Абдураимов Дилшод Султановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Уструшона Марказий Осиё маданий алоқалари тизимида (антик ва илк ўрта асрлар даври)”, 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.4.PhD/Tar 388
Илмий раҳбар: Мавланов Уктам Махмасабирович, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат унверситети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети. PhD.03/27.02.2021.Tar.70.05.
Расмий оппонентлар: Хасанов Акром Мўминович, тарих фанлари доктори, профессор Пардаев Мухтор Ҳасанович, тарих фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади антик давр ва илк ўрта асрларда Уструшонадаги маданий ва ижтимоий-сиёсий вазиятни ўрганиш орқали қўшни минтақалар билан олиб борилган маданий алоқаларнинг аҳамиятини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Уструшонанинг қўшни минтақалар Сўғд, Фарғона ҳамда Чоч билан олиб борган маданий алоқаларини ўрганиш асосида Марказий Осиё минтақасидаги антик давр ва илк ўрта асрлардаги вилоятлар ва буларга тегишли мулклар ягона этно-маданий маконда ривожланганлиги илк бор махсус тадқиқотлар асосида исботланган;
Уструшона сўнгги антик давр ва илк ўрта асрларда Марказий Осиёнинг йирик тарихий-маданий ўлкаларидан бири сифатида қайд этилиб, ўзининг тарихий географик жойлашувига кўра Буюк ипак йўлининг Хитойдан бошланиб Марказий Осиё мамлакатлари – Даван/Паркона (Фарғона водийси) ҳамда Чоч (Тошкент) воҳаси орқали Суғдга ўтувчи марказий йўналишида муҳим ўрин тутганлиги, минтақавий ва трансминтақавий маданий мулоқот жараёнида транзит ҳудуд сифатида воситачи бўлганлиги далилланган;
Буюк ипак йўли орқали олиб борилган маданий алоқалар Уструшона ҳудудида жойлашган тарихий-маданий мерос ёдгорликларида, ўлка топонимикаси, этноним ва гидронимларда ўз аксини топганлиги мисоллар асосида исботланган;
Уструшона антик давр ва илк ўрта асрларда ўзининг тарихий географик жойлашувига кўра транзит ҳудуд вазифасини бажарганлиги сиёсий, иқтисодий ва йирик маданий марказлар, деҳқон ва чорвадор аҳоли манзилгоҳлари ҳамда моддий ва маънавий маданиятида ўз аксини топгани мисоллар асосида далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Уструшонанинг Марказий Осиё маданий алоқалари тизимида (антик ва илк ўрта асрлар мисолида) тутган ўрни бўйича бажарилган тадқиқот юзасидан ишлаб чиқилган илмий хулосалар ва таклифлар асосида:
Уструшонанинг қўшни минтақалар Сўғд, Фарғона ҳамда Чоч билан олиб борган маданий алоқаларини ўрганиш асосида Марказий Осиё минтақасидаги антик давр ва илк ўрта асрлардаги вилоятлар ва буларга тегишли мулклар ягона этно-маданий маконда ривожланганлигига доир хулосалардан “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Тарихий савол” кўрсатувининг ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали давлат унитар корхонасининг 2022-йил 18-августдаги 485-23-4426-сон маълумотномаси). Натижада келтирилган маълумотлар телетомошабинларда Уструшонанинг тарихий географияси, шаҳарлари тарихи, халқаро маданий алоқаларда тутган ўрни бўйича тушунчалар шаклланишига хизмат қилган.
Уструшона сўнгги антик давр ва илк ўрта асрларда Марказий Осиёнинг йирик тарихий-маданий ўлкаларидан бири сифатида қайд этилиб, ўзининг тарихий географик жойлашувига кўра Буюк ипак йўлининг Хитойдан бошланиб Марказий Осиё мамлакатлари – Даван/Паркона (Фарғона водийси) ҳамда Чоч (Тошкент) воҳаси орқали Суғдга ўтувчи марказий йўналишида муҳим ўрин тутганлиги, минтақавий ва трансминтақавий маданий мулоқот жараёнида транзит ҳудуд сифатида воситачи бўлганлиги Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Тарихий савол” кўрсатувининг “Уструшона Марказий Осиёнинг маданий алоқалари тизимида (антик ва илк ўрта асрлар мисолида)” мавзусидаги сонини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали давлат унитар корхонасининг 2022-йил 18-августдаги 485-23-4426-сон маълумотномаси). Натижада Марказий Осиёнинг йирик тарихий-маданий ўлкаларидан бири сифатида Уструшона қайд этилиб, ўзининг тарихий географик жойлашувига кўра Буюк ипак йўлининг Хитойдан бошланиб Марказий Осиё мамлакатлари – Даван/Паркона (Фарғона водийси) ҳамда Чоч (Тошкент) воҳаси орқали Суғдга ўтувчи марказий йўналишида муҳим ўрин тутганлиги, минтақавий ва трансминтақавий маданий мулоқот жараёнида транзит ҳудуд бўлганлиги ҳақидаги маълумотларни етказиш орқали кўрсатув савиясини янада ошишига хизмат қилган.
Буюк ипак йўли орқали олиб борилган маданий алоқалар Уструшона ҳудудидаги жойлашган тарихий-маданий мерос ёдгорликларида, ўлка топонимикаси, этноним ва гидронимларда ўз аксини топганлигига доир маълумотлардан Халқаро “Олтин мерос” хайрия жамоат фондининг дастурларини бажаришда фойдаланилди (Халқаро “Олтин мерос” хайрия жамоат фондининг 2023-йил 23-майдаги №01-34-23/05-23-сонли маълумотномаси). Натижада Уструшона ўлкасининг антик ва илк ўрта асрларга оид ёдгорликларини, тарихий-маданий мерос ёдгорликларида акс этган ўлка топономикаси, этнонимларини кенг миқёсда ўрганиш, Уструшона ҳудудида жойлашган Буюк ипак йўли мероси сақлаб қолиш асосида Ўзбекистонда, хусусан, Жиззах ва Сирдарё вилоятларида ички ва ташқи туризмни ривожлантириш, янги сайёҳлик йўналишлари ташкил этиш имконияти ошган.
Уструшона антик давр ва илк ўрта асрларда ўзининг тарихий географик жойлашувига кўра транзит ҳудуд вазифасини бажарганлиги сиёсий, иқтисодий ва йирик маданий марказлар, деҳқон ва чорвадор аҳоли манзилгоҳлари ҳамда моддий ва маънавий маданиятида ўз аксини топгани Халқаро “Олтин мерос” хайрия жамоат фондининг Жиззах ва Сирдарё вилоятлари бўлимлари дастурларини бажаришда фойдаланилди (Халқаро “Олтин мерос” хайрия жамоат фондининг 2023-йил 23-майдаги №01-34-23/05-23-сонли маълумотномаси). Натижада Уструшона антик давр ва илк ўрта асрларда ўзининг тарихий географик жойлашувига кўра транзит ҳудуд вазифасини бажарганлиги сиёсий, иқтисодий ва йирик маданий марказлар, деҳқон ва чорвадор аҳоли манзилгоҳлари ҳамда моддий ва маънавий маданияти билан боғлиқ ҳақидаги билимларни бойитишга  хизмат қилган.