Очилов Самар Умарқул ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ғўзапояли далаларни шудгорлайдиган плугнинг мосламали дисксимон ишчи органи параметрларини асослаш”, 05.07.01 - Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Т3990
Илмий раҳбар: Маматов Фармон Муртозевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти, PhD.03/30.06.2020.Т.111.02.
Расмий оппонентлар: Мусурмонов Аззам Турдиевич, техника фанлари доктори, профессор; Худояров Бердирасул Мирзаевич, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” миллий тадқиқот университети Бухоро табиий ресурсларни бошқариш институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ғўзапояли пахта далаларни шудгорлайдиган мосламали дисксимон ишчи органли плугнинг конструксияси ва параметрларини асослаш орқали далаларни шудгорлашда энергия-ресурстежамкорлик ва юқори иш сифатини таъминлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
асосий корпуслар ва тоқ корпуслар олдида ўрнатилган ағдаргич туридаги мосламали дисксимон ишчи органлардан ташкил топган плугнинг конструксияси ва технологик иш жараёни ғўзапояли далаларни талаблар даражасида сифатли шудгорлаш ва кам тортишга қаршиликни таъминлашини ҳисобга олиниб ишлаб чиқилган;
дисксимон ишчи орган параметрлари ва унинг ағдаргичи тури ҳамда қаноти узунлиги ғўзапояли пушта палахсасини очиқ эгатга сифатли ағдарилишини таъминлаш шартидан агрегат тезлигини ҳисобга олган ҳолда асосланган;
дисксимон ишчи орган марказидан олдинги корпус ва кейинги корпус лемехи учигача бўлган бўйлама масофалар кейинги ишчи орган таъсирида деформацияланган тупроқнинг зарралари олдинги ишчи орган элементларига етиб бормаслик шартидан аниқланган;
мосламали дисксимон ишчи орган марказидан олдинги корпус дала қиррасигача бўлган кўндаланг масофа ғўзапояли пушта палахсасини очиқ эгатга талаблар даражасида жойлаштиришни таъминлаш шартидан асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Ғўзапояли далаларни шудгорлайдиган плугнинг мосламали дисксимон ишчи органи параметрларини асослаш бўйича олинган натижалар асосида:
ғўзапояли далаларни шудгорлайдиган плугга Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги “Интеллектуал мулк маркази” давлат муассасасининг фойдали моделга патенти олинган (“Плуг”, № ФАП 01428-2019-й.). Натижада ғўзапояли далаларни шудгорлайдиган плугнинг конструктив схемасини ишлаб чиқиш имкони яратилган;
ғўзапояли далаларни шудгорлайдиган плуг Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тасарруфидаги фермер хўжаликларида, жумладан Қашқадарё вилояти Миришкор тумани фермер хўжаликларида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023-йил 13-июндаги 06/34-05/2856-сон маълумотномаси). Натижада тупроққа ишлов беришда ёнилғи сарфи 19,18 фоизга ва фойдаланишдаги харажатлар 20,28 фоизга камайган;
ғўзапояли далаларни шудгорлайдиган плугни ишлаб чиқаришни ўзлаштириш учун лойиҳа-констркторлик ҳужжатлари (техникавий шартлар ва чизмалар) “БМКБ-Агромаш” АЖ да лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (“БМКБ-Агромаш” АЖнинг 2023-йил 2-майдаги 01-68-сон маълумотномаси). Натижада такомиллашган ғўзапояли далаларни шудгорлайдиган плугни ишлаб чиқариш имкони яратилган.