Sayt test rejimida ishlamoqda

Қаршиев Мамарайимнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Машинасозликда қўлланиладиган суюқлик ва газларни чуқур тозалаш учун ғовакли ўтказувчан кукунли материаллар олиш ва буюмлар тайёрлаш технологияси ва назариясини такомиллаштириш», 05.02.01 – Машинасозликда материалшунослик. Қуймачилик. Металларга термик ва босим остида ишлов бериш. Қора, рангли ва ноёб металлар металлургияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.DSc/T557.
Илмий маслаҳатчи: Негматов Сайибжан Садикович, техника фанлари доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК, DSc.03/30.12.2019.K/T.03.01.
Расмий оппонентлар: Норхўжаев Файзулла Рамазанович, техника фанлари доктори, профессор; Тўрахужаев Нодир Джаҳонгирович, техника фанлари доктори, профессор; Шарафутдинов Улуғбек Зиятович, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Андижон машинасозлик институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: машинасозликда қўлланиладиган суюқлик ва газларни чуқур тозалаш учун ўтказувчан ғовакли материаллар олиш ва буюмлар тайёрлаш технологияси ва назариясини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
хом ашё ғовакларига кичик металл кукуни заррачаларини тебранма харакат, газ-чанг-хаво оқими ва қайнаётган қатлам ёрдамида тебранма харакат таъсир эттириб олинган ҒЎМ физик-механик хоссалари уларни технологик параметрларига функционал боғлиқлиги аниқланган;
такомиллашган тебранма харакат таъсир эттириб олинган ғовакли ўтказувчан материал (ҒЎМ) ларда чуқур тозалаш кўрсаткичи Ат анъанавий усулда олинган ҒЎМларникига қараганда 11-15 мкм ўрнига 2-4 мкм га камайганлиги, локал ўтказувчанлик кўрсаткичи Кл эса 0,6 ўрнига 0,98 ни ташкил этиши, ҒЎМларнинг бутун ҳажми бўйлаб заррачаларни чуқур тозалаш имкони яратилиб, такомиллашган усулда юқори эксплуатацион хусусиятларга эга бўлган суюқлик ва газларни чуқур тозалашга мўлжалланган анизотроп структурали ҒЎМ ларнинг олиниши асосланган;
газ, чанг ва хаво оқими ёрдамида такомиллашган технология асосида юқори ўтказувчанлик ва механик мустаҳкамлик қобилиятга эга бўлган суюқлик ва газларни чуқур тозалашга мулжалланган ҒЎМ лар ишлаб чиқилган;
суюқлик ва газларни чуқур тозалашга мулжалланган ҒЎМ ларни ишлаб чиқаришнинг технологик параметрлари:хомашёнинг ўртача ғовак ўлчами Dп = 20 мкм, юқори ўтказувчанлик коэффициенти Кµ = 177*10-13 м2, газ-чанг-хаво оқимининг тезлиги - 3,1 м/с, тебраниш частотаси 630 Гц ва тезланиш қиймати эса 30 м/с2 га тенг бўлиши аниқланган;
киритилаётган кичик заррачалар ўлчамининг ўртача ғовак диаметрига нисбати биринчи этап киритишда 0,27, иккинчи этапда 0,15 ва учинчи этапда 0,07 қийматларда бўлиши шартлиги асосланган;
машинасозликда суюқлик ва газларни чукур тозалаш учун юқори физик-механик ва технологик хусусиятларга эга булган чуқур тозалаш кўрсаткичи Ат 4-6 мкмни ташкил этувчи анизотроп  структурали ҒЎМлар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Машинасозликда қўлланиладиган суюқлик ва газларни чуқур тозалаш учун ғовакли ўтказувчан кукунли материаллар олиш ва буюмлар тайёрлаш технологияси ва назариясини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
металл кукунлари асосида ишлаб чиқилган суюқлик ва газларни чуқур тозалайдиган фильтр элементлари “Далварзин таъмирлаш заводи” МЧЖда MAN ва ISUZU маркали юк автомобиллари ички ёнув двигатели (ИЁД) мойларини чуқур тозаловчи фильтр элементи сифатида жорий этилган (UzAuto АЖнинг 2023 йил 15 февралдаги 17/17-25-0211-сон маълумотномаси). Натижада, ишлаб чиқилган фильтр элементларининг эксплуатацион ҳусусиятлари анъанавий усулда олинган фильтр элементларига қараганда 5-7 минг ўрнига 50-75 минг км ни ташкил этиб, ишлаш муддатини 10-13 баробар ошириш имконини берган;
ишлаб чиқилган фильтр элементлар “Қувамаштех сервис” МЧЖда МТЗ 80Х ва ТТЗ 80.11 маркали тракторларнинг мотор мойларини чуқур тозалаш учун жорий этилган («O`ZAGROSERVIS» АЖнинг 2023 йил 8 февралдаги 09-02/102-126-сон маълумотномаси). Натижада, қишлоқ хўжалиги техникалари фильтр элементларининг эксплуатацион ҳусусиятлари ва ўтказувчанлигини 1,5-2 баробар, механик мустаҳкамлигини эса 2-4 баробар ошириш имконини берган;
такомиллашган технология асосида ишлаб чиқилган фильтр элементлари “Қувамаштех сервис” МЧЖда амалиётга жорий этилган («O`ZAGROSERVIS» АЖнинг 2023 йил 8 февралдаги 09-02/102-126-сон маълумотномаси). Натижада, фильтр элементларининг ишлаш қобилияти ва самарадорлигини ҳамда хизмат қилиш муддатини 3 баробарга ошириш, яъни фильтрларнинг ишлаш даврларини 10 йилгача узайтириш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish