Бердиалиев Бахтиёр Эркиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Жамоат тартибига қарши жиноятларнинг криминологик жиҳатлари ва уларнинг олдини олишни такомиллаштириш”, 12.00.15 “Криминология (юридик фанлар)” ихтисослиги (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Yu1094.
Илмий раҳбар: Отажонов Аброржон Анварович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети, DSc.32/30.12.2020.Yu.74.01 қошидаги Илмий кенгаш
Расмий оппонентлар: Уразалиуев Мурод Қорауевич, юридик фанлар доктори, профессор; Хўжақулов Сиёвуш Бахтиёривич, юридик фанлар доктори, профессор
Етакчи ташкилот: Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университети. Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади жамоат тартибига қарши жиноятларнинг криминологик жиҳатлари ва уларнинг олдини олишда мавжуд муаммоларни аниқлаш, шу соҳага оид назарияни, амалиётни такомиллаштиришга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бугунги кунда “жамоат жойи” тушунчасига аниқ ҳуқуқий таъриф берилмаганлиги сабабли, жамоат жойлар деганда – сутканинг ҳар қандай вақтида шахсларнинг бўлиши, эркин ҳаракатланиши ва тўпланиши мумкин бўлган шунингдек, қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ кириш (чиқиш) тартибга солинган обектлар - кўчалар, майдонлар, хиёбонлар, истироҳат боғлари, стадионлар, иш жойлари, барча турдаги жамоат транспортлари жамоат жойлари ҳисобланиши асослаб берилган;
“Жамоат хавфсизлиги” тушунчасига қонун ҳужжатларида аниқ ва ягона таъриф берилмаганлиги сабабли, жамоат хавфсизлиги деганда – шахс, жамият ва давлатнинг жиноятчилик, бошқа ҳуқуққа хилоф ҳаракатлар, фавқулодда ҳолатлар оқибатлари, ижтимоий низолар, табиий офатлар, эпидемия, эпизоотия, йирик ҳалокатлар, авариялар ва ёнғинлардан ҳимояланганлик ҳолати тушунилиши лозимлги ҳамда ушбу тушунча ҳуқуқий ҳужжатларда акс этиши лозимлиги асослантирилган;
Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси бўлинмалари ва ички ишлар органларининг куч ва воситаларидан жамоат тартибини сақлаш ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида жойлаштириш зарурати сабабли, улардан комплекс фойдаланиш ва бошқариш учун “Жамоат тартибини сақлаш ва жамоат хавфсизлигини таъминлашга жалб этиладиган куч ва воситаларни жойлаштириш, улардан комплекс фойдаланиш ва бошқариш режаси” асосида амалга ошириш лозимлиги асосланган;
жиноят ва ҳуқуқбузарликлар кўп содир этилаётган криминоген вазияти оғир бўлган ҳудудларда, фуқаролар оммавий дам олиш масканлари, истироҳат боғлари, тижорат бозорлари, фуқаролар гавжум бўладиган жойлар, жиноят содир этишга мойил бўлган шахслар тўпланадиган ва видео-кузатув воситалари (камералари) билан таъминланмаган жойларда ҳуқуқбузарликларни барвақт олдини олиш зарурати туфайли ППХ ва Миллий гвардия бўлинмаларининг пиёда патруллик ёʻналишлари ташкил этилиши лозимлиги асослантирилган;
ҳар бир ёʻналиш ва постда текширилиши, нарядларнинг алоҳида эътибор қаратилиши лозим бўлган омиллар, вазифалар ва ҳаракат қилиш тартиби, вазифалари, қурилиши тугалланмаган бинолар, ташландиқ ва овлоқ жойларни текшириш, кафе, бар ва ресторанлар ёпилишида маст ҳолдаги мижозлар томонидан жанжалларнинг олдини олиш мақсадида бу жойларда маълум муддатгача тўхтаб туриш, тунги вақт фаолият кўрсатувчи бу турдаги масканларни қўриқлаш хизмати билан ахборот алмашиб туришни аниқ белгилаб берилиши зарурати асослаб берилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот иши бўйича олинган натижаларидан қуйидагиларда фойдаланилган:
жамоат жойлари тушунчаси қонун ҳужжатларида аниқ таъриф берилиши лозимлиги борасидаги таклифлардан Ўзбекистон Республикасининг Ички Ишлар вазирлигининг 2023-йил 20-февралдаги “Ички ишлар органлари патрул-пост хизмати фаолияти самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 77-сонли бўйруғи билан тасдиқланган “Ички ишлар органлари патрул-пост хизмати фаолиятини  ташкил этиш тўғрисида”ги Низомининг 1-бандини ишлаб чиқишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Ички Ишлар вазирлигининг 2023-йил 5-декабрдаги 26/5-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши жамоат тартибига қарши жиноятларнинг олдини олишда жамоат жойи тушунчасини қонун ҳужжатларида аниқ белгиланишига хизмат қилган;
“Жамоат хавфсизлиги” тушунчасига қонун ҳужжатларида аниқ ва ягона таъриф берилиши зарурати борасидаги таклифлардан Ўзбекистон Республикасининг Ички Ишлар вазирлигининг 2023-йил 20-февралдаги “Ички ишлар органлари патрул-пост хизмати фаолияти самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 77-сонли бўйруғи билан тасдиқланган “Ички ишлар органлари патрул-пост хизмати фаолиятини  ташкил этиш тўғрисида”ги Низомининг 1-бандини ишлаб чиқишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Ички Ишлар вазирлигининг 2023-йил 5-декабрдаги 26/5-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши “Жамоат хавфсизлиги” тушунчасини турли хилда талқин этилишини олдини олишга, шунингдек жамоат хавфсизлигига қарши жиноятларнинг олдини олишда ушбу тушунчасини қонун ҳужжатларида аниқ белгиланишига ҳуқуқий асос яратган;
Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси бўлинмалари ва ички ишлар органларининг куч ва воситаларидан жамоат тартибини сақлаш ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида жойлаштириш, улардан комплекс фойдаланиш ва бошқариш билан боғлиқ бўлган таклифи Ўзбекистон Республикасининг Ички Ишлар вазирлигининг 2020-йил 22-майдаги “Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси ва ички ишлар органларининг жамоат тартибини сақлаш ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш соҳасидаги фаолиятини амалга ошириш тўғрисида”ги 30-сонли қарори билан тасдиқланган  “Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси бўлинмалари ва ички ишлар органларининг куч ва воситаларини жамоат тартибини сақлаш ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида жойлаштириш, улардан комплекс фойдаланиш ва бошқариш тартиби тўғрисида”ги Ёʻриқноманинг 22-бандини ишлаб чиқишда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Ички Ишлар вазирлигининг 2023-йил 12-декабрдаги 26/5-сон далолатномаси). Ушбу таклифларнинг жорий этилиши жамоат тартибига қарши жиноятларнинг олдини олишда субектлар фаолиятини такомиллаштириш орқали самарадорликка эришишга хизмат қилган;
жиноят ва ҳуқуқбузарликлар кўп содир этилаётган криминоген вазияти оғир бўлган ҳудудларда жиноят содир этишга мойил бўлган шахслар тўпланадиган ва видео-кузатув воситалари (камералари) билан таъминланмаган жойларда ташкил этиладиган фаолиятни аниқлаш билан боғлиқ таклифлардан Ўзбекистон Республикасининг Ички Ишлар вазирлигининг 2020-йил 22-майдаги “Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси ва ички ишлар органларининг жамоат тартибини сақлаш ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш соҳасидаги фаолиятини амалга ошириш тўғрисида”ги 30-сонли қарори билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси бўлинмалари ва ички ишлар органларининг куч ва воситаларини жамоат тартибини сақлаш ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида жойлаштириш, улардан комплекс фойдаланиш ва бошқариш тартиби тўғрисида”ги Ёʻриқноманинг 12-бандини тўлдириш учун фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ички Ишлар вазирлигининг 2023-йил 12-декабрдаги 26/5-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши жамоат тартибига қарши жиноятларнинг олдини олишдаги фаолиятни самарадорлигини оширишга ҳуқуқий асос яратган;
жамоат тартибига доир жиноятчиликни олдини олишга оид маълумотлар юзасидан ахборот алмашиб туриши аниқ белгилаб берилиши билан боғлиқ таклифлардан Ўзбекистон Республикасининг Ички Ишлар вазирлигининг 2020-йил 22-майдаги “Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси ва ички ишлар органларининг жамоат тартибини сақлаш ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш соҳасидаги фаолиятини амалга ошириш тўғрисида”ги 30-сонли қарори билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси бўлинмалари ва ички ишлар органларининг куч ва воситаларини жамоат тартибини сақлаш ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида жойлаштириш, улардан комплекс фойдаланиш ва бошқариш тартиби тўғрисида”ги Ёʻриқноманинг 12-бандини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ички Ишлар вазирлигининг 2023-йил 10-декабрдаги 26/5-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши ахборот алмашиб туриши аниқ белгилаб берилиши орқали жамоат тартибига доир жиноятчиликни олдини олишга оид фаолиятни такомиллаштиришга хизмат қилган.