Пулатов Сирожиддин Нуритдиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “18-19 ёшдаги футболчиларнинг ҳаракат фаоллигини назорат қилиш асосида уларнинг махсус чидамлилигини такомиллаштириш услубияти”, 13.00.04–Жисмоний тарбия спорт машғулотлари, соғломлаштириш ва адаптив жисмоний тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Ped2635.
Илмий раҳбар: Артиков Аскар Акбарович, педагогика фанлари доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, DSc.03/30.12.2019.Ped.28.01.
Расмий оппонентлар: Кочкаров Атабек Ахматваевич, педагогика фанлари доктори (DSc), доцент; Талипджанов Асқар Имамжанович, педагогика фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади 18-19 ёшли футболчиларнинг ҳаракат фаоллигини назорат қилиш асосида уларда махсус чидамлилик даражасини баҳолаш ва уни такомиллаштириш дастурларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
нафас олиш ва функсионал ҳолатини инновацион воситалари орқали ҳамда инфармацион таҳлили кўрсаткичларини коррексиялаш ҳисобига турли амплуадаги
18-19 ёшдаги футболчиларнинг махсус чидамлилик даражасини аниқлаш имкониятлари кенгайтирилган;
стандарт юкламага реакцияни оширишга қаратилган махсус машқлар (ихтисослашган ва ихтисослашмаган) амплуалар бўйича тақсимлаш орқали
18-19 ёшдаги футболчиларда тайёргарлик даври микроциклларида қайта тикланиш ҳолати барқарорлигини таъминлаш имкониятлари оширилган;
тикланиш машқларини шиддат зоналари хусусиятлари асосида татбиқ этиш орқали
18-19 ёшдаги футболчиларнинг техник-тактик фаоллигини таъминловчи чидамлилик, куч ва тезкор куч қобилиятларини ривожлантиришга қаратилган юкламаларни қўллаш услубияти хаддан ташқари ва узоқ муддатли зўриқишни камайтириш ҳисобига такомиллаштирилган;
18-19 ёшдаги футболчиларнинг ўқув машғулот жараёнида чидамлиликка йўналтирилган машқлар комплексидан устувор фойдаланиш асосида, воситаларнинг таъсир этиш даражаларига кўра аероб, аралаш, анаероб–гликолитик, анаероб–алактат режимидаги машғулотларни турли вариантларда қўллаш орқали юкламаларнинг ҳажм ва меъёрлари оптималлаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 18-19 ёшдаги футболчиларнинг ҳаракат фаоллигини назорат қилиш асосида уларнинг махсус чидамлилигини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган назарий ва амалий таклифлар асосида:
йиллик тайёргарлик циклида футболчиларнинг махсус чидамлилик даражасини такомиллаштиришга қаратилган машғулот юкламалари дастурларининг оптимал вариантларини ишлаб чиқиш бўйича таклифлар “Йиллик тайёргарликда 18-19 ёшли футболчилар учун жисмоний сифатларни ривожлантириш бўйича юкламалар тақсимланиши” номли дастур мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 2023-йил 23-майдаги 04-01/04/20/5037-сон маълумотномаси). Натижада махсус чидамлилик ва тикланишлик тест кўрсаткичлари 15,1% га яхшиланган;
18-19 ёшли футболчиларнинг ўйин вақти ва машғулотлар давомидаги 5 та тезлик зонаси ҳамда 5 та шиддат зонасида фаол ҳаракатланишлари тўғрисида янги далилий маълумотлар олинган, бу махсус чидамлилик даражасини баҳолаш ва назорат қилиш услубияти Ўзбекистон футбол ассоциациясининг ўқув-машғулот йиғинларини ташкил қилишда тадбиқ қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 2023-йил 23-майдаги 04-01/04/20/5037-сон маълумотномаси). Натижада, тажриба гуруҳи футболчиларни фаол ҳаракатланиш кўрсаткичлари 4,1% га, тезлик зонасида 4,3% га, тезланишлар сони 28,1% га, ўйин усулларини бажариш самарадорлиги 20,6% га яхшиланган;
инновацион компютер технологиялардан фойдаланган ҳолда 18-19 ёшли футболчилар махсус чидамлилик даражасини педагогик, тиббий-биологик назорат қилиш методларидан фойдаланиш, ўқув-машғулот жараёнини оптималлаштириш ва ишлаб чиқиш бўйича таклифлар Ўзбекистон футбол ассоциациясининг ўқув-машғулот йиғинларини ташкил қилишда жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 2023-йил 23-майдаги 04-01/04/20/5037-сон маълумотномаси). Натижада тажриба гуруҳи футболчилари КМЎ даражаси 11,3% га, ААБ 13,4 % га оширишга имкон берган;
тайёргарлик даврида координацион қобилиятлар, эгилувчанлик ва умумий чидамлиликни ривожлантиришга қаратилган ҳафталик циклида олиб борилган машғулот юкламаларининг ҳажми ва йўналишини такомиллаштириш ва оптималлаштириш бўйича таклифлар Ўзбекистон футбол ассоциациясининг ўқув-машғулот йиғинларини ташкил қилишда жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлигининг 2023-йил 23-майдаги 04-01/04/20/5037-сон маълумотномаси). Натижада тажриба гуруҳи футболчиларини ҳаракат фаолиятларини тезланиши ва майдондаги ҳаракатлари самарадорлиги умумий 14,2% га яхшиланган.