Sayt test rejimida ishlamoqda

Шарипова Гулниҳол Идиевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «TORCh инфицирланган беморларда герпетик стоматитларни даволаш самарадорлигини такомиллаштириш», 14.00.21- Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.DSc/Tib866.
Илмий маслаҳатчи: Олимов Сиддиқ Шарифович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат тиббиёт университети, DSc.04/05.06.2020.Tib.102.02.
Расмий оппонентлар: Назарова Нодира Шариповна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Арипова Тамара Ўктамовна, тиббиёт фанлари доктори, академик; Наталья Александровна Соколович, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси).
Етакчи ташкилот: С.Асфандиярова номидаги Қозоғистон давлат миллий университети (Қозоғистон Республикаси).
II. Тадқиқотнинг мақсади: TORCh инфекцияси мавжуд герпетик стоматитли беморларда патогенетик асосланган комплекс даволаш самарадорлигини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
TORCh инфицирланган герпетик стоматитли беморларда тиш қаттиқ тўқима, пародонт ва оғиз бўшлиғи касалликлари бевосита боғлиқлиги исботланган: КПУ интенсивлиги юқори даражада, нокариоз касалликлар 2,5 мартага кам, пародонт касалликлари 6,2 марта кўп учраши аниқланган;
TORCh инфекцияси аниқланган герпетик стоматитли беморларда вирус турининг ортиши билан соматик патология ва герпетик стоматит даражасининг ортиши исботланган;
беморлар иммун тизимининг гуморал бўғинида иммун танқисликнинг кузатилиши, IL-4, IL-8, IgE кўрсаткичларининг ортиши, кacaллик кeчиши вa якyний иcтиқбoлини бeлгилoвчи қўшимчa ташхислаш вa башоратлашнинг имyнoлoгик мeзoнлиги исботланган;
TORCh инфицирланган герпетик стоматитли беморлар цитологик тадқиқотларда пародонт тўқимаси ҳужайраларида деформацияланган ядро, вакуолизирланган цитоплазма, базофил киритмалар касалликни оғирлаштирувчи цитопатологик белгилар сифатида касалликни эрта ташҳисотида фойдаланиш самарадорлиги асосланган;
стомасфера ва наъматак мойининг комплекс даволашда қўллаш ва ишлаб чиқилган профилактик тадбирларга риоя қилиш, 88,9% беморларда ремиссия даврини 6 ой давомида сақланиши исботланган.
 IV. Тадқиқот натижаларини жорий қилиниши.
Бухоро давлат тиббиёт институтининг 2024 йил 7 мартдаги 24-Z/014-сон хулосасига кўра (илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Бухоро давлат тиббиёт институтининг проректори томонидан 2023 йил 6 март № 04/2537 сонли хат юборилган):
биринчи илмий янгилик: TORCh инфицирланган герпетик стоматитли беморларда тиш қаттиқ тўқима, пародонт ва оғиз бўшлиғи касалликлари бевосита боғлиқлиги исботланган: КПУ интенсивлиги юқори даражада, нокариоз касалликлар 2,5 мартага кам, пародонт касалликлари 6,2 марта кўп учраши аниқланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватида TORCh инфекцияда герпетик стоматитнинг энг кўп тарқалган жойлашуви схема-топограммага тарқалишнинг ортиб бориш тартибида киритилган: тил ости, лунж, ретромоляр соҳа, милк, тил, қаттиқ танглай, юмшоқ танглай, лаб. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Олинган илмий-амалий маълумотлар Шофиркон туман тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (28.11.2023 й.; №318) Фарғона вилояти катталар стоматология шифохонаси бўйича буйруқ (25.11.2023 й.; №206) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Олинган натижалар TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларни эрта ташхислашга имкон берди. Юқоридаги текшириш усуллари ушбу контингентдаги беморларда стоматологик ёрдамни ташкил қилиш ҳамда касалликларнинг асоратларини олдини олиш учун хизмат қилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларда тавсия этилаётган ушбу текшириш усулларидаги ҳамда янги замонавий ИФА усулида TORCh инфекцияларини аниқлаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик текшириш ўтказиш жараёнида ҳар бир беморга сарфланган маблағнинг 350 000 сўмгача тежалишини кўрсатди. Бу эса  маблағи тежалиши, мукаммаллаштирилган ташхислаш жараёнини таъминлади. Вақтни эса 3 кунга қисқартирдик. Хулоса: Тадқиқот натижасида олинган маълумотларга асосланиб, биз қуйидаги хулосага келишимиз мумкин. Янги замонавий ИФА усулида TORCh инфекцияларини аниқлаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик текшириш ўтказиш жараёнида оғиз бўшлиғидаги шиллиқ касалликларни  ўз вақтида ташхислашга қаратилган. Ундан фойдаланиш қулай. Шу билан бирга, ушбу текшириш усули шартларида сезиларли фарқларнинг йўқлиги, шунингдек, янги замонавий ИФА усулида TORCh инфекцияларини аниқлаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик текшириш ўтказишнинг иқтисодий самарадорлиги ушбу патологияни ташхислашда жуда қулай усуллардан бири ҳисобланди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиши: «TORCh инфицирланган беморларда герпетик стоматитларни даволаш самарадорлигини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши раисига Бухоро давлат тиббиёт институти илмий ишлар ва инновациялар проректори томонидан 2024 йил 13 мартдаги 04/2671-сон хат юборилган.
иккинчи илмий янгилик: TORCh инфекцияси аниқланган герпетик стоматитли беморларда вирус турининг ортиши билан соматик патология ва герпетик стоматит даражасининг ортиши исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: сурункали герпетик стоматит патогенезида TORCh инфекцияни 4 дан ортиқ вируслар билан учраганда, хусусан цитомегаловирусни триггер омиллиги асосланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Олинган илмий-амалий маълумотлар Шофиркон туман тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (28.11.2023 й.; №318) Фарғона вилояти катталар стоматология шифохонаси бўйича буйруқ (25.11.2023 й.; №206) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Олинган натижалар TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларни эрта ташхислашга имкон берди. Юқоридаги текшириш усуллари ушбу контингентдаги беморларда стоматологик ёрдамни ташкил қилиш ҳамда касалликларнинг асоратларини олдини олиш учун хизмат қилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларда тавсия этилаётган ушбу текшириш усулларидаги ҳамда янги замонавий ИФА усулида TORCh инфекцияларини аниқлаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик текшириш ўтказиш жараёнида ҳар бир беморга сарфланган маблағнинг 350 000 сўмгача тежалишини кўрсатди. Бу эса  маблағи тежалиши, мукаммаллаштирилган ташхислаш жараёнини таъминлади. Вақтни эса 3 кунга қисқартирдик. Хулоса: Тадқиқот натижасида олинган маълумотларга асосланиб, биз қуйидаги хулосага келишимиз мумкин. Янги замонавий ИФА усулида TORCh инфекцияларини аниқлаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик текшириш ўтказиш жараёнида оғиз бўшлиғидаги шиллиқ касалликларни  ўз вақтида ташхислашга қаратилган. Ундан фойдаланиш қулай. Шу билан бирга, ушбу текшириш усули шартларида сезиларли фарқларнинг йўқлиги, шунингдек, янги замонавий ИФА усулида TORCh инфекцияларини аниқлаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик текшириш ўтказишнинг иқтисодий самарадорлиги ушбу патологияни ташхислашда жуда қулай усуллардан бири ҳисобланди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиши: «TORCh инфицирланган беморларда герпетик стоматитларни даволаш самарадорлигини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши раисига Бухоро давлат тиббиёт институти илмий ишлар ва инновациялар проректори томонидан 2024 йил 13 мартдаги 04/2671-сон хат юборилган.
учинчи илмий янгилик: беморлар иммун тизимининг гуморал бўғинида иммун танқисликнинг кузатилиши, IL-4, IL-8, IgE кўрсаткичларининг ортиши, кacaллик кeчиши вa якyний иcтиқбoлини бeлгилoвчи қўшимчa ташхислаш вa башоратлашнинг имyнoлoгик мeзoнлиги исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: TORCh инфекция кузатилган герпетик стоматитли беморлар қон зардобидаги IL-4 ва IL-8 цитокинлари, IgE кўрсаткичларини аниқлаш стоматологик амалиётда беморлар эрта ташҳисоти самарадорлигини ошириши исботланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Олинган илмий-амалий маълумотлар Жондор туман тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (02.12.2023 й.; №12/461) Самарқанд вилоят стоматология поликлиникаси туман тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (19.11.2023 й.; № 192) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: қуйидагилардан иборат: Олинган натижалар TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларни ижобий даволанишга имкон берди. Юқоридаги комплекс даволаш усуллари “стомасфера + наъматак мойи” ушбу контингентдаги беморларда стоматологик ёрдамни ташкил қилиш ҳамда касалликларнинг асоратларини олдини олиш учун хизмат қилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларда тавсия этилаётган комплекс даволаш усуллари “стомасфера + наъматак мойи” янги замонавий инновацион усулида TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларни даволаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик даво-муолажаларини ўтказиш жараёнида ҳар бир беморга сарфланган маблағнинг 250000 сўмгача тежалишини кўрсатди. Бу эса  маблағи тежалиши, мукаммаллаштирилган ташхислаш жараёнини таъминлади. Вақтни эса 5 кунга қисқартирдик. Хулоса: Тадқиқот натижасида олинган маълумотларга асосланиб, биз қуйидаги хулосага келишимиз мумкин. Янги замонавий, тавсия этилаётган комплекс даволаш усуллари “стомасфера + наъматак мойи” инновацион усулида TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитлар даволаш жараёнида оғиз бўшлиғидаги шиллиқ касалликларни  ўз вақтида даволашга қаратилган. Ундан фойдаланиш қулай. Шу билан бирга, ушбу даволаш усули шартларида сезиларли фарқларнинг йўқлиги, шунингдек, янги замонавий “стомасфера + наъматак мойи” инновацион усулида TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларни даволаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик даво - муолажаларини ўтказишнинг иқтисодий самарадорлиги ушбу патологияни ташхислашда жуда қулай усуллардан бири ҳисобланди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиши: «TORCh инфицирланган беморларда герпетик стоматитларни даволаш самарадорлигини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши раисига Бухоро давлат тиббиёт институти илмий ишлар ва инновациялар проректори томонидан 2024 йил 13 мартдаги 04/2671-сон хат юборилган.
тўртинчи илмий янгилик: TORCh инфицирланган герпетик стоматитли беморлар цитологик тадқиқотларда пародонт тўқимаси ҳужайраларида деформацияланган ядро, вакуолизирланган цитоплазма, базофил киритмалар касалликни оғирлаштирувчи цитопатологик белгилар сифатида касалликни эрта ташҳисотида фойдаланиш самарадорлиги асосланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: пародонт тўқимасининг цитопатология аломатлари, боғловчи тўқима ҳужайра кўрсаткичлар динамикасини TORCh инфицирланган герпетик стоматитли беморларда ноинвазив ташхисот усули сифатида амалиётга киритиш асосланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Олинган илмий-амалий маълумотлар Жондор туман тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (02.12.2023 й.; №12/461) Самарқанд вилоят стоматология поликлиникаси туман тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (19.11.2023 й.; № 192) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: қуйидагилардан иборат: Олинган натижалар TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларни ижобий даволанишга имкон берди. Юқоридаги комплекс даволаш усуллари “стомасфера + наъматак мойи” ушбу контингентдаги беморларда стоматологик ёрдамни ташкил қилиш ҳамда касалликларнинг асоратларини олдини олиш учун хизмат қилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларда тавсия этилаётган комплекс даволаш усуллари “стомасфера + наъматак мойи” янги замонавий инновацион усулида TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларни даволаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик даво-муолажаларини ўтказиш жараёнида ҳар бир беморга сарфланган маблағнинг 250000 сўмгача тежалишини кўрсатди. Бу эса  маблағи тежалиши, мукаммаллаштирилган ташхислаш жараёнини таъминлади. Вақтни эса 5 кунга қисқартирдик. Хулоса: Тадқиқот натижасида олинган маълумотларга асосланиб, биз қуйидаги хулосага келишимиз мумкин. Янги замонавий, тавсия этилаётган комплекс даволаш усуллари “стомасфера + наъматак мойи” инновацион усулида TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитлар даволаш жараёнида оғиз бўшлиғидаги шиллиқ касалликларни  ўз вақтида даволашга қаратилган. Ундан фойдаланиш қулай. Шу билан бирга, ушбу даволаш усули шартларида сезиларли фарқларнинг йўқлиги, шунингдек, янги замонавий “стомасфера + наъматак мойи” инновацион усулида TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларни даволаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик даво - муолажаларини ўтказишнинг иқтисодий самарадорлиги ушбу патологияни ташхислашда жуда қулай усуллардан бири ҳисобланди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиши: «TORCh инфицирланган беморларда герпетик стоматитларни даволаш самарадорлигини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши раисига Бухоро давлат тиббиёт институти илмий ишлар ва инновациялар проректори томонидан 2024 йил 13 мартдаги 04/2671-сон хат юборилган.
бешинчи илмий янгилик: стомасфера ва наъматак мойининг комплекс даволашда қўллаш ва ишлаб чиқилган профилактик тадбирларга риоя қилиш, 88,9% беморларда ремиссия даврини 6 ой давомида сақланиши исботланган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: қуйидагилардан иборат: Олинган натижалар TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларни эрта ташхислашга имкон берди. Юқоридаги текшириш усуллари ушбу контингентдаги беморларда стоматологик ёрдамни ташкил қилиш ҳамда касалликларнинг асоратларини олдини олиш учун хизмат қилди.  Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: TORCh инфицирланган  беморларда мавжуд герпетик стоматитларда тавсия этилаётган ушбу текшириш усулларидаги ҳамда янги замонавий Иммунологик усулида организмдаги ассимиляция жараёнларини аниқлаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик текшириш ўтказиш жараёнида ҳар бир беморга сарфланган маблағнинг 250000 сўмгача тежалишини кўрсатди. Бу эса  маблағи тежалиши, мукаммаллаштирилган ташхислаш жараёнини таъминлади. Вақтни эса 3 кунга қисқартирдик. Хулоса: Тадқиқот натижасида олинган маълумотларга асосланиб, биз қуйидаги хулосага келишимиз мумкин. Янги замонавий қон плазмасидан иммунологик текшириш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик текшириш ўтказиш жараёнида оғиз бўшлиғидаги шиллиқ касалликларни  ўз вақтида ташхислашга қаратилган. Ундан фойдаланиш қулай. Шу билан бирга, ушбу текшириш усули шартларида сезиларли фарқларнинг йўқлиги, шунингдек, янги замонавий қон плазмасидан иммунологик текшириш усули ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик текшириш ўтказишнинг иқтисодий самарадорлиги ушбу патологияни ташхислашда жуда қулай усуллардан бири ҳисобланди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиши: «TORCh инфицирланган беморларда герпетик стоматитларни даволаш самарадорлигини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши раисига Бухоро давлат тиббиёт институти илмий ишлар ва инновациялар проректори томонидан 2024 йил 13 мартдаги 04/2671-сон хат юборилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish