Кучкаров Улуғбек Кобиловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Нефт-газ саноатининг нефт-газ қувурлари тизимларидаги машина ва механизмларини ҳимоя қилиш учун коррозияга чидамли композицион материаллар ва қопламаларни олиш технологияси», 02.00.07 – Композицион, лок-бўёқ ва резина материаллари кимёси ва технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Т4801.
Илмий раҳбар: Негматова Комила Сайибжанова, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК, DSc.03/30.12.2019.K/T.03.01.
Расмий оппонентлар: Юлчиева Сурайё Бахрамовна, техника фанлари доктори; Мухторов Нуриддин Шамшидинович. техника фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент кимё-технология институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: нефт-газ саноатининг нефт-газ қувурлари тизимларидаги машина ва механизмларини ҳимоя қилиш учун коррозияга чидамли композицион материаллар ва қопламаларни олиш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
коррозияга чидамли композицион материаллар ва қопламаларнинг янада самарали таркибларини ишлаб чиқишни ҳисобга олган холда агрессив муҳит таъсирида композицион полимер материаллар ва қопламаларни структурасини ўзгаришида содир бўладиган физик-кимёвий жараёнлар аниқланган;
синергетик таъсирнинг намоён бўлишига ва шунга мос равишда коррозияга чидамли қопламаларнинг ёпишқоқ ва физик-механик хусусиятларини ошишига олиб келадиган органоминерал компонентлар ва полимер боғловчилар орасидаги ўзаро таъсир жараёнида юзага келадиган физик-кимёвий жараёнларнинг механизмлари аниқланган;
ишлаб чиқилган коррозияга чидамли композицион полимер материаллар ва қопламаларнинг юқори физик-механик ва эксплуатацион хусусиятларини таъминлайдиган тўлдирувчиларнинг табиати, тузилиши, таркиби, миқдори ва нисбатига қараб полимер қопламаларининг энг муҳим хусусиятларининг ўзгаришига таъсир қилувчи асосий технологик омиллар аниқланган;
юқори физик-кимёвий, физик-механик ва коррозияга чидамли хоссаларга эга бўлган коррозияга чидамли композицион полимер материаллар ва қопламалар ишлаб чиқаришнинг самарали таркиби ва технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Нефт-газ саноатида нефт ва газ қувурлари тизимларида фойдаланиладиган машина ва механизмлари учун коррозияга чидамли композицион полимер материаллар ва улар асосида қопламалар яратиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
коррозияга чидамли композицион полимер материаллар ва улар асосидаги қопламалар “Худудгазтаъминот” АЖда насос парраклари ва корпусларининг сирт юзасига қоплаш учун жорий этилган (“Худудгазтаъминот” АЖнинг 2024 йил 3 июлдаги 03-10/95-сонли маълумотномаси). Натижада, нефт ва газ маҳсулотларининг ишлаб чиқариш унумдорлигини 50-60%га ошириш имконини берган;
ишлаб чиқилган антикоррозион композицион полимер материаллар ва улар асосидаги қопламалар насос ва қувурларнинг ишчи қисмларида, шунингдек, асбоб-ускуналар ва металл конструкцияларда “Худудгазтаъминот” АЖда амалиётга жорий этилган (“Худудгазтаъминот” АЖнинг 2024 йил 3 июлдаги 03-10/95-сонли маълумотномаси). Натижада, насослар, қувурлар ва бошқа ишчи қисмларнинг ишлаш қобилияти ва хизмат муддатини 2,5-3,0 баробар ошириш имконини берган.