Xo‘jaxanov    Ma’rufxon Xamidxonovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Oliy ta’lim xizmatlari sifatini oshirishning iqtisodiy mexanizmini takomillashtirish” 08.00.01 – “Iqtisodiyot nazariyasi” va 08.00.07 – “Moliya, pul muomalasi va kredit”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.1.PhD/Iqt1964
Ilmiy rahbar: Vaxabov Abduraxim Vosikovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Namangan muhandislik-qurilish instituti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent Kimyo xalqaro universiteti, PhD.03/04.06.2021.1.133.01.
Rasmiy opponentlar: iqtisodiyot fanlari doktori, professor Rasulov To‘lqin Sattarovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor Raxmonov Dilshodjon Alidjonovich
    Etakchi tashkilot: Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti.
II. Tadqiqotning maqsadi respublikada oliy ta’lim xizmatlari sifatini oshirishning iqtisodiy mexanizmini takomillashtirishga  qaratilgan ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqish xisoblanadi.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
davlat oliy ta’lim muassasalari xizmatlari sifatini oshirishga ta’lim xizmatlari rentabelligini bozor kon’yukturasidan kelib chiqqan holda har bir o‘quv bloklari kesimida oshirish tizimini ishlab chiqish va bu jarayonga yuqori qo‘shilgan qiymat yaratuvchi korporativ boshqaruv usullarini joriy etish orqali erishishning maqsadga muvofiqligi asoslangan;  
moliyaviy mustaqillik berilgan oliy ta’lim muassasalariga davlat buyurtmasi (davlat grantlari) asosida kadrlar tayyorlash uchun byudjetdan ajratiladagan mablag‘larni hisoblash usuli tegishli OTMga qabul qilingan har bir talabaga to‘g‘ri keladigan xarajatlar me’yorining yuqori va quyi chegarasini belgilab beruvchi koeffisientlarni kiritish orqali takomillashtirilgan;
respublikada oliy ta’lim xizmatlari sifatini oshirishning iqtisodiy mexanizmini ta’lim tizimi uchun zarur bo‘ladigan barcha turdagi asosiy va aylanma kapitalni mamlakat hududiga olib kiruvchi tadbirkorlik sub’ektlariga davlatning tarif va notarif boj to‘lovlaridan imtiyozlar berish orqali takomillashtirish taklifi asoslangan;
respublikada oliy ta’lim xizmatlari samaradorligini oshirishga ishlab chiqarish amaliyotga yuborilgan talabalarga ular faoliyat yuritadigan korxonalar tomonidan mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdori (MHTEKM)ning uch baravarigacha ish haqi to‘lash tizimini joriy etish orqali erishishning maqsadga muvofiqligi asoslangan;
respublikada faoliyat yuritayotgan OTMlar soni bilan ta’lim tizimiga yo‘naltirilayotgan investisiyalar, abiturientlar soni va demografik omillar o‘rtasidagi korrelyasion-regression bog‘liqlikdan kelib chiqqan holda oliy ta’lim qamrovini 2030 yilgacha oshirishning muqobil ssenariyalar bo‘yicha prognoz parametrlari ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Oliy ta’lim sifatini oshirishning iqtisodiy mexanizmini takomillashtirish yuzasidan ishlab chiqilgan taklif va amaliy tavsiyalar asosida:
davlat oliy ta’lim muassasalari xizmatlari sifatini oshirishga ta’lim xizmatlari rentabelligini bozor kon’yukturasidan kelib chiqqan holda har bir o‘quv bloklari kesimida oshirish tizimini ishlab chiqish va bu jarayonga yuqori qo‘shilgan qiymat yaratuvchi korporativ boshqaruv usullarini joriy etish orqali erishish taklifidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 24 dekabardagi PQ-61-son «Davlat oliy ta’lim muassasalariga moliyaviy mustaqillik berish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarorining 8-bandi, 1-xatboshini tayyorlashda foydalanilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2022 yil 15 oktyabrdagi 89/04-04-8765-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklifning amaliyotga joriy qilinishi natijasida respublikada davlat oliy ta’lim muassasalari xizmatlari sifatining oshishi, OTMlarning o‘z moliyaviy resurslarini shakllantirishi, tasarruf etishi va sohada boshqaruv samaradorligining oshishiga erishiladi;  
moliyaviy mustaqillik berilgan oliy ta’lim muassasalariga davlat buyurtmasi (davlat grantlari) asosida kadrlar tayyorlash uchun byudjetdan ajratiladagan mablag‘larni hisoblash usuli tegishli OTMga qabul qilingan har bir talabaga to‘g‘ri keladigan xarajatlar me’yorining yuqori va quyi chegarasini belgilab beruvchi koeffisientlarni kiritish orqali takomillashtirish taklifidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 1 avgustdagi PQ-419-son «Moliyaviy mustaqillik berilgan davlat oliy ta’lim muassasalarida davlat buyurtmasi (davlat granti) asosida kadrlar tayyorlash uchun O‘zbekiston Respublikasi davlat byudjetidan moliyalashtirish tartibini tasdiqlash to‘g‘risida»gi qarorining 1-ilovasining 2-bobi, 9-bandini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2022 yil 2022 yil 15 oktyabrdagi 89/04-04-8765-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklifning amaliyotga joriy qilinishi natijasida respublikada moliyaviy mustaqillik berilgan oliy ta’lim muassasasilariga davlat buyurtmasi asosida kadrlar tayyorlash uchun byudjetdan ajratiladagan mablag‘lardan samarali foydalanishga erishiladi;  
respublikada oliy ta’lim xizmatlari sifatini oshirishning iqtisodiy mexanizmini ta’lim tizimi uchun zarur bo‘ladigan barcha turdagi asosiy va aylanma kapitalni mamlakat hududiga olib kiruvchi tadbirkorlik sub’ektlariga davlatning tarifli va notarif boj to‘lovlaridan imtiyozlar berish orqali takomillashtirish taklifidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 24 dekabardagi PQ-61-son «Davlat oliy ta’lim muassasalariga moliyaviy mustaqillik berish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarorining 10-bandi, 4-xatboshini tayyorlashda foydalanilgan(O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2022 yil 15 oktyabrdagi 89/04-04-8765-son ma’lumotnomasi).  Ushbu taklifning amaliyotga joriy qilinishi natijasida respublikada davlat oliy ta’lim muassasalarining o‘quv-uslubiy, ilmiy-tadqiqot, moddiy-texnik bazalarining mustahkamlanishi va ularda tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishiga erishiladi;  
respublikada oliy ta’lim xizmatlari samaradorligini oshirishga ishlab chiqarish amaliyotga yuborilgan talabalarga ular faoliyat yuritadigan korxonalar tomonidan mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdori (MHTEKM)ning uch baravarigacha ish haqi to‘lash tizimini joriy etish orqali erishish taklifidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 3 iyuldagi PQ-200-son «Ma’muriy islohotlar doirasida oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar sohasida davlat boshqaruvini samarali tashkil qilish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarorining 6-ilovasi, 8-bandini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2022 yil 15 oktyabrdagi 89/04-04-8765-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklifning amaliyotga joriy qilinishi natijasida respublikada davlat oliy ta’lim muassasalari xizmatlari sifati va iqtisodiy samaradorligi bilan “fan-ta’lim-ishlab chiqarish” o‘rtasidagi integratsiyaning mustahkamlani-shiga erishiladi;
respublikada faoliyat yuritayotgan OTMlar soni bilan ta’lim tizimiga yo‘naltirilayotgan investisiyalar, abiturientlar soni va demografik omillar o‘rtasidagi korrelyasion-regression bog‘liqlikdan kelib chiqqan holda oliy ta’lim qamrovini 2030 yilgacha oshirishning muqobil ssenariyalari bo‘yicha prognoz parametrlaridan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 8 oktyabrdagi PF-5847-son «O‘zbekiston Respublikasi oliy ta’lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida»gi farmonining prognoz ko‘rsatkichlarini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2022 yil 15 oktyabrdagi 89/04-04-8765-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklifning amaliyotga joriy qilinishi natijasida respublikada oliy ta’lim bilan qamrov darajasining sezilarli darajada oshishiga erishiladi.