имконини берувчи қиёслаш ва калибрлашнинг меъёрий асоси ишлаб чиқилган;
тақсимот қонунларини қўллаш асосида кириш катталикларининг стандарт ноаниқлигини миқдорий баҳолашда калибрлаш натижаларига таъсир қилувчи омилларни инобатга олувчи газ анализаторларининг аниқлик тавсифини ифодаловчи ўлчашлар натижаси ноаниқлигини баҳолаш усули ишлаб чиқилган;
автоматик созлаш ва назорат карта усуллари асосида газ анализаторлари ишончлилиги ва натижалар кузатилувчанлигини таъминлаш имконини берувчи қайта калибрлаш муддатини белгиловчи башоратлаш усули ишлаб чиқилган;
қарорларни қабул қилиш ва мувофиқликни декларациялаш асосида газ анализаторларини қиёслашнинг рухсат этилган оғишлар чегара қийматига таянган калибрлаш натижаларини қайта ишлаш алгоритми ишлаб чиқилган;
метрологик текширувда қўлланиладиган ёрдамчи воситаларга қўйиладиган талабларини оптималлаштириш асосида газ анализаторларини қиёслаш ва калибрлаш натижаларининг аниқлигини таъминлаш имконини берувчи ўлчаш воситалари метрологик хусусиятларига қўйилган талаблар такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Газ анализаторларини метрологик таъминотининг назорат услубиётларини такомиллаштириш, газ анализаторларини калибрлаш услубиётини ишлаб чиқиш, калибрлаш натижаларига аниқлик тавсифини баҳолаш имконини берадиган ўлчаш натижалари ноаниқлигини баҳолаш орқали олинган натижалар асосида:
калибрлаш натижаларига таъсир қилувчи омиллар инобатга олинган газ анализаторларининг аниқлик тавсифини ифодаловчи ўлчашлар натижаси ноаниқлигини баҳолаш усули “Ўзбекистон миллий метрология институти” ДМда жорий қилинган (Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлигининг 2024-йил 5-февралдаги 01/143-сонли маълумотномаси). Натижада газ анализаторларини калибрлаш натижаларини қайта ишлаш тизимини соддалаштиришга, натижаларни қайта ишлашни автоматлаштирилган ҳолда амалга оширишга, газ анализаторлари калибрлаш вақтини қисқартиришга ва жараёнда инсон омилини камайтиришга эришилган.
газ анализаторлари ва иш жойлари ҳавосидаги ёнувчан газларни аниқлаш воситалари учун қиёслаш ва калибрлаш услубиёти “Ўзбекистон миллий метрология институти” ДМда жорий қилинган (Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлигининг 2024-йил 5-февралдаги 01/143-сонли маълумотномаси). Натижада Ўз ДСт 3631:2023 давлат стандарти ёрдамида Республикада газ анализаторларини ИСО/ИЕC 17025:2017 халқаро стандарт талабларига мос калибрлаш хизматини кўрсатиш имконияти яратилган.