Мирзамаҳмудов Маъруф Махамадшариф ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Давлат қарзи ҳисобидан камбағалликни қисқартириш йўллари», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит; 08.00.02 – Макроиқтисодиёт (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.2.PhD/Iqt1699.
Илмий раҳбар: Махмудов Носир Махмудович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Худойқулов Хуршид Хуррамович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Умаров Илхомжон Юлдашевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикси Банк-молия академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади давлат қарзи ҳисобидан иқтисодиётнинг етакчи тармоқларини ривожлантириш орқали камбағалликни қисқартиришга йўналтирилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
капитал бозорида «бошқариладиган қумдонлар»дан фойдаланиш асосида давлат корхоналарининг тўғридан-тўғри қарз жалб қилишини таъминлаш ҳамда давлат ташқи қарзини хавфсиз даражада сақлаш орқали маҳаллий фонд биржасига хорижий инвесторларни жалб этиш имкониятини кенгайтириш таклифи асосланган;
давлат корхоналари томонидан йиллик қарз маблағларининг камида 5 фоизини капитал бозоридан жалб қилинишини мажбурий норма сифатида белгилаш орқали бевосита қарз жалб қилиш амалиётини мустаҳкамлаш ҳамда маҳаллий фонд биржасидан тўғридан-тўғри инвестиция жалб қилишни самарали ташкил этиш асосланган;
фискал хатарларни камайтириш ҳамда аҳоли даромадини ва молиявий саводхонлигини ошириш орқали камбағалликни қисқартириш мақсадида жамғариб бориладиган ихтиёрий ва мажбурий пенсия бадалларини капитал бозоридаги қимматли қоғозларни сотиб олишга йўналтириш асосланган;
аҳолининг даромадини ва молиявий саводхонлигини ошириш ҳамда давлат корхоналари учун инвесторлар базасини кенгайтириш орқали камбағалликни қисқартириш мақсадида жисмоний шахсларни дивидендлар тарзидаги даромадлари бўйича ҳисобланган солиқдан озод қилиш таклифи асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Давлат қарзи ҳисобидан иқтисодиётнинг етакчи тармоқларини ривожлантириш орқали камбағалликни қисқартиришга оид ишлаб чиқилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар асосида:
капитал бозорида «бошқариладиган қумдонлар»дан фойдаланиш асосида давлат корхоналарининг тўғридан-тўғри қарз жалб қилишини таъминлаш ҳамда давлат ташқи қарзини хавфсиз даражада сақлаш орқали маҳаллий фонд биржасига хорижий инвесторларни жалб этиш имкониятини кенгайтириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 2 сентябрдаги ПҚ-291-сон «Капитал бозорини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида» Қарорини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий ва молия вазирлигининг 2023 йил 23 августдаги 02/22-1-455-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши натижасида маҳаллий фонд биржасига хорижий инвесторларнинг кириб келиши ва ижтимоий инфратузилмага инвестиция жалб қилиш имкони мустаҳкамланган;
давлат корхоналари томонидан йиллик қарз маблағларининг камида 5 фоизини капитал бозоридан жалб қилинишини мажбурий норма сифатида белгилаш орқали бевосита қарз жалб қилиш амалиётини мустаҳкамлаш ҳамда маҳаллий фонд биржасидан тўғридан-тўғри инвестиция жалб қилишни самарали ташкил этиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 2 сентябрдаги ПҚ-291-сон «Капитал бозорини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида» Қарорини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий ва молия вазирлигининг 2023 йил 23 августдаги 02/22-1-455-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши натижасида махаллий фонд биржаси ижтимоий инфратузилмани сақловчи ва яратувчи корхоналарнинг давлат номидан қарз олиш амалиётини камайтириш ва маҳаллий фонд биржасидан тўғридан-тўғри инвестиция жалб қилишни самарали ташқил этиш имкони яратилган;
фискал хатарларни камайтириш ҳамда аҳоли даромадини ва молиявий саводхонлигини ошириш орқали камбағалликни қисқартириш мақсадида жамғариб бориладиган ихтиёрий ва мажбурий пенсия бадалларини капитал бозоридаги қимматли қоғозларни сотиб олишга йўналтириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 2 сентябрдаги ПҚ-291-сон «Капитал бозорини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Қарорини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий ва молия вазирлигининг 2023 йил 23 августдаги 02/22-1-455-сон маълумотномаси). Ушбу таклиф жорий этилиши натижасида капитал бозорига қўшимча 1 трлн. сўмдан ортиқ маблағларни жалб қилиш ва давлат корхоналари учун қўшимча инвестиция маблағларини ҳосил қилиш имкони яратилган;
аҳолининг даромадини ва молиявий саводхонлигини ошириш ҳамда давлат корхоналари учун инвесторлар базасини кенгайтириш орқали камбағалликни қисқартириш мақсадида жисмоний шахсларни дивидендлар тарзидаги даромадлари бўйича ҳисобланган солиқдан озод қилиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 2 сентябрдаги ПҚ-291-сон «Капитал бозорини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Қарорини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий ва молия вазирлигининг 2023 йил 23 августдаги 02/22-1-455-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши натижасида капитал бозорига қўшимча 8,6 трлн сўмдан ортиқ маблағларни жалб қилиш ва давлат корхоналари учун қўшимча инвестиция маблағларини ҳосил қилиш, давлат қарзининг хавфсиз чегарасини 60 фоизда сақлаб қолган ҳолда Ўзбекистон Республикаси номидан ва унинг кафолати остида янги қарзларни жалб қилиш бўйича йиллик лимитларни белгилаш учун асосий кўрсаткич сифатида сақлаб қолиш, ижтимоий инклюзивлик сиёсатини қўллаб-қувватлаш ҳамда давлат корхоналарининг фискал хатарларини самарали бошқариш имкони яратилган.