Самиева Сайёра Нематовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бўлажак мутахассисларнинг инглиз тилида назарий ва амалий грамматик компетенсияларини такомиллаштириш”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (хорижий тилларни ўқитиш методикаси) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/Ped5129.
Илмий раҳбар: Хошимова Дилдорхон Ўринбаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil.27.01.
Расмий оппонентлар: Абдуллаева Розанна Мирзатуллаевна, педагогика фанлари доктори (DSc), доцент; Мамедова Мадина Ашуралиевна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади филологик йўналишдаги олий таълим муассасаларида бўлажак мутахассисларнинг инглиз тилида назарий ва амалий грамматик компетенсияларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
филологик йўналишдаги олий таълим муассасалари 3 ва 4-босқич талабаларига инглиз тили назарий ва амалий грамматикаларини узвийликда, интеграллашган ҳолда ўргатишда инглиз ва ўзбек тилларидаги грамматик ҳодисаларнинг интерференсион ва транспозицион нуқталарини (грамматик ҳодисанинг шакли, маъноси ва қўлланиши жиҳатидан) очиб бериш орқали инглиз тилида грамматик қийинчиликларнинг лингводидактик типологияси такомиллаштирилган;
талабаларга назарий ва амалий босқичларда инглиз тили назарий ва амалий грамматикаларини узвийликда ўқитишда “Грамматик ҳодисани ўзлаштириш” методик тизими муаммоли вазиятда ечим топишда ғоя ва фикрлар бериш; уларни исботлаш; таҳлил қилиш; қарор қабул қилиш ва ҳукм қилиш каби талабларга устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
тилга ихтисослаштирилган олий таълим муассасалари талабаларига  инглиз тилида назарий ва амалий грамматикаларни ўргатиш механизми грамматик ҳодисани эслаб қолиш ва тушуниш; қўллай олиш ва таҳлил қилиш; талабага ўз билимини баҳолаш ва грамматик ҳодисани грамматик компетенсияга оид тил материалларига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг инглиз тилида назарий ва амалий грамматик компетенсияларини интеграллашган ҳолда такомиллаштириш зарурати талабаларнинг инглиз тилида грамматик ҳодисаларни ўзлаштириш кўрсаткичлари орасидаги дифференциал тафовутни коммуникатив компетенсия тамойилларига кўра аниқлаш асосида исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак мутахассисларнинг инглиз тилида назарий ва амалий грамматик компетенсияларини такомиллаштириш мавзусида олиб борилган илмий тадқиқотлар натижалари асосида:
филологик йўналишдаги олий таълим муассасалари 3 ва 4-босқич талабаларига инглиз тили назарий ва амалий грамматикаларини узвийликда, интеграллашган ҳолда ўргатишда инглиз ва ўзбек тилларидаги грамматик ҳодисаларнинг интерференсион ва транспозицион нуқталарини (грамматик ҳодисанинг шакли, маъноси ва қўлланиши жиҳатидан) очиб бериш орқали инглиз тилида грамматик қийинчиликларнинг лингводидактик типологиясини такомиллаштиришга оид таклифлардан А.И.Герсен номидаги Россия давлат педагогика университетининг 251-рақамли “Илмий педагогик тадқиқот методологияси” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (А.И.Герсен номидаги Россия давлат педагогика университетининг 2023-йил 16-июндаги 23-67/01-сонли маълумотномаси). Натижада тадқиқотда фойдаланилган коммуникатив ва компенсацион (компенсатор) стратегиялар мисоллари лойиҳа доирасида экспериментал ва тест ишларини амалга оширишни ташкил этиш, шунингдек, инглиз тилидаги маданиятлараро тренинглар ёрдамида талабаларнинг маданиятлараро нутқий коммуникатив компетенсияларини такомиллаштиришга хизмат қилган;
талабаларга назарий ва амалий босқичларда инглиз тили назарий ва амалий грамматикаларини узвийликда ўқитишда “Грамматик ҳодисани ўзлаштириш” методик тизими: муаммоли вазиятда ечим топишда ғоя ва фикрлар бериш; уларни исботлаш; таҳлил қилиш; қарор қабул қилиш ва ҳукм қилиш каби талабларга устуворлик бериш асосида такомиллаштириш бўйича таклифлардан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида Европа Иттифоқининг Эрасмус+ дастури бўйича Руминиянинг Алба Иулиа университети  билан ҳамкорликда 2018-2024 йилларга мўлжалланган “2018-1-РО01-КА107-048398” сонли “Леарнинг мобилитй фор ҳигҳер эдуcатион студенц анд стафф” номли халқаро лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2023-йил 4-декабрдаги 01/673 - сон маълумотномаси). Натижада, берилган тавсиялар асосида лойиҳа доирасида тайёрланган контент материаллар мазмунан бойитилган;
тилга ихтисослаштирилган олий таълим муассасалари талабаларига  инглиз тилида назарий ва амалий грамматикаларни ўргатиш механизми грамматик ҳодисани эслаб қолиш ва тушуниш; қўллай олиш ва таҳлил қилиш; талабага ўз билимини баҳолаш ва грамматик ҳодисага оид тил материаллариданЎзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида Давлат илмий-техника дастурлари доирасида 2021-2022-йилларда бажарилаётган АЛ-412104512 рақамли “Ўзбекистоннинг географик обектлари учун кўп тилли электрон луғат яратиш” мавзуидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2022-йил 21-июндаги 01/405-сон маълумотномаси). Натижада, талабалар ушбу луғатдан фойдаланиш жараёнида географик номларни инглиз тилида шакл, маъно ва қўлланиш жиҳатидан ўрганишларига хизмат қилган;
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг инглиз тилида назарий ва амалий грамматик компетенсияларини интеграллашган ҳолда такомиллаштириш зарурати талабаларнинг инглиз тилида грамматик ҳодисаларни ўзлаштириш кўрсаткичлари орасидаги дифференциал тафовутни коммуникатив компетенсияга кўра аниқлашга оид таклифлардан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида Европа Иттифоқининг Эрасмус+ дастури бўйича Руминиянинг Алба Иулиа университети  билан ҳамкорликда 2018-2024 йилларга мўлжалланган “2018-1-РО01-КА107-048398” сонли “Леарнинг мобилитй фор ҳигҳер эдуcатион студенц анд стафф” номли халқаро лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2023-йил 4-декабрдаги 01/673 - сон маълумотномаси). Натижалар ўқувчиларга инглиз тили грамматикасини самарали ўқитишга хизмат қилган.