Sayt test rejimida ishlamoqda

Саипова Малахат Латиповнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Меҳнат мигрантлари оилаларида вояга етаётган фарзандларнинг психологик ривожланиш хусусиятлари”, 19.00.06 – Ёш ва педагогик психология. Ривожланиш психологияси (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.DSc/P71.
Илмий раҳбар: Абдуллажанова Дилнозахон Султанбековна, психология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган мяссаса номи: “Оила ва гендер” илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муссаса номи, ИК рақами: “Оила ва гендер” илмий-тадқиқот институти, PhD.21/30.10.2020.Ped/S.127.01 (бир марталик илмий кенгаш).
Расмий оппонентлар: Камилова Нодира Гайратовна, психология фанлари доктори, профессор; Абдусаматов Хасанбой Усмонжон ўғли, психология фанлари доктори; Содиқова Шоҳида Марҳобаевна, социология фанлари доктори (DSc), профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади меҳнат мигрантлари оилаларида вояга етаётган фарзандларнинг психологик ривожланиш хусусиятларини эмририк жиҳатдан очиб бериш ва уни омилларини аниқлаш механизмларини моделлаштиришни такомиллаштириш бўйича амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
меҳнат мигрантларининг аксарияти кўр болали эканлигига кўра, оилада фарзандларни психологик ривожланишида юзага келадиган барерларнинг асосий детерминанти мулоқот қилиш вақтида ҳамда қадриятлар иерархиясида белгиланган вазифалар тақсимотининг бузилишида эмотивлик ҳамда ригидликни кучайиши важидан ички ҳиссий норозиликни шаклланишида регулятив-стимулятив омил бўлиши аниқланган;
психологик ривожланиш динамикаси жинс омилининг йстйворлигига кўра юзага келиши, мигрант оилалардаги ўғил болаларда роҳат-фароғатда яшаш, ўзига нисбатан мажбйрият тенденсиясининг баландлиги, қиз болаларда еса, фрйстрацион толерантлик ва бошқаларга нисбатан мажбйриятни динамик ўсиши қадриятлар кетма-кетлигининг имрйлсив хйсйсияти бўлиши жиҳатидан далилланган;
мигрант оила фарзандларида вазиятни фожеалаштириш психологик ривожланишда статик ўрин олиб, воқеликни агрессив қабул қилиш, доимий хавотир, дискремент муносабат сабабидан экстремал хулоса чиқариш ва ўзи ижро этишда инициатор бўлиши дестабилизатор эмоциялар дифференцациясига кўра юзага чиқиши исботланган;
мигрант оилаларда тарбияланаётган фарзандларнинг психологик хусусиятларининг ривожланиш геопозицияси монорол-психологик тарзда фрустрацион кенгликни намоён қилиши билан ота-она ва фарзанд муносабатларида тўсаттан янги компонентларни юзага келиши оилада ноадекват эффектни қўзғатиши асносида, сержаҳиллик, яширин норозилик эффектини кучайишининг стимули бўлиши далилланган;
психологик ривожланишдаги оғишлар асосан ментал муҳитда шаклланишига кўра, меҳнат мигрантлари фарзандларида тезлик, тажовузкорлик, экстремаллик, жиззакилик яққол кузатилиб, мигрант бўлмаган оилалардаги болаларда эса энтузиазм, барқарорлик ҳамда хотиржамликни устуворлиги имрулсив индикатор сифатида йўналтирувчи устиворликларни такомиллаштириши мумкинлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Меҳнат мигрантлари оилаларида вояга етаётган фарзандларни психологик ривожланиш хусусиятларини ўрганиш бўйича амалга оширилган илмий-тадқиқот натижалари асосида:
меҳнат мигрантларининг аксарияти кўр болали эканлигига кўра, оилада фарзандларни психологик ривожланишида юзага келадиган барерларнинг асосий детерминанти мулоқот қилиш вақтида ҳамда қадриятлар иерархиясида белгиланган вазифалар тақсимотининг бузилишида эмотивлик ҳамда ригидликни кучайиши важидан ички ҳиссий норозиликни шаклланишида регулятив-стимулятив омил бўлишини аниқлашга доир натижалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 6-мартдаги РМ-108-сонли буйруғига асосан «Шахс психологияси» моделига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 11-мартдаги РМ-108-а-сон маълумотномаси). Натижада, вояга етаётган фарзандларнинг психологик ривожланишига таъсир этадиган психик жараёнларнинг ижтимоий омилларини аниқлаш ҳамда сифатларини илмий жиҳатдан асослаш имконияти яратилган;
психологик ривожланиш динамикаси жинс омилининг устуворлигига кўра юзага келиши, мигрант оилалардаги ўғил болаларда роҳат-фароғатда яшаш, ўзига нисбатан мажбурият тенденциясининг баландлиги, қиз болаларда еса, фрустрацион толерантлик ва бошқаларга нисбатан мажбуриятни динамик ўсиши қадриятлар кетма-кетлигининг имрулсив хусусияти бўлиши жиҳатидан далилланган таклифлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 6-мартдаги РМ-108-сонли буйруғига асосан «Тараққиёт ва дифференциал психология» моделига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 11-мартдаги РМ-108-а-сон маълумотномаси). Натижада, бола психик тараққиётинининг механизмларини такомиллаштиришга доир қўшимча психологик чора-тадбирлар эмририк жиҳатдан дифференциал ракурсдан асосланган;
мигрант оила фарзандларида вазиятни фожеалаштириш психологик ривожланишда статик ўрин олиб, воқеликни агрессив қабул қилиш, доимий хавотир, дискремент муносабат сабабидан эекстремал хулоса чиқариш ва ўзи ижро етишда инициатор бўлиши дестабилизатор эмоциялар дифференцациясига кўра юзага чиқиши исботланган таклифлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 6-мартдаги РМ-108-сонли буйруғига асосан «Тараққиёт ва дифференциал психология» моделига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 11-мартдаги РМ-108-а-сон маълумотномаси). Натижада, вояга етаётган фарзандлардаги етакчи шахсий хусусиятлар, психоемоционал ҳолатларни эмририк тадқиқ етиш механизмлари очиб берилган;
мигрант оилаларда тарбияланаётган фарзандларнинг психологик хусусиятларининг ривожланиш геопозицияси монопол-психологик тарзда фрустрацион кенгликни намоён қилиши билан ота-она ва фарзанд муносабатларида тўсаттан янги компонентларни юзага келиши оилада ноадекват эффектни қўзғатиши асносида, сержаҳиллик, яширин норозилик эффектини кучайишининг стимули бўлиши далилланган янгилик Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқйв-илмий марказининг 2024-йил 6-мартдаги РМ-108-сонли буйруғига асосан психологларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш курсининг «Ёш даврлари психологияси» модeлига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 11-мартдаги РМ-108-а-сон маълумотномаси). Натижада, протест, иммитация шаклланишининг гендер аспектларининг психологик хусусиятларга таъсири дифференциал таҳлил етилган;
психологик ривожланишдаги оғишлар асосан ментал муҳитда шаклланишига кўра, меҳнат мигрантлари фарзандларида тезлик, тажовузкорлик, экстремаллик, жиззакилик яққол кузатилиб, мигрант бўлмаган оилалардаги болаларда эса энтузиазм, барқарорлик ҳамда хотиржамликни устуворлиги импулсив индикатор сифатида йўналтирувчи устиворликларни такомиллаштириши мумкинлиги асосланганлиги тўғрисидаги янгилик Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 6-мартдаги РМ-108-сонли буйруғига асосан психологларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш курсининг «Шахс психологияси» моделига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 11-мартдаги РМ-108-а-сон маълумотномаси). Натижада, мигрант оилалар фарзандларидаги психологик ривожланиш хусусиятларини йўналтирувчи етакчи жараёнларни аниқлаш ҳамда амалиётга жорий етиш бўйича манзилли амалий тавсиялар ишлаб чиқилган.

 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish