Sayt test rejimida ishlamoqda

Муминов Рустам Амановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳимояланган ердаги асосий гул экинларини сўрувчи зараркунандалардан ҳимоя килишнинг самарали усулларини ишлаб чикиш”, 06.01.09 – Ўсимликларни ҳимоя қилиш (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Qx1130.
Илмий раҳбар: Хасанов Саидинаби Саидивалиевич, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.05/30.12.2019.Qx.42.01.
Расмий оппонентлар: Хўжаев Шамил Турсунович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Мисирова Сурайё Абдумуталовна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Тошкент вилояти ҳимояланган ерлар (иссиххона) шароитидаги гулли ўсимликларнинг зараркунандаларини ўрганиш ва тур таркибини аниқлаш, энг кўп зарар келтирадиган зараркунандаларнинг турларига қарши безарар, микробиологик препаратларни қўллаш самарадорлигини аниқлаш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Тошкент вилоятининг ҳимояланган (иссиххона) ерларидаги гулчилик хўжаликларида етиштириладиган манзарали гулларнинг зарарли энтомофаунасининг тур таркиби (14 тур) аниқланган;
манзарали гулларнинг сўрувчи зараркунандаларининг доминант турлари аниқланган, Тошкент вилоятининг ҳимояланган ерларида 80-85% атиргул етиштирилиб, ўсимликларга асосан оддий ўргамчаккана, ширалар ва трипслар зарар етказиши аниқланган;
манзарали гулларни (атиргулни) зараркунандалардан тўлиқ ҳимоя қилиш учун бир қатор  нисбатан хавфсиз инсектицидлар ва микробиопрепаратлар муваффақиятли синовдан ўтказилган, биологик самарадорлик 98-99% ни бўлган;
кам заҳарли инсектицидлар ва микробиопрепаратларни қўллаш ва синаш асосида сўрувчи зараркунандаларга қарши кураш тизими яратилган, рентабеллик 340%  бўлгани аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тошкент вилоятидаги ҳимояланган ерлар (иссиххона) шароитида манзарали гулларнинг зараркунандаларини ўрганиш ва тур таркибини аниқлаш, энг кўп зарар келтирадиган зараркунандаларнинг турларига қарши безарар, камзаҳарли ва микробиологик препаратларни самарадорлигини аниқлаш бўйича олиб борилган тадқиқотлар натижалари асосида:
«Методы безопасных приёмов борьбы против основных сосущих вредителей цветочных культур в условиях защищённого грунта» мавзу буйча тавсиянома тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 24 апрелдаги 05/01-05/02-05/04-04-167-сон маълумотномаси). Мазкур тавсиянома иссиқхона шароитида манзарали гулларни етиштираётган фермерлар ва кластерлар учун асосий қўлланма бўлиб хизмат қилмоқда;
сўрувчи зараркунандаларига қарши кураш тизими Тошкент вилояти Зангиота туманидаги «Фаравон мева-сабзавотчилик» иссиқхона хўжалигида 1,6 га, Кибрай туманидаги «AGROLIGHT Bisines» – 6 га, «Nurimov Muso Ota» – 2 га, жами 9,6 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалик вазирлигининг 2024 йил 24 апрелдаги 05/01-05/02-05/04-04-167-сон маълумотномаси). Натижада сифатли, товарбоп ва рақобатбардош маҳсулотнинг чиқиши ошди, таннарҳи камайди, олинадиган ялпи махсулот нарҳи 3,5 баробарга кўтарилди, сарфланган бир сўмнинг оқланиши 2,3 дан 3,4 баробаргача ташкил этган;
ўргимчакканага қарши ўсимликнинг вегетатив ўсув аъзоларининг шаклланиши даврида қуллаш Актара с.д.г. (250 г/кг) препарати 0,08 %  ва Вертимек 1,8% эм.к. препарати 0,05 % Кибрай туманидаги «Nurimov Muso Ota» хўжалигида – 2 га, майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалик вазирлигининг 2024 йил 24 апрелдаги 05/01-05/02-05/04-04-167-сон маълумотномаси). Натижада биологик самарадорлик ўртача 82,7-89,5 фоиз ташкил этган;
шираларга қарши Конфидор 200 г/л с.э.к. 0,04 % да ва Вертимек 1,8% эм.к. 0,05 % Зангиота туманидаги «Фаравон мева-сабзавотчилик» иссиқхона хўжалигида 1,6 га майдонда, трипсларга қарши Вертимек 1,8% эм.к. 0,05 %, Кибрай туманидаги «AGROLIGHT Bisines» хўжалигида,  жами 6 гада жорий этилган (Қишлоқ хўжалик вазирлигининг 2024 йил 24 апрелдаги 05/01-05/02-05/04-04-167-сон маълумотномаси). Натижада биологик самарадорлик ўртача 78,2-86,5 фоиз ташкил этган;
ўргимчакканага, шираларга қарши ўсимликнинг генератив ўсув аъзоларининг шаклланиши бошида Фитоверм 5% эм.к. препарати 0,015 % да, истеъмол даражасида трипсларга қарши эса Фитоверм 5% эм.к. 0,02 % да ишловлар жами 9,6 га жорий этилган (Қишлоқ хўжалик вазирлигининг 2024 йил 24 апрелдаги 05/01-05/02-05/04-04-167-сон маълумотномаси). Натижада, сўрувчи зараркунандаларга қарши курашда ўсимлик куртакларини шакллантириш жараёнида энг яхши самарадорликка микробиологик препарат Битоксибациллин П 0,3% + Фитоверм 5% эм.к. ни 0,015% биргаликда кўллаш билан ўргимчакканага, ширага қарши хамда, трипсларга қарши   Битоксибациллин П 0,3% + Фитоверм 5% эм.к. ни 0,02% қўллаш натижада биологик самарадорлик ўртача 98,8-99,5 фоиз ташкил этган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish