Sayt test rejimida ishlamoqda

Қўзиев Зафарбек Эсановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Насос агрегатлари учун сув оқимларига мослаштирилган вертикал ўқли микро гидроелектр станциясини ишлаб чиқиш”, 05.05.06-“Қайта тикланадиган энергия турлари асосидаги энергия қурилмалари” ихтисослиги бўйича.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Т1950
Илмий раҳбар: Узоқов Ғулом Норбоевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти, PhD.03/30.09.2020.Т.111.03. рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Уришев Бобараим, техника фанлари доктори, профессор; Қодиров Дилшод Ботирович, техника фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Энергетика муаммолари институти.
Диссертация иши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади паст напорли сув оқимларига мослаштирилган вертикал ўқли микро гидроелектр станцияси конструксиясининг энергетик параметрларини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк маротаба паст напорли сув оқимларини қурилма парракларига бир текис узатиш имконини берадиган йўналтирувчи аппарат, кўп қутбли такомиллаштирилган магнитоелектрик генератор билан жиҳозланган ва гидравлик қаршилик кучларини камайтиришда парраклари оптимал бурчак остида ўрнатилган вертикал ўқли микро гидроелектр станцияси ишлаб чиқилган (№ ИАП 07462);
гидротурбинада ўрнатилган сув оқими айланма ҳаракатланувчи махсус ҳавза ичида жойлаштирилган куракчаларнинг баландлиги, ўрнатилиш бурчаги, йўналтирувчи аппаратнинг ички радиусига боғлиқ сув оқимини йўналтирувчи куракчалардан оқиб ўтувчи сув сарфининг максимал қийматининг ўзгариш чегараларини аниқлайдиган математик модел ишлаб чиқилган;
сув оқими сарфи ва напори ўзгаришини ҳисобга олган ҳолда, гидроенергетик қурилма парракларининг оптимал ўрнатилиш бурчаги, сув ғилдирагининг оптимал айланиш тезлиги ва максимал фойдали иш коеффициентини аниқлаш усули ишлаб чиқилган;
паст напорли сув оқимларига мослаштирилган вертикал ўқли гидроенергетик қурилмасида ўтказилган тажриба тадқиқотлари умумлаштирилиб, гидротурбина механик қувватининг қурилма конструктив ўлчамлари, сув оқими сарфи ва гидротурбина айланиш тезлиги ўзгаришига боғлиқлигини ифодаловчи регрессия тенгламаси олинган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Сув сарфи ва напори ўзгарувчан сув оқимларига мослаштирилган вертикал ўқли микро гидроелектр станциясини ишлаб чиқиш, параметрларини асослаш ҳамда жорий этиш бўйича олинган натижалар асосида:
Вертикал ўқли гидроенергетик қурилма учун Ўзбекистон Республикаси Адлия Вазирлигидан ихтирога патент олинган (№ ИАП 07462). Натижада, қурилманинг паст напорли сув оқимларда ишлаш самарадорлиги (ФИК) ни 3...5 % гача ошириш имконияти яратилган;
паст напорли сув оқимларини қурилма парракларига бир текис узатиш имконини берадиган йўналтирувчи аппарат, кўп қутбли такомиллаштирилган магнитоелектрик генератор билан жиҳозланган ва гидравлик қаршилик кучларини камайтиришда парраклари оптимал бурчак остида ўрнатилган вертикал ўқли микро гидроелектр станцияси ишлаб чиқилган (“Энергетика Вазирлиги”нинг 2023 йил 6 ноябрдаги 04-13/6781-сон маʼлумотномаси). Натижада, паст напорли сув оқимларида энергия ишлаб чиқариш ҳажми 25…30 % гача ошириш имкони яратилиб, электр энергияси истеʼмоли ишончлилиги ва узлюксизлиги таʼминланишига эришилган;
яратилган вертикал ўқли микро гидроелектр станциясини Бухоро вилояти Бухоро туманидаги “Бухоро Чорво Омад” МЧЖга қарашли фермер хўжалигида жорий этилган (“Энергетика Вазирлиги”нинг 2023 йил 6 ноябрдаги 04-13/6781-сон маʼлумотномаси). Натижада, 3 кW қувватли вертикал ўқли микро гидроелектр станцияси ёрдамида йилига 19 500 кW·ҳ электр энергияси ишлаб чиқарилди, бир йилда ўртача 14,53 т.ш.й. тежалиши (3 кW қувватли бензин генераторига нисбатан) ва 28,5 тоннадан ортиқ карбонат ангидрид (CО2) гази атмосферага чиқариб юборилишининг олдини олишга эришилган, электр таъминотига нисбатан (“Соф дисконтланган фойда” усулидан фойдаланиб ҳисоблашлар амалга оширилган, электр энергияси нархи 900 сўм/кW·ҳ қабул қилинган) 68,96 млн. сўм маблағни иқтисод қилишга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish