Тугалов Бобуржон Баходир ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
    Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Уструшонанинг қадимги давр тарихи ва маданияти (қабрларда ўрганилган манбалар асосида)”, 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:  2022.3. PhD/Tar.1198
Илмий раҳбар: Тошбоев Фурқат Эшбоевич Тарих фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети. PhD.03/27.02.2021.Tar.70.05.
    Расмий оппонентлар: Бўриев Ачил, тарих фанлари номзоди, профессор; Хушвақов Наби Олимович, тарих фанлари доктори, доцент
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади  Уструшонанинг қадимги давр тарихи ва маданиятини қабрларда ўрганилган манбалар асосида очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Уструшонанинг Ўзбекистон ҳудудида жойлашган қабр иншоотлари Тожикистон ҳудудидаги ёдгорликлар билан ягона контексда оърганилиб, улардаги археологик материаллар қиёсий таҳлил қилинган, натижада Уструшона қабр иншоотларининг вужудга келиши, конструксияси ва моддий манбалардаги бир-бирига оъхшаш – ўра, катакомба ва айвонли лаҳад типидаги қабр манбалари тарихга йўналтирилиб,уларнинг Уструшона тарихи ва маданиятида тутган ўрни очиб берилган;
Уструшонада ўрганилган тош қути, ўра, катакомба, айвонли лаҳад ва ёрма қабрларнинг Евроосиё даштларидан кириб келган қабилаларга мансублиги, жасадни ёқиш, қабрга ҳайвон суякларини қўйиш, майитни ғужанак ҳолда дафн этиш, бошини шимол ва жанубга қаратиб қўйиш анъаналари орқали аниқланиб, буларнинг барчаси бронза, илк темир, антик ва илк оърта асрлардаги миграциялар билан боғлиқ эканлиги исботланган;
антик даврда Уструшонанинг шимоли-шарқидаги тоғ дарёларининг қуйи воҳаларида кўчманчиларининг ёдгорликлари вужудга келганлиги, илк ўрта асрларда минтақанинг дашт ва тоғ этакларида чорвадорлар кенг ёйила бошлашганлиги, аста-секин кириб келган аҳоли билан маҳаллий аҳоли ўртасида айирбошлаш ва савдо-сотиқ алоқалари мустаҳкамланиб, ижтимоий иқтисодий ва маданий ҳаётга катта таъсир кўрсатганлиги дафн маросимлари ва моддий ашёлар орқали очиб берилган;
қабрларда ўрганилган дафн буюмлари ва маросимлардаги ўзгаришлар орқали мил. авв. ИИИ асрдан Уструшона сармат, юечжи, хун ва тохарлар миграцияларининг оралиқ марказига айланганлиги, илк ўрта асрларда бу жараёнлар янада фаоллашиб, унинг тарихида қўшни минтақалардаги каби турлича маданий янгилик босқичларининг намоён бўлиши манбаларнинг Қовунчи маданияти биринчи, иккинчи ва учинчи босқичларига мос келиши асосида исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Уструшонанинг қадимги давр тарихи ва маданияти (қабрларда ўрганилган манбалар асосида) бўйича ишлаб чиқилган  илмий хулосалар ва тавсиялар асосида:
антик даврда Уструшонанинг шимоли-шарқидаги тоғ дарёларининг қуйи воҳаларида кўчманчиларининг ёдгорликлари вужудга келганлиги, илк ўрта асрларда минтақанинг дашт ва тоғ этакларида чорвадорлар кенг ёйила бошлашганлиги, аста-секин кириб келган аҳоли билан маҳаллий аҳоли ўртасида айирбошлаш ва савдо-сотиқ алоқалари мустаҳкамланиб, ижтимоий иқтисодий ва маданий ҳаётга катта таъсир кўрсатганлиги билан боғлиқ материаллардан Республика Маънавият ва маърифат маркази томонидан ташкил этилган тадбирларида фойдаланилган (Республика Маънавият ва марифат марказининг 2024-йил 17-апрелда берилган 01/11-517-сон маълумотнома). Натижада тадбир иштирокчиларида юртимизда кечган мураккаб тараққиёт босқичлари, халқлар оъртасидаги оъзаро алоқалар ҳақидаги билимларни бойитишга  хизмат қилган;
қабрларда ўрганилган дафн буюмлари ва маросимлардаги ўзгаришлар орқали мил. авв. ИИИ асрдан Уструшона сармат, юечжи, хун ва тохарлар миграцияларининг оралиқ марказига айланганлиги, илк ўрта асрларда бу жараёнлар янада фаоллашиб, унинг тарихида қўшни минтақалардаги каби турлича маданий янгилик босқичларининг намоён бўлиши манбаларнинг Қовунчи маданияти биринчи, иккинчи ва учинчи босқичларига мос келиши аниқланган. Улар орқали антик даврда Уструшонанинг шимоли-шарқидаги тоғ дарёларининг қуйи воҳаларида аҳоли ёдгорликлари вужудга келганлиги, илк ўрта асрларда минтақанинг дашт ва тоғ этакларида чорвадорлар кенг ёйила бошлашганлиги уларнинг барчаси ижтимоий иқтисодий ва маданий ҳаётга катта таъсир кўрсатганлиги каби маълумотлардан Жиззах вилояти тарихи ва маданияти давлат музейида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданий мерос агентлигининг 2024-йил 22-апрелда берилган 04-05/1493-сонли маълумотномаси). Натижада музейга ташриф буюрувчиларда Қадимги Уструшона халқлари тарихи ва маданиятига оид билимларни ошириш ва халқимизнинг бой моддий ва маънавий меросига ҳурмат туйғуларини кучайтиришга хизмат қилган.  
Уструшонанинг Ўзбекистон ҳудудида жойлашган қабр иншоотлари Тожикистон ҳудудидаги ёдгорликлар билан ягона контексда оърганилиб, улардаги археологик материаллар қиёсий таҳлил қилинган, натижада Уструшона қабр иншоотларининг вужудга келиши, конструксияси ва моддий манбалардаги бир-бирига оъхшаш – ўра, катакомба ва айвонли лаҳад типидаги қабр манбалари тарихга йўналтирилиб, уларнинг Уструшона тарихи ва маданиятида тутган ўрни ҳақидаги маълумотлардан Ўзбекистон тарихи телеканалининг “Тақдимот” кўрсатувида фойдаланилган (Ўзбекистон тарихи телеканалининг “Тақдимот” кўрсатувининг 2023-йил 16-июнда берилган 02-31-975-сон маълумотнома). Натижада телетомошабинлар кўрсатув орқали юртимизда яшаган қадимги аҳоли маънавий ҳаётидан гувоҳлик берувчи дафн маросимлари ҳақида тасаввурга эга бўлишган.
Уструшонада ўрганилган тош қути, ўра, катакомба, айвонли лаҳад ва ёрма қабрларнинг Евроосиё даштларидан кириб келган қабилаларга мансублиги, жасадни ёқиш, қабрга ҳайвон суякларини қўйиш, майитни ғужанак ҳолда дафн этиш, бошини шимол ва жанубга қаратиб қўйиш анъаналари орқали аниқланиб, буларнинг барчаси бронза, илк темир, антик ва илк ўрта асрлардаги миграциялар билан боғлиқ эканлигига оид маълумотлардан Ўзбекистон тарихи телеканалининг “Тақдимот” кўрсатувида фойдаланилган (Ўзбекистон тарихи телеканалининг “Тақдимот” кўрсатувининг 2023-йил 16-июнда берилган 02-31-975-сон маълумотнома). Натижада кўрсатувда юртимизда яшаган қадимги аҳоли маънавий ҳаётидан гувоҳлик берувчи дафн маросимлари ҳақида маълумот берилиши фуқороларимизда миллий қадриятларимизнинг ажралмас қисми бўлган, аждодлар руҳига ҳурмат туйғуларини ошириш ва Буюк аждодларимизга муносиб авлод бўлиш ҳисларини кучайтиришга хизмат қилган.