Sayt test rejimida ishlamoqda

Содиқова Дилфуза Ғаффоровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Сурхон воҳаси Денов дендрарийси юксак ўсимликлар микромицетлари», 03.00.05 – Ботаника (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/B725.
Илмий раҳбар: Нуралиев Хамро Хайдаралиевич, биология фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Денов тадбиркорлик ва педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети, PhD.03/30.06.2020.B.70.03.
Расмий оппонентлар: Ёзиев Лутфулло Хабибуллаевич, биология фанлари доктори, профессор; Эгамбердиева Дилфуза Рустамовна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Денов дендрарийсидаги юксак ўсимликлар ер усти органларида тарқалган микромицетларни аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Денов дендрарийси юксак ўсимликларида топилган 143 тур ва 4 формадан иборат микромицетларнинг 3 бўлим, 9 синф, 17 тартиб, 34 та оила ва 56 туркумга мансублиги  ҳамда Жанубий Ўзбекистон учун янги бўлган Эрйсипҳе платани ва Э. аустралиана турлари  аниқланган;
микромицетлар билан 27 оила, 51 туркумга мансуб 72 турнинг зарарланганлиги, уларнинг энг катта (47 %дан ортиқ) улуши Циркумбореал флористик вилоятга хос турларга тўғри келиши аниқланган, ўсимлик турларига зарар етказадиган микромицетлар сони ва касаллантириш даражаси ўсимликнинг шу ҳудудга интродуксия қилинган даврига боғлиқлиги очиб берилган;
микромицетлар келтириб чиқарадиган касалликларнинг март ойидан бошланиши, ёз ойларида юқори чўққига чиқиши ва кузда секинлашиши, топилган барча микромицет туркумларининг энг катта улуши (42,89%) ёзда касаллик қўзғатувчи гуруҳга тўғри келиши аниқланган;
дарахт ўсимликларда ун шудринг касаллиги нисбатан кенг тарқалганлиги, Септориоз ва Морсониоз қўзғатувчилари томонидан ўсимлик органларини зарарлаш даражаси пастлиги, қолган қўзғатувчиларнинг зарарлаш даражаси юқорилиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Денов дендрарийси юксак ўсимликлари микромицетларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
микромицетларнинг 143 тур ва 4 формадан иборат рўйҳати Денов дендрарийсининг фитопатологик ҳолатини баҳолаш амалиётига, дендрарийда кенг тарқалган айрим замбуруғли касалликларга қарши самарали кураш чоралари бўйича ишлаб чиқилган тавсиялар ўсимликларни ҳимоя қилиш амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 17 августдаги 04/22-06/896-сон маʼлумотномаси). Натижада, дендрарийдаги юксак ўсимликлар, жумладан манзарали ўсимликларда тарқалган касаллик қўзғатувчи замбуруғ турларини аниқлаш ва уларга қарши илмий асосланган кураш тадбирларини амалга ошириш имконини берган;
Денов дендрарийси юксак ўсимликларда аниқланган 143 турга мансуб микромицетларнинг 170 та гербарий намуналари ва маълумотлар электрон базаси ЎзР ФА Ботаника институти Микологик гербарий (ТАСМ) республика ноёб илмий обекти фондига топширилган ва Глобал биохилма-хиллик ахборот тизими (ГБИФ.уз)га жойланган (ГБИФ.уз томонидан 2024 йил 17 майда берилган №006-сонли сертификат). Натижада, Микологик гербарий ва Глобал биохилма-хиллик ахборот тизими фондини бойитиш, урбанлашган ҳудудлардаги юксак ўсимликлар микромицетларини тадқиқ қилишни осонлаштириш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish