Турсунов Муҳаммадюсуб Алишер ўғлининг
 фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар” асари инглизча таржималарида нумератив ва ўлчов бирликларининг лингвокултурологик ва лингвопрагматик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Fil4213.
Илмий раҳбар: Турсунов Акмалжон Ҳамиджонович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Исҳоқхон Ибрат номидаги Наманган давлат чет тиллари институти, PhD.03/05.05.2023.Fil.163.01.
Расмий оппонентлар: Ҳошимова Дилдора Мадаминовна, филология фанлари доктори (ДСc), профессор; Абдуваҳобова Моҳина Озодхоновна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади А.Қодирийнинг “Ўтган кунлар” романи инглизча таржималарида нумератив ва ўлчов бирликларининг лингвокултурологик ва лингвопрагматик тадқиқи масаласини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“Ўткан кунлар” романининг И.Тўҳтасинов ва бошқалар, Марк Рииз ва К.Ермакова таржималари матнида ўлчов бирликлари лексемаларини инглиз тилига асосан транслитерацийа, эквивалентлик (тўлиқ, шаклий алмашув) ва адаптацийа (таржима тили маданийатига мувофиқ вариант танлаш) усуллари билан таржима қилингани асосланган;
И.Тўҳтасинов ва бошқалар, Марк Рииз ва К.Ермаковалар таржималарида ўзбек тилидаги аксарият узунлик ўлчов бирликларининг таржимада адекватлик тамойилига кўра лингвокултурологик хусусийатлари акс этмагани “тўрт энли”, “олчин”, “қарич” каби лексемалари орқали асосланган;
романдаги вақт ўлчов бирликларини акс эттириш учун таржималарда грамматик трансформацийанинг синтактик мослашув туридан фойдаланилгани ва натижада аслиятнинг лингвокултурологик жиҳати сақлаб қолингани далилланган;
бошқа таржималардан фарқли равишда Марк Рииз таржимасида аслийат матнининг прагматик хусусиятлари кўпроқ сақлаб қолингани, бунга таржима жараёнида қисқартириб кетиш каби лексик-семантик ва аслиятдаги ўлчов бирлигикларини инглиз тилидаги ўлчов бирликларига мослаштириш, миллийлаштириш усуллари орқали эришилгани очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорийланиши. Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар” асари инглизча таржималарида нумератив ва ўлчов бирликларининг лингвокултурологик ва лингвопрагматик тадқиқи бўйича олинган натижалар асосида:
романдаги вақт ўлчов бирликлари таржималарида аслиятнинг лингвокултурологик жиҳати сақлаб қолингани, Марк Рииз таржимасида аслийат матнининг прагматик хусусиятлари кўпроқ сақлаб қолингани ҳақидаги илмий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Маданият Вазирлиги чора-тадбирлар дастурининг 35-банди доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият  Вазирлигининг 2023йил 21 декабрдаги 02-12-16-8636-сон маълумотномаси). Натижада китоб маҳсулотларини нашр этиш ва тарқатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутоласи ва китобхонлик маданиятини оширишга хизмат қилган;
бошқа таржималардан фарқли равишда Марк Рииз таржимасида аслийат матнининг прагматик хусусиятлари кўпроқ сақлаб қолингани, бунга таржима жараёнида қисқартириб кетиш каби лексик-семантик ва аслиятдаги ўлчов бирлигикларини инглиз тилидаги ўлчов бирликларига мослаштириш, миллийлаштириш усуллари орқали эришилгани очиб берилганлиги каби илмий хулосаларидан Т.Н.Қори-Ниёзий номидаги Ўзбекистон педагогика фанлари илмий тадқиқот институти Қорақолпогʻистон филиалида бажарилган ФЗ-2016-0908165532-рақамли “Қорақолпоқ тилининг янги алфавити ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусидаги фундаментал лойиҳасини амалга оширишда қўлланилган (Т.Н.Қори-Ниёзий номидаги Ўзбекистон педагогика фанлари илмий тадқиқот институти Қорақолпогʻистон филиалининг 2023 йил 26 декабрдаги 638-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа ўзбек тилидаги узунлик ва вақт ўлчов бирликлари, уларнинг лингвокултурологик ҳамда прагматик хусусиятлари ҳақидаги билимлар билан бойитилган;
“Ўткан кунлар” романининг И.Тўҳтасинов ва бошқалар, Марк Рииз ва К.Ермаковалар таржималарида  ўлчов бирликлари лексемаларини инглиз тилига асосан транслитерацийа, эквивалентлик усуллари билан таржима қилингани, романдаги вақт ўлчов бирликларини акс эттириш учун грамматик трансформацийанинг синтактик мослашув туридан фойдаланилгани ҳақидаги илмий хулосалардан Ўзбекистон телерадиокомпанияси ДМ канали томонидан тайёрланган “Адабий жараён”, “Таълим ва тараққиёт”, “Бедорлик” номли радио эшиттиришларининг 2023-феврал ва август ойларидаги сонлари сенарийсида фойдаланилган (“Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали” давлат муассасасининг 2023-йил 11-сентябрдаги 04-36-1368-сонли маълумотномаси). Натижада радиоешиттиришларнинг янада қизиқарли ва ҳаммабоп бўлишига эришилган ва тадқиқотда акс этган ўзбек адабиётининг нодир асарларини ўрганиш, уларни тадқиқ этиш, “Ўткан кунлар” романи ўз даврини воқеа-ходисаларини кенг ёритиш билан бир қаторда таржимашунослик соҳасида ўрганилиши лозим бўлган кўплаб масалаларга бойлиги тингловчиларга етказилган.