Қурбонов Жасурбек Акмалжоновичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Интегратив ёндашув асосида боълажак оъқитувчиларнинг интеллектуал маданиятини фалсафий ривожлантириш методикаси”, 13.00.02-Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (фалсафа) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.DSc/Ped394.
Илмий тадқиқод иши бажарилган муассаса номи: Қўқон давлат педагогика институти.
Илмий раҳбар: Эгамбердиева Турғуной Ахмаджоновна, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Чирчиқ давлат педагогика университети, DSc.03/30.04.2021.Ped.82.01.
Расмий оппонентлар: Матчонов Сафо Муродович, педагогика фанлари доктори, профессор; Артикова Муҳайё Ботиралиевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Тожибоева Хилолахон Махмутовна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат унверситети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятни фалсафий ривожлантириш методикасини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.    Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятини фалсафий ривожлантиришнинг ижтимоий-педагогик зарурати интеллектуал маданият тушунчасининг педагогик асосларини такомиллаштиришнинг мотивацион-қадриятли, когнитив, операцион-фаолиятли ва рефлексив-баҳоловчи  компонентларини интеллектуал фаолият  воситалари ва билиш алгоритми ҳамда стратегияларига таълим мазмунига мувофиқ горизонтал интеграциялаш орқали асосланган;
бўлажак ўқитувчиларда интеллектуал маданиятни ривожлантиришнинг интегратив-инновацион шакллари ва усуллари ўқув-тарбия жараёнида интеграцион ёндашув ва ҳамкорликдаги ҳаракатнинг кооперативликка асосланган жамоада ишлаш, мулоқотчанлик, лидерлик компетенцияларини шакллантириш имконини берувчи ўз-ўзини баҳолаш ва қайта алоқа механизмига мослаштирилган педагогик алгоритмни ишлаб чиқиш орқали такомиллаштирилган;
бўлажак ўқитувчиларда интеллектуал маданиятни ривожлантиришнинг методик ва технологик тизими интегратив ёндашувнинг дидактик имкониятларини моделлаштириш орқали маданиятни ривожлантиришнинг кўп босқичли квалиметрик баҳолаш мезонларини репродуктив, продуктив ва ижодий кўрсаткичлар билан қайта алоқасини таъминловчи корреляцион механизмини ишлаб чиқиш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак ўқитувчиларда интеллектуал маданиятни ривожлантириш механизмлари таълим ресурсларини ташкил этишнинг интеграл тизимларини ва интеллектуал фаолият даражаларини когнитив, ассоциатив, автоном ва график органайзерлар кўринишида интегратив тасвирлаш ҳамда жараён алгоритмини ўқув элементлари график мантиғига мувофиқ моделлаштириш асосида ишлаб чиқилган;
бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятини ривожлантиришнинг муаммоли, эвристик технологиялари орқали интеллектуал фаолиятга қизиқишнинг экстенсив, компенсаторли, коммуникатив функсияларини ностандарт фикрлаш кўникмасини шакллантириш жараёнига татбиқ этиш технологияларини замонавий педагогик ёндашувларга мувофиқ такомиллаштириш асосида бўлажак ўқитувчиларда интеллектуал маданиятни ривожлантиришнинг методик асосларини ривожлантириш асосланган.
IV.    Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Интегратив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятни ривожлантириш методикасига доир тадқиқот натижалари асосида:
интеллектуал маданият тушунчасининг педагогиc асосларини такомиллштиришнинг мотивацион-қадриятли, когнитив, операцион-фаолиятли ва рефлексив-баҳоловчи   компонентларини интеллектуал фаолият  воситалари ва билиш алгоритми ҳамда стратегияларига таълим мазмунига мувофиқ горизонтал интеграциялаш орқали асосланган бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятини фалсафий ривожлантиришнинг ижтимоий-педагогик заруратига оид тавсиялар “Ижтимоий педагогика” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 17-июлдаги 314-сонли буйруғи асосида берилган 314-295-рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятни ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини аниқлаш имкони яратилган;
ўқув-тарбия жараёнида интеграцион ёндашув ва ҳамкорликдаги ҳаракатнинг кооперативликка асосланган жамоада ишлаш, мулоқотчанлик, лидерлик компетенцияларини шакллантириш имконини берувчи ўз-ўзини баҳолаш ва қайта алоқа механизмига мослаштирилган педагогик алгоритмни ишлаб чиқиш орқали такомиллаштирилган бўлажак ўқитувчиларда интеллектуал маданиятни ривожлантиришнинг интегратив-инновацион шакллари ва усулларига доир таклифлар Низомий номидаги Тошкент  давлат  педагогика университетида бажарилган ФЗ-2020010829 сонли “Талаба ёшлар илмий фаолиятида амалий кўникмаларни шакллантиришнинг инновацион механизмлари” мавзусидаги амалий лойиҳада белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 18-январдаги 11-05-159/04-сон маълумотномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятни ривожлантиришга доир интегратив таълим-тарбияни ташкил этиш босқичлари ўқув-тарбия жараёнида интеграцион ёндашув ва ҳамкорликдаги ҳаракатнинг коперативликка асослаш имкони яратилган;
интегратив ёндашувнинг дидактик имкониятларини моделлаштириш орқали маданиятни ривожлантиришнинг кўп босқичли квалиметрик баҳолаш мезонларини репродуктив, продуктив ва ижодий кўрсаткичлар билан қайта алоқасини таъминловчи корреляцион механизмини ишлаб чиқиш асосида такомиллштирилган интегратив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларда интеллектуал маданиятни ривожлантиришнинг методик ва технологик тизимига оид хулосалар “Ижтимоий педагогика” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 17-июлдаги 314-сонли буйруғи асосида берилган 314-295-рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, интегратив ёндашувнинг дидактик имкониятларини моделлаштириш орқали маданиятни ривожлантириш имкони яратилган;
таълим ресурсларини ташкил этишнинг интеграл тизимларини ва интеллектуал фаолият даражаларини когнитив, ассоциатив, автоном ва график органайзерлар кўринишида интегратив тасвирлаш ҳамда жараён алгоритмини ўқув элементлари график мантиғига мувофиқ моделлаштириш асосида ишлаб чиқилган интегратив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларда интеллектуал маданиятни ривожлантириш механизмларига оид таклифлар “Ижтимоий педагогика” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 17-июлдаги 314-сонли буйруғи асосида берилган 314-295-рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятини ривожлантириш моделининг амалий компонентларини аниқлашга шароит яратилган;
бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятини ривожлантиришнинг муаммоли, эвристик технологиялари орқали интеллектуал фаолиятга қизиқишнинг экстенсив, компенсаторли, коммуникатив функсияларини ностандарт фикрлаш кўникмасини шакллантириш жараёнига татбиқ этиш технологияларини замонавий педагогиc ёндашувларга мувофиқ такомиллаштириш асосида бўлажак ўқитувчиларда интеллектуал маданиятни ривожлантиришнинг методик асосларини ривожлантиришга доир тавсиялар Низомий номидаги Тошкент  давлат  педагогика университетида бажарилган ПЗ-20170930223 - рақамли “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмини такомиллаштириш” мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент  давлат  педагогика университетининг 2024-йил 18-январдаги 11-05-159/04-сон маълумотномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларнинг интеллектуал маданиятини ривожлантиришнинг муаммоли, эвристик технологиялари интеллектуал фаолиятга қизиқишларини оширишга эришилган.