Мирзараимов Сардор Тахировичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Судга қадар иш юритувида шахс ҳуқуқларини чеклаш механизмини такомиллаштириш”, 12.00.09-“Жиноят-процесси. Криминалистика, тезкор-қидирув ҳуқуқи ва суд экспертизаси” ихтисослиги (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Yu1252.
Илмий раҳбар: Миразов Даврон Мирагзамович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети, DSc. 32/30.12.2020.Yu.74.01.
Расмий оппонентлар: Инагамджанова Зумратхон Фатхуллаевна, юридик фанлар доктори, профессор; Ботаев Мурод Джуманшикович, юридик фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси ИИВ Малака ошириш институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади безорилик жиноятларни тергов қилиш методикасини такомиллаштиришга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бир гуруҳ шахслар томонидан содир этилган безорилик жиноятларини квалификация қилишда нафақат гуруҳ иштирокчиларининг ҳаракатлари, балки жиноятчиларнинг ҳар бирини қилмиши натижасида юзага келган ижтимоий хавфли оқибат алоҳида баҳоланиши шартлиги асослантирилган;
безорилик ҳаракатлари ожиз аҳволдаги шахсга нисбатан содир этилган деб баҳоланишида жабрланувчининг ўзига нисбатан содир этилган ҳаракатларнинг хусусиятлари ва моҳиятини тушуниши ёки ўз ҳаракатларини бошқара олиши имкониятига эгалигига эътибор қаратиш шартлиги исботланган;
безориликка оид терговга қадар текширув ўтказишда ҳолатга тўғри ҳуқуқий баҳо бериш учун жиноятнинг мотиви ва мақсадига эътибор қаратилиши шартлиги асослантирилган;
безорилик жиноятларини ҳисобдан яширилишига йўл қўймаслик мақсадида ушбу турдаги жиноятлар бўйича терговга қадар текширувни фақатгина олий юридик маълумотга эга бўлган мансабдор шахс томонидан амалга оширилиши лозимлиги асослантирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот иши бўйича олинган натижаларидан қуйидагиларда фойдаланилган:
бир гуруҳ шахслар томонидан содир этилган безорилик жиноятларини квалификация қилишда нафақат гуруҳ иштирокчиларининг ҳаракатлари, балки уларнинг ҳар бири натижасида юзага келган ижтимоий хавфли оқибат алоҳида баҳоланиши шартлиги тўғрисидаги таклифдан 2018-йил 19-майдаги Ўзбекистон Республикаси Олий Суди Пленумининг “Ўзбекистон Республикаси Олий суди пленумининг жиноят ишлари бўйича айрим қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида” 16-сон Қарори 2-банди 6-хатбошисида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий судининг 2024-йил 6-майдаги 08/397-24-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг қабул қилиниши гуруҳ таркибида содир этилган безорилик жиноятларини тергов қилишда квалификацион адашишларни бартараф этиш ва тергов самарадорлигини ошишига ҳуқуқий асос яратган;
безорилик ҳаракатлари ожиз аҳволдаги шахсга нисбатан содир этилган деб баҳоланишида жабрланувчининг ўзига нисбатан содир этилган ҳаракатларнинг хусусиятлари ва моҳиятини тушуниши ёки ўз ҳаракатларини бошқара олиши имкониятига эгалигига эътибор қаратиш шартлиги борасидаги таклифдан 2018-йил 19-майдаги Ўзбекистон Республикаси Олий Суди Пленумининг “Ўзбекистон Республикаси Олий суди пленумининг жиноят ишлари бўйича айрим қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги 16-сон Қарори 2-банди 2-хатбошисида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий судининг 2024-йил 6-майдаги 08/397-24-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг қабул қилиниши гуруҳ таркибида содир этилган безорилик жиноятларини тергов қилишда квалификацион адашишларни бартараф этиш ва тергов самарадорлигини ошишига ҳуқуқий асос яратган;
безориликка оид терговга қадар текширув ўтказишда жиноятнинг мотиви ва мақсадига эътибор қаратилиши шартлиги Ўзбекистон Республикаси ИИВнинг 2017-йил 12-июндаги 100-сонли буйруғи билан тасдиқланган «Ўзбекистон Республикаси ички ишлар органларида суриштирув ва дастлабки терговни ташкил этиш тартиби тўғрисидаги Йўриқнома»нинг 8-боб, 54-банди “б” кичик банди 4-хатбошисини шакллантирилишида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси ИИВнинг 2024-йил 16-майдаги 18/1121-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши безориликка оид жиноятларни тергов қилишда далилларни йўқолиб кетишини олдини олиш, жиноят-процессуал қонунчиликни вазифаларини ўз вақтида ҳал этиш ҳамда тергов сифатини ошишига хизмат қилган;
безорилик жиноятларини ҳисобдан яширилишига йўл қўймаслик мақсадида терговга қадар текширувни фақатгина олий юридик маълумотга эга бўлган мансабдор шахс томонидан амалга оширилиши лозимлиги борасидаги таклифлари Ўзбекистон Республикаси ИИВнинг 2017-йил 12-июндаги 100-сонли буйруғи билан тасдиқланган «Ўзбекистон Республикаси ички ишлар органларида суриштирув ва дастлабки терговни ташкил этиш тартиби тўғрисидаги Йўриқнома»нинг 8-боб, 54-банди “а” кичик банди 3-хатбошисини шакллантирилишида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси ИИВнинг 2024-йил 16-майдаги 18/1121-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши безориликка оид ариза ва хабарлар бўйича терговга қадар текширув ўтказишда муҳим бўлган далилларни айнан ҳуқуқшунос суриштирувчи ва терговчилар томонидан сифатли олиниши ва расмийлаштирилиши, шунингдек безорилик жиноятининг тергов қилиш сифатини ошишига хизмат қилган.